بخشی از مقاله
چکیده
پیشرفت و توسعه سریع تکنولوژی ارتباطات و به ویژه علوم رایانه، انسان را به اجتناب از فعالیت های اداری و روش های قدیمی تشویق، و به استفاده از روش های نوین و کارآمد در انجام هر یک از آن فعالیت ها مصمم می کند. از مزایای این روش های نوین، سرعت در تسهیل انجام فعالیت ها و نیز قابلیت اطمینان بالای آن ها می باشد.
این نرم افزار جهت مدیریت آزمایشگاه های پزشکی تولید شده است که مراحل پذیرش بیماران، دریافت هزینه انجام آزمایش آن ها، ثبت نمونه گیری و جواب دهی را مدیریت می کند، به کار پرسنل آزمایشگاه و انجام مراحل آزمایش سرعت می بخشد، باعث می شود زمان کمتری برای مراجعه کنندگان و پرسنل سپری شود، بیماران برای انجام آزمایش معطل نشده و از عملکرد آن آزمایشگاه راضی باشند. روش بکار گرفته شده برای رسیدن به این مهم روش برنامه سازی به کمک برنامه نویسی بوده و به جهت اهمیت بالای بکارگیری داده ها، از روش های امن ارتباط با پایگاه داده خود که با استفاده از نرم افزار SQL server ایجاد شده، استفاده شده است.
مقدمه
نگهداری اطلاعات نیازمند تلاش بسیار است و دقت در جمع آوری این اطلاعات نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ طی سالیان اخیر به کار گیری سیستم های مدیریت آزمایشگاه از سوی مسئولین و مدیران آزمایشگاه های پزشکی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این سیستم از طریق کمک به کارکنان، سرعت، دقت و نظم بخشیدن به انجام کارها، مستندسازی نتایج و کاهش خطای محاسباتی می توانند باعث افزایش کیفیت، افزایش امنیت اطلاعات، افزایش کارآیی و بهبود بازده آزمایشگاه ها شوند.
این مهم است که وقتی خطایی پیش بیاید چه کسی در برابر آن مسئول است و چگونه داده های غلط ممکن است باعث ایجاد مشکلات شوند. در نرم افزار مستندسازی حاضر کلیه الزامات آزمایشگاه مرجع سلامت بند بند در آن رعایت شده و الزامات استاندارد ایزو 15189 نیز در آن دیده شده است. هدف از تدوین و بکارگیری این استاندارد بین المللی، تعیین الزامات مورد نیاز برای تضمین کیفیت آزمایشات و کیفیت نتاج آن و صلاحیت آزمایشگاه های پزشکی می باشد.
برخورداری از خدمات کاربردی درمانی با هدف ارتقاء و تأمین سلامت افراد یک جامعه یکی از ارکان مهم پیشرفت آن جامعه را تشکیل می دهد. سیستم اطلاعات آزمایشگاه از جملهی این ارکان میباشد. طی سالیان گذشته نرم افزارهای بسیاری در این زمینه ایجاد شده اند که در ابتدایی ترین شکل آن تنها نیازهای اولیه آزمایشگاه ها در نظر گرفته شد و با گذشت زمان در جهت پیشرفت و تکامل نمونه های اولیه تلاش هایی صورت گرفت تا اینکه در سال های اخیر نمونه های کاملی در خدمت آزمایشگاه ها قرار داده شده است که تمامی خدمات یک آزمایشگاه پیشرفته را ارائه می دهد.
سرویس های آزمایشگاه پزشکی جهت رسیدگی به بیماران ضروری می باشد؛ بنابراین باید جهت رفع نیازهای تمامی بیماران، پرسنل مسئول به کار برده شوند. این سرویس ها شامل تشخیصهویّت بیمار، جمع آوری نمونه ها، انتقال، ذخیره، پردازش و آزمایش نمونه ها ، تأیید و تفسیرگزارش و در کنار این ها در نظر گرفتن ایمنی و اخلاق در فعالیت های آزمایشگاهی می باشند.
سیستم اطلاعات بیمارستانی، یک نظام اطلاعاتی یکپارچه برای مدیریت، ذخیره و بازیابی اطلاعات بیماران می باشد. یکی از زیر مجموعه های مهم سیستم اطلاعات بیمارستانی، سیستم اطلاعات آزمایشگاه است که از آن برای درخواست آزمایشات، کمک به پردازش نمونه ها، دریافت نتایج از آنالایزرها و تهیه و ارسال گزارش ها استفاده می شود. بنابراین برخورداری از پایگاه داده قوی و ایمن از جمله اهداف کاربری و اساسی می باشد و نقشی تعیین کننده خواهد داشت.
