بخشی از مقاله
چکیده
به علت مقاومت میکروارگانیسمها در برابر آنتی بیوتیکهااستفاده از گیاهان دارویی جهت دستیابی به ترکیبات جدید و غلبه بر باکتريهاي بیماري زا امري مهم و ضروري میباشد. جایگاه گیاهان دارویی در طب سنتی کشور ما و منابع غنی گیاهی در دسترس از یک سو، و مشکلات موجود در درمان عفونتهاي ناشی از سویه هاي مقاوم میکروب از سوي دیگر عاملی براي بررسی دقیق تر داروهاي گیاهی بوده است. عصارههاي آبی وهیدروالکلی گیاهان دارویی داراي فعالیت ضدباکتریایی و آنتی اکسیدان میباشند.
هدف از این تحقیق بررسی خاصیت ضد میکروبی عصاره ریشه و ساقه سیاه گینه در برابر 10 سویه باکتري بیماري زا:Bacillus subtilis، Bacillus cereus، Streptococcus pyogenes، Pseudomonas aeruginosa، Micrococcus luteus، Salmonella typhi،Staphylococcus aureus، shigella boydii ,Enterobacter aerogenesو Escherichia coliمیباشد.
عصارههاي آبی و هیدروالکلیبه روش خیساندن2تهیه گردیدند. اثرات ضدباکتریایی با روش انتشار چاهک در آگار3بررسی شدند. هیچ فعالیت ضد باکتریایی در عصاره آبی، روي باکتريهاي تست شده مشاهده نشد. عصاره آبی جوشیده ریشه اثرات ضد باکتریایی بهتري نسبت به عصاره ساقه نشان داد. در عصاره هیدروالکلی ریشه در مقایسه با عصاره ساقه فعالیت ضد باکتریایی بهتري مشاهده شد.
همچنین قطرهالههاي عدم بازدارندگی بر حسب میلی متر اندازه گیري شد. بیشترین هاله عدم بازدارندگی مربوط به باکتريE. coli در غلظت 200میلی گرم بر میلی لیتر عصاره هیدروالکلی ریشه با قطر17.3 میلی متر بود. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که این گیاه داراي ترکیبات با خواص آنتی باکتریال میباشد و میتواند به عنوان دارو جهت کنترل بیماريهاي باکتریایی استفاده گردد.
مقدمه
قدمت شناخت خواص دارویی گیاهان به دوران قبل از تاریخ بر می گردد. به علت ظاهر شدن عوارض نامطلوب و جانبی ترکیبات سنتتیک و عدم سازگاري آنها با طبیعت انسان بار دیگر توجه دانشمندان به گیاه درمانی و مواد موثره موجود در گیاهان دارویی معطوف شده است
سیاه گینهDendrostellera lessertii از خانواده Thymelaeaceae از جمله گیاهان بوته اي چند ساله با ساقه چوبی به ارتفاع 60-20 سانتی متر است که در مناطق شمال و شمال غرب ایران انتشار دارد - رچینگر،. - 1972خواص دارویی جنس هاي مختلف این خانواده گزارش شده است.
به طور مثال، گیاه عود Aquilaria sinensisداراي برخی ترکیبات ضد سرطان مانند بتاسیتواسترول و بتادوکسترول می باشد - گوهري و همکاران،. - 1387 در گونه تایلندي عود هم ترکیباتی با خاصیت ضد سرطان با ساختمانهاي فوربول استات و فروریل گلیسراید شناسایی شده اند
گیاه Phaleria macrocarpa براي درمان بیماري هاي سرطان، دیابت، روماتیسم، ضدهیستامین و بیماري هاي مدر کاربرد دارد - هندرا و همکاران، - 2011 و فلاونوئید هاي موجود در این گیاه داراي فعالیت ضد میکروبی و خاصیت مانع شوندگی سنتز نوکلئیک اسید، عملکرد غشاي سیتوپلاسمی و متابولیسم انرژي می باشند
سیاه گینه از جمله گیاهان دارویی است که نقش بسزایی در صنعت داروسازي داشته و اثر عصاره برگی این گیاه روي فعالیت آنزیم آلکالین فسفاتاز در گروهی ازسلولهاي سرطانی انسان بررسی شده است - یزدان پرست و همکاران ،. - 2002 نشان داده شده است که عصاره آب – الکلی برگ هاي سیاه گینه سبب کاهش تومورهاي آدنوکارسینوماي روده بزرگ و آدنوکارسینوماي پستان رت می گردد و دراین بررسی معلوم شد که عصاره مذکور مشابه داروي گیاهی آنتی نئوپلاستیک تاکسول سبب تحریک رهایی فاکتور نکروز دهنده بافتی آلفا1توسط مونوست ها در محیط کشت،و نیز سبب تنظیم کاهشی تعداد گیرنده هاي فاکتور نکروز دهنده بافتی آلفا در سطح مونوسیت هاي انسان، می گردد - هدایتی و همکاران،. - 1384تاکنونتحقیقیبراي شناسایی اثرات ضدمیکروبی این گیاه صورت نگرفته ،هدف از این تحقیق بررسی اثرات ضد میکروبی عصاره جوشانده و هیدروالکیساقه و ریشه این گیاه بر روي گروهی از باکتري هاي بیماري زاي انسانی میباشد.
