بخشی از مقاله
چکیده
اشتغال یکی از نیازهای اساسی در جوامع امروزی به خصوص ایران است، برنامهریزیها و اجرای هدفمند آنها در جهت ایجاد اشتغال، از راهکارهای مفید در جهت رسیدن به توسعه اقتصادی میباشند. با توجه به این که اشتغال از طریق فعالیتهای اقتصادی صورت میگیرد؛ یکی از رویکردهای نوین در زمینه توسعه اقتصادی، توسعهای مبتنی بر فعالیتهای اقتصادی است. بر اساس مطالعات صورت گرفته به نظر میرسد آنچه که در واقعیت اشتغال و اقتصاد با آن روبرو هستیم، محدودیت اطلاعات است.
از این رو با توجه به اهمیت و جایگاه ویژه فعالیتهای اقتصادی در توسعه کشور، ایجاد پایگاهی ملی که دربردارنده اطلاعات کامل و جامعی از فعالیتهای اقتصادی باشد، ضروری به نظر میرسد. لذا این مقاله به ارائه مدل مفهومی پایگاه ملی اطلاعات فعالیتهای اقتصادی پرداخته است. برای اعتبارسنجی مدل از توزیع پرسشنامه میان خبرگان موضوع استفاده شده است که تحلیل نتایج حاصل، گویای این بود که مدل پیشنهادی تا حد مطلوبی مورد تأیید خبرگان صاحبنظر میباشد.
-1 مقدمه
بیکاری پدیدهای اجتماعی در جهان امروز است، که در اکثر کشورها مشاهده میگردد. عدم اشتغال باعث مشکلات مختلفی مانند رواج فقر و شرایط سخت زندگی در کشور و بروز بیماریهای جسمی و روانی در افراد جامعه میگردد
روند روز افزون بیکاری از معضلات و دل مشغولیهای امروز جوامع در حال توسعه محسوب میشود. فقدان برنامهریزی صحیح در زمینه اشتغال باعث شده تا جوانان جویای کار که میتوانستند از ابعاد مختلف با نیروی کار جوان کشورهای پیشرفته رقابت کنند، هم اکنون به جوانانی افسرده و نگران تبدیل شوند. این امر به نوبه ی خود میتواند موجب افزایش تنش در جامعه و ایجاد آثار زیانباری چون جرم و جنایت باشد
به عنوان یک اصل بنیادین میتوان بیان نمود که اشتغال آحاد جامعه از طریق فعالیتهای اقتصادی عمدتاً در بخشهای مختلف کشاورزی، صنعت، خدمات، شیلات و دامپروری به صورت تعاونی، خصوصی و دولتی تحقق مییابد
در شهرها و روستاها انواع مختلفی از فعالیتهای اقتصادی دیده میشود که رونق و گسترش آنها بستگی به آگاهی از نیاز ساکنان یا پتانسیل تولیدی منطقه دارد. محدودیت اطلاعات در کشورها باعث ایجاد نا اطمینانی بازار و نا اطمینانی فعالیت میشود. این نا اطمینانیها تصمیمات اجرایی و اقتصادی کشورها به خصوص کشورهای در حال توسعه را تحت تاثیر قرار میدهد
از این رو با توجه به اهمیت اطلاعات و همچنین نقش مهم فعالیتهای اقتصادی در ایجاد اشتغال و حل معضلات اجتماعی و اقتصادی ناشی از بیکاری و توسعه کشور؛ مسئله تحقیق حاضر طراحی مفهومی پایگاه اطلاعات فعالیتهای اقتصادی است.
در این طراحی مفهومی به بیان این که پایگاه ملی اطلاعات فعالیتهای اقتصادی در سطح کلی چه اطلاعاتی را در مورد فعالیتهای اقتصادی در بر خواهد داشت و چگونه کار خواهد کرد پرداخته میشود. در واقع اهداف ویژه پژوهش شناخت اجزا و ذینفعان و تعیین خصوصیات پایگاه میباشد.
خروجی این پژوهش مبنای طراحی تفصیلی پایگاه ملی اطلاعات فعالیتهای اقتصادی را تشکیل خواهد داد و انتظار میرود با تکمیل کامل و دقیق اطلاعات مورد نیاز فعالیتهای اقتصادی مطابق با آنچه در این طراحی در نظر گرفته شده است و در نهایت انتقال اطلاعات مربوطه به یک سیستم نرم افزاری مناسب، پایگاه اطلاعاتی جامعی ایجاد گردد. این پژوهش در نظر دارد از طریق ارائه مدل مفهومی به اقدامی اولیه و پیش نیاز برای ایجاد پایگاه اطلاعاتی جامعی از فعالیتهای اقتصادی بپردازد که چنین پایگاهی به نظر میرسد میتواند برای حل مسئله اشتغال و توسعه کشور مفید واقع گردد.
