بخشی از مقاله
چکیده
کارآفرینی به عنوان یک فرایندی تصور میشود که میتواند در سازمانها از هر نوع و اندازهای اتفاق بیافتد و رخ دهد. هدف این مقاله توسعه و پیکربندی مدل مفهومی کارآفرینی سازمانی ترویج کشاورزی در فرایند توسعه پایدار کشاورزی میباشد.
مدل پیشنهادی در صدد است تا عوامل تاثیرگذار بر کارآفرینی سازمانی ترویج کشاورزی را بیابد و شرح دهد و همچنین تاثیر و اثر این عوامل بر فرایند - ارزیابی فرصتها، ارزیابی گزینهها، تولید ایده، فرایند برنامه کاری کارآفرینی در سازمان و اجرای ایده - و نتایج کارآفرینی سازمانی ترویج کشاورزی - نتایج سازمانی، نتایج اقتصادی، نتایج اجتماعی و نتایج زیستمحیطی - را نشان دهد. همچنین در این مدل جایگاه سازوکارهای توسعه پایدار کشاورزی نیز به عنوان عامل محیطی یا زمینهای تبیین شده است.
مقدمه
بخش کشاورزی، یکی از منابع اصلی تامینکننده مواد غذایی برای جمعیت در حال فزونی، بخصوص در کشورهای در حال توسعه مانند ایران به حساب می آید و در این زمینه، عهده دار تامین امنیت و سلامت غذایی بعنوان هدف ملی می باشد. برنامه توسعه سازمان ملل یکی از مهمترین موضوعات مورد بحث در توسعه کشاورزی را تاکید بر مساله پایداری کشاورزی می داند و معتقد است توسعهای پایدار تلقی میشود که خواستههای ذی نفعان مختلف نسل حاضر و نسلهای آینده را برآورده سازد و این مهم را همزمان در سه حوزه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی محقق کند.
ازسویی ترویج کشاورزی یکی از مهمترین ابزارهای مورد استفاده به منظور رسیدن به توسعه پایدار کشاورزی و روستایی محسوب میشود و نقش کلیدی را برای دستیابی به امنیت غذایی در غالب توسعه پایدار کشاورزی بازی میکند. با این حال تحقیقات مختلف نشان می دهد که سازمان ترویج کشاورزی به دلایل مختلفی از جمله جو سازمانی نامناسب، ساختار سازمانی پیچیده، عدم دخالت کارشناسان و مروجان در نظام تصمیم گیری، نظام برنامه ریزی متمرکز، بی علاقگی و نبود انگیزه کافی در کارکنان و فقدان حمایت از کارکنان و ایده ها و خلاقیت های آنان زمینه مناسب برای پرورش نیروی انسانی خلاق و کارآمد و با انگیزه وجود نداشته و از توانمندی کارکنان شاغل در سطوح مختلف سازمان به نحو مطلوب استفاده نمی شود و به نظر می رسد نوعی از رکود، بی انگیزگی و عدم وجود خلاقیت و نوآوری سرتاسر سازمان و کارکنان آن را فرا گرفته است.
در این شرایط، خلاقیت و نوآوری برای حصول به اهداف مترقی در بخش کشاورزی و اهداف توسعه پایدار را می توان انتظاری غیر معقول و واهی دانست. از این رو برای کنترل تغییرات در جهت اصلاح و بهبود نظام ترویج کشاورزی، شناسایی و بررسی همه جانبه نظام و بکارگیری راهکارهایی جهت دمیدن روح کارآفرینی و پرورش روحیه خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی در کارشناسان و مروجان کشاورزی و توانمندسازی آنها جهت ترویج و آموزش کارآفرینی در بین مخاطبین بخش کشاورزی، امری ضروری و اجتناب ناپذیر می باشد.
یکی از راههای دستیابی به چنین سازمان ترویج مناسب و قدرتمندی که هم از لحاظ ویژگیها و عناصر سازمانی قوی باشد و همچنین از کارکنان خلاق و نوآوری برخوردار باشد استفاده از تواناییها و ظرفیتهای کارآفرینی سازمانی در این نظام می-باشد پس در ادامه ضمن تشریح مفاهیمی از قبیل توسعه پایدار کشاورزی، ترویج متضمن توسعه پایدار کشاورزی و کارآفرینی سازمانی، مدل پیشنهادی برای کارآفرینی سازمانی ترویج کشاورزی در فرایند توسعه پایدار کشاورزی ارائه میگردد که دارای چهار بخش یعنی ورودی - پیشنیازها - ، فرایند، نتایج و پیامدها و محیط یا زمینه میباشد.
توسعه پایدار کشاورزی
پژوهشگران معتقدند که افزایش جمعیت مهمترین عاملی خواهد بود، که تقاضا برای غذا را در دوران بعد از دهه 2050 تحت تاثیر قرار میدهد - - FAO, 2006 و به دنبال خود مسائلی از قبیل تهدیدات زیستمحیطی و عدم رعایت اصول پایداری را به همراه دارد - . - Anon, 2008 بخش کشاورزی، یکی از منابع اصلی تامینکننده مواد غذایی برای این جمعیت در حال فزونی، بخصوص در کشورهای در حال توسعه به حساب می آید