با حفط امنیت و ایجاد آسودگی خاطر از سپردن اطلاعات موجود به این دسته از نرم افزار ها گامی بلند به سوی پیشرفت و سیستمی شدن برداشته می شود. از جمله استراتژی های آزمایشگاه ها افزایش رضایت مشتریان - مسئولین و مراجعه کنندگان - ، توسعه ظرفیت ها، افزایش کارآیی، ارائه نوآوری، درآمدزایی می باشد. می توان گفت جهت عملیاتی کردن این استراتژی ها به کارگیری نرم افزار مدیریت اطلاعات در این مراکز یکی از بهترین و سریع ترین راه ها است.
ادبیات موضوع
تعریف سیستم مدیریت اطلاعات آزمایشگاهی
سیستم مدیریت اطلاعات آزمایشگاهی درواقع سامانه مدیریت اطلاعات و آزمایشگاه مبتنی بر نرم افزار است و با عملکرد خود عملیات اجرایی یک آزمایشگاه مدرن را پشتیبانی می کند. سیستم اطلاعات آزمایشگاه، سیستمی برای مدیریت فعالیت های آزمایشگاهی و پردازش نتایج تست های آزمایشگاهی می باشد. این سیستم جهت برنامه ریزی، سازماندهی و کنترل فعالیت های بالینی، مدیریتی و بهره وری از خدمات آزمایشگاهی ایجاد شده است. آزمایشگاه ها بر اساس آن می توانند فعالیت های تخصصی، مدیریتی و مالی خود را انجام دهند. سیستم اطلاعات آزمایشگاه می تواند به صورت مستقل یا وابسته و جزئی از سیستم اطلاعات بیمارستان باشد.
الزامات استداندارد مدیریت کیفیت - ISO9001 -
• سوابق کیفی و فنی
آزمایشگاه باید تمامی روش های اجرایی جهت ثبت، جمع آوری، دسترسی و نگهداری کلیه سوابق فنی و کیفی خود ایجاد و برقرار کند. این سوابق باید به نحوی نگهداری شوند که از آسیب آنها جلوگیری شده و زمان لازم جهت نگهداری آن ها معین باشد. نمونه هایی از سوابق شامل فرم های درخواست، نتایج گزارشات و آزمایش ها، نتایج کنترل کیفی و مانند این ها می باشد.
• فرآیند قبل از انجام آزمایش
فرم درخواست آزمایش باید دارای اطلاعات لازم از وضعیت بالینی بیمار شامل نام، تاریخ، آدرس، نوع درخواست، نوع نمونه اولیه، تاریخ نمونه برداری اولیه باشد. برای نمونه گیری باید دستورالعمل ویژه تدوین شده و در این دستورالعمل نحوه نمونه گیری، نحوه آماده سازی بیمار، نحوه پر کردن فرم نمونه و سایر اقدامات لازم مشخص می شوند.
• روش های اجرایی آزمایشات
آزمایشگاه باید از روش های اجرایی مناسب استفاده کند به نحوی که نیازمندی های استفاده کننده - بیمار و پزشک معالج - را برآورده سازد. روش های انجام آزمایشات باید تأیید شده، در دسترس و به زبانی باشند که افراد به راحتی از آن ها استفاده نمایند. اجرای آزمایشات باید ثبت و مستند شده و سوابق آن ها نگهداری شود.
• فرآیند بعد از انجام آزمایشات
نگهداری نمونه های اولیه یا سایر نمونه ها باید به درستی انجام شده و دفع صحیح و ایمن نمونه هایی که دیگر مورد نیاز نیستند، مطابق دستورالعمل صورت پذیرد.
• گزارش نتایج
گزارشات باید واضح، بدون اشتباه و خط خوردگی بوده و اندازه ها با واحدهای SI تعریف شوند و حاوی اطلاعات لازم از قبیل مشخّصات آزمایشگاه، بیمار، نام و سایر مشخصات درخواست کننده، تاریخ دریافت نمونه اولیه و تاریخ گزارش باشد. یک کپی از گزارش بازدید در آزمایشگاه به شکل مناسب نگهداری شود.
مدل تحقیق
این سیستم بر خلاف اینکه تنها به عنوان سیستم بایگانی الکترونیکی اسناد استفاده شود؛ بلکه کلیه گزارشات را نیز به شکل هوشمند آماده و به مسئول مربوطه ارجاع می دهد و میتوان بعنوان تکمیل کننده عملیات آزمایشگاهی به آن نگاه کرد. چرخه فرآیند ایجاد نرم افزار در شکل - 1 - مشاهده می شود.