در این مقاله به ترتیب به مفاهیم نظری و پیشینه پژوهش پرداخته میشود و مدل مفهومی پیشنهادی ارائه میگردد و نهایتا در قسمت پایانی، نتایج اعتبارسنجی مدل و نتایج حاصل از تحقیق بیان میشوند.
-2 مبانی نظری موضوع -1-2 پایگاه اطلاعاتی و ویژگیهای جامعه اطلاعاتی
پایگاه اطلاعاتی مجموعهای سازمان یافته از اطلاعات و دادههای مرتبط به هم است. دادهها عبارتند از حقایق و ارقام یک موضوع خاص و اطلاعات نتایجی است که از ترکیب دادهها حاصل میگردد
درجامعه متحول، عامل اساسی مورد نیاز برای نظم بخشیدن به کلیه امور، اطلاعات دقیق و به موقع میباشد. امروزه اطلاعات مهمترین منبع در امر تصمیمگیری محسوب میشود
جامعه اطلاعاتی جامعهای است که در آن کیفیت زندگی، گستره دگرگونی-های اجتماعی و توسعه اقتصادی به گونهای روز افزون به اطلاعات و بهرهوری از آن متکی است. در این جامعه استانداردهای زندگی و الگوهای کار و فراغت، نظام آموزشی، فعالیتهای اقتصادی و بازرگانی از اطلاعات تأثیر میپذیرد. در این جوامع اطلاعات منبعی اقتصادی تلقی میشود و سازمانها برای افزایش کارایی و اثربخشی خود بر استفاده بیشتر از اطلاعات تأکید میورزند، تا نوآوریها تقویت و موقعیت اقتصادی و رقابت طلبانه بهبود یابد و زمینههای ارتقاء کیفیت محصول، خدمات و ابزارها فراهم شود
-2-2 فعالیتهای اقتصادی -توسعه و اشتغال امروزه متغیر اشتغال و بیکاری به معیار سنجش اقتصاد در کشورهاتبدیل شده و عملاً سیاستگذاری اقتصادی معطوف به مقوله اشتغالزایی است. در این راستا موفقیت و یا ناکارآمدی دولتها بر مبنای آن سنجیده میشود. این نشان از اهمیت اشتغال و آثار اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آن است
برقراری توسعه پایدار و فراگیر در کشور، مستلزم شناخت فرصتها و شرایط توسعه و همچنین بهرهبرداریهای بهینه از منابع موجود در پهنهی سرزمین میباشد. وجود طیف وسیعی از شرایط فرهنگی، اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی در مناطق مختلف کشور، شناخت فرصتهای شغلی در مناطق را با توجه به ساختارها و نیازهای آنها جهت اشتغالزایی و متعاقباً انجام برنامهریزیها وسیاستگذاریهای متناسب با این شناخت را ضروری ساخته است که زمینه ساز توزیع عادلانه و متوازن اشتغال در کل کشور خواهد بود.
با توجه به این که اشتغالزایی ارتباط نزدیکی با فعالیتهای اقتصادی دارد، لذا فعالیتهای اقتصادی بسترساز اصلی اشتغال به شمار رفته و طرح هرگونه برنامهریزی برای ساماندهی، رفع نارساییها و سیاستگذاریهای مناسب برای وضع اشتغال در آینده، مستلزم توجه ویژه به فعالیتهای اقتصادی در عرصههای مختلف است و شناخت نسبتاً دقیق و همهجانبه فعالیتهای اقتصادی در وضع موجود، جمعآوری اطلاعات مرتبط با آنها و آگاهی از ویژگیها و عوامل عمده تأثیرگذار بر آنها میتواند زمینه حرکتی هدفمند را فراهم سازد. تعریف فعالیت اقتصادی که در این تحقیق استفاده شده است و جامع و کامل به نظر میرسد به شرح زیر میباشد:
فعالیت اقتصادی به فعالیتی اطلاق میشود که فرد و یا گروهی از افراد جامعه با استفاده از فضا، تجهیزات و مواد اولیه مبادرت به تولید و یا ارائه خدمات مینمایند و دارای ویژگیهای ذیل باشد:
1 تفکیک آن به اجزاء کوچکتر مقرون به صرفه نمیباشد.
2 همراه با ارزش افزوده است .
3 تولید و خدمات متنوعی را میتواند به همراه داشته باشد. 4 نیروی انسانی شاغل در آن کسب درآمد مینماید.
