بخشی از مقاله
چکیده
در ادبیات نوین مدیریت، سازمانهای فاقد استراتژی همانند کشتیهایی تعبیر شدهاند که دیر یا زود در دریای متلاطم و پرآشوب رقابت غرق خواهند شد. از اینرو، برنامهریزی و نظارت دائم بر پویایی محیط، جزئی جدایی ناپذیر از وظایف مدیریت در سازمانهای امروزی محسوب میشود. کارخانجات صنعتی نیز به دلیل رقابت بالا در این حیطه به طور حتم نیازمند این موضوع میباشند که ابتدا استراتژیهای سازمان خود را تعریف کنند و سپس برای همسوسازی استراتژیها در جهت نیل به چشماندازهای سازمان نقشه استراتژی مناسبی را ترسیم نمایند.
در این بین کارت امتیازی متوازن میتواند به عنوان ابزاری مناسب برای طراحی چندجانبه استراتژی-های سازمان مورد استفاده قرار بگیرد.
در این مقاله یکیاز کارخانجات صنعت ماشِنکاری مورد مطالعه قرار گرفته است.که در آن مجموعه عملیات طراحی، ساخت، تامین، تعمیرات و نگهداری و... انجام میپذیرد. که از طریق مصاحبه از مدیران و سرپرستان شرکت مجموعهایی از اهداف استراتژیک با رویکرد کارت امتیازی متوازن تشکیل شده است. سپس این اهداف استراتژیک در چارچوب پرسشنامه در اختیار 45 نفر از کارکنان آن صنعت قرار داده که بعد از آن خروجی دادهها با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی فازی محاسبه شده و هر وجه اولویتبندی میگردید.
در ادامه برای نمایش بهتر روابط بین اهداف در وجوه مختلف و چگونگی تاثیرگذاری آنها در تحقق چشمانداز شرکت، نمودار حلقه علی نقشه استراتژی رسم شد که در پایان پس از تحلیل این نمودار و در نظر گرفتن اهمیت هر هدف با توجه به امتیاز و رتبه آن، برای همسو کردن استراتژیهای شرکت، نقشه استراتژیی نهایی که در آن ارتباط بین اهداف اصلی و مهم انتخاب شده در وجوه مختلف کارت امتیازی متوازن نمایش داده شده است.
1. مقدمه:
از آنجا که هیچ سازمانی نمیتواند منابع نامحدودی داشته باشد، مدیران و استراتژیستهای آن باید در این مورد که، کدام یک از استراتژیهای مختلف میتواند بیشترین منفعت را به سازمان برساند، تصمیمگیری نمایند.[1] بر اساس تحقیقات و مطالعات صورت گرفته، تنها %10 از سازمانهایی که استراتژیهای خود را تدوین میکنند در اجرای آن نیز با موفقیت عمل میکنند
محققان دلایل ناکامی سازمانها در اجرای استراتژیهایشان را به چهار نوع محدودیت یا مانع نسبت دادهاند:
1. موانع مربوط به عدم انتقال استراتژی: فقط %5 کارکنان استراتژیها را میفهمند.
2. موانع مربوط به عدم همسویی: فقط %25 مدیران منافع خود را در پیوند با اجرای استراتژیها مییابند.
3. موانع مربوط به عدم تعهد مدیریت: %85 مدیران ارشد کمتر از یک ساعت از وقت خود را در ماه به بحث پیرامون استراتژیها اختصاص میدهند.
4. موانع مربوط به عدم تخصیص منابع: فقط%40 از سازمانها بودجه را به استراتژیها اتصال میدهند.
روش کارت امتیازی متوازن علاوه بر ماهیت اصلی خود که رویکردی جهت ارزیابی استراتژیهای سازمان است به منظور تدوین نقشه استراتژی در حوزههای چهارگانه، نیز مورد استفاده قرار میگیرد.[4] در این مقاله از کارت امتیازی متوازن در کنار فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی به عنوان ابزاری برای تدوین و اولویتبندی استراتژیهای شرکت ماشینکاری خداپرست در چهار زمینه مالی، مشتریان، فرآیندهای داخلی و رشد و یادگیری استفاده شده است. خروجی نهایی مقاله نیز نقشه استراتژی پیشنهادی برای شرکت بر اساس استراتژیهای تحلیل شده و انتخاب شده میباشد. نقشه استراتژی میتواند موانعی که بر سر راه اجرای استراتژی وجود دارد را برطرف کرده و در نهایت موجبات افزایش کارایی و اثربخشی منابع در سازمان را فراهم آورد.
.2 ادبیات موضوع:
.1,2 تحلیل سلسله مراتبی - AHP -
تحلیل سلسله مراتبی به طور وسیعی در تصمیمگیریهای چند معیاره و نیز به طور موفقیت آمیزی در بسیاری از مسائل علمی به کار گرفته شده است. AHP مسئله را به 3 مرحله اصلی تقسیم میکند:
.1 ساختاربندی مسئله .2 ارزیابی وزنهای محلی .3 محاسبه وزن نهایی
در AHP مسئله در قالب یک ساختار سلسله مراتبی با سطوح مختلف پیکربندی میشود که هر سطح شامل تعداد محدودی از عناصر است. اهمیت نسبی عناصر بطور غیرمستقیم توسط قضاوتهای ذهنی تصمیمگیرندگان به دست میآید. علیرغم عمومیت و کارایی، اغلب به دلیل در نظر نگرفتن عدم قطعیت و اطمینان به ادراکات و قضاوتهای ذهنی تصمیمگیرندگان،AHP مورد انتقاد قرار گرفته است. در بسیاری از موارد ترجیحات تصمیمگیرندگان و قضاوتهای ذهنی آنان دارای عدم قطعیت و اطمینان بوده و کار مشکلی است که از آنها بخواهیم ترجیحات خود را در قالب اعداد قطعی بیان کنند. در واقع آنها به دلایلی نظیر دانش و اطلاعات ناکافی، پیچیدگی مسئله، عدم اطمینان در مورد محیط تصمیم و فقدان یک مقیاس مناسب نمیتوانند ترجیحات خود را در قالب اعداد محض بیان کنند
.2,2 تئوری مجموعه های فازی:
تئوری مجموعههای فازی که برای نخستین بار توسط پرفسور لطفیزاده ارائه شده، در حل مسائلی که نمیتوان پارامترها و کمیتها را به طور دقیق تعریف نمود، مورد استفاده قرار میگیرد. در مواردی که میتوان چندین مقدار برای هر پارامتر در نظر گرفت به طوری که هر مقدار دارای یک میزان لیاقت برای آنکه پارامتر مقدار مربوطه را اخذ کند، می-باشد میتوان یک مجموعه زوجهای مرتب تعریف کرد بهطوریکه عناصر اول زوجهای مرتب، بیانگر مقادیر ممکن برای پارامتر مربوطه بوده و عناصر دوم که اعددی بین صفر و یک هستند میزان لیاقت مقادیر مربوطه را نشان دهد. به این نوع مجموعهها، مجموعههای فازی گویند.