مواد و روش
گیاه سیاه گینه از استان همدان در ارتفاع 1961 متر جمع آوري گردید و نمونه ها بعد از تأیید توسط متخصیصین زیست شناس به آزمایشگاه انتقال و به طور کامل شستشو گردید. نمونه ها در دماي اتاق و دور از نور مستقیم خورشید در سایه خشک شدند .
گیاه خشک شده توسط دستگاه آسیاب پودر گردید. براي تهیه عصاره هاي خام گیاه 20 گرم از پودر خشک شده گیاه به طور جداگانه به 200 میلی لیتر حلال هاي:آب استریل و محلول هیدروالکلی - اتانول 70 درصد - اضافه و به روش خیساندن به مدت 48 ساعت بر روي شیکر گذاشته شد
براي تهیه عصاره جوشانده آبی، 20 گرم پودر خشک شده به 400 میلی لیتر آب استریل جوشیده اضافه شده و به مدت 30 دقیقه در دماي زیر جوش نگهداري شد
عصاره ها توسط کاغذ صافی، صاف و به مدت 10 دقیقه با شدت rpm10000 سانتریفیوژ گردیدو سپس توسط روتاریغلیظ شده و براي خشک شدن کامل به آون در دماي 40 درجه سلسیوس منتقل گردید.عصاره ها تا زمان استفاده در فریزر-22 درجه سلسیوس نگهداري گردیدند.اسامی باکتر ي هاي مورد استفاده در این تحقیق در جدول زیر آورده شده است:
جدول .1 لیست باکتر هاي گرم مثبت و منفی
جهت سنجش خواص ضد باکتریایی عصاره هاي مختلف از روش انتشار چاهک در آگار استفاده گردید. ابتدا براي تهیه کشت تازه باکتري، یک کلونی باکتري بر روي محیط جامد مولر هینتون آگار1منتقل و به مدت 24 ساعت در دماي 37 درجه انکوبه گردید. 24 ساعت قبل از چاهک گذاري، یک لوپ از کلونی باکتري به 500 میکرولیتر محیط نوترین براثانتقال و در دماي 37 درجه نگهداري شد.سوسپانسیون باکتري معادل نیم مک فارلند تهیهشد.
دراین تحقیق عصارههاي مختلف - آبی و هیدروالکلی - با غلظت هاي 200،100،400 و عصاره جوشانده با غلظت 100 میلی گرم بر میلی لیتر تهیه شد. چاهک هایی به قطر 5 میلی متر ایجاد و 50 میکرولیتر از هر یک از غلظت ها به داخل این چاهک ها ریخته شد. پلیت هاي مربوطه به مدت 24 ساعت در دماي 37 درجه انکوبه گردیدند
از آنتی بیوتیک جنتامایسین10 - 2 میکروگرم - به عنوان کنترل مثبت و از حلال ها - آب و اتانول - به عنوان کنترل منفی استفاده شد. سنجش خواص ضدباکتریایی براي تمام غلظت ها در 3 تکرار صورت گرفت. اندازه قطر هاله هاي بازدارندگی رشد باکتري در اطراف چاهک ها بر حسب میلی متر اندازه گیري شد
