بخشی از مقاله
چکیده
محدوده اکتشافی مورد بررسی در استان سمنان در زون طرود - چاهشیرین واقع شده است. با وسعت حدود 12/7 کیلومتر مربع در بخشهای مرکزی استان سمنان واقع شده است. این محدوده در 130 کیلومتری خاور - جنوب خاور سمنان، 85 کیلومتری جنوب خاور دامغان، 100 کیلومتری جنوب - جنوب باختر شاهرود و 18 کیلومتری شمال باختر روستای طرود واقع شده است.
این زون به لحاظ پتانسیل و کانهزایی مس از دیرباز مورد توجه بوده است به طوری که آثار معدنکاری قدیمی و سربارههای حاصل از ذوب کانسنگ در بخشهای مختلف آن دیده میشود. از مهمترین معادن این زون به نامهای چاهموسی و قله سوخته در نزدیکی محدوده اکتشافی واقع شده است. در منطقه طرود بر مبنای اطلاعات زمینشناسی و وجود سولفور مس که در برخی نمونهها آثار آن مشاهده میشود مطالعات ژئوفیزیک با روش ژئوالکتریک شامل پلاریزاسیون القایی - - IP و مقاومتسنجی - - RS انجام شد.
در این منطقه برداشتهای صحرایی را در مجموع 4498 اندازهگیری در محدودههای مختلف به عمل آمد به طوری که در چاهموسی در محدوده ZA ، 900 اندازهگیری، در محدودهZB، 2571 اندازهگیری و در محدوده آبگاره، 1027 اندازهگیری انجام گرفته است.
در محدوده ZA یک شبه مقطع در محدوده ZB 4 شبه مقطع و در محدوده آبگاره 4 شبه مقطع از محدوده آنومالیها تهیه گردید. پس از تهیه این نقشهها وتلفیق نتایج به دست آمده با اطلاعات زمینشناسی تعدادی حفاری اکتشافی در مناطق مختلف پیشنهاد گردید که در موقع تهیه نتایج حفاریهای انجام شده از نظر کانیسازی مس مثبت بوده است. بحث و بررسی در مورد نتایج مطالعات ژئوفیزیک و نتایج حفاریهای اکتشافی ارایه میشود.
مقدمه
اطلاعات کلی از یک منطقه که در زمانهای زیادی به دست آمده و جمعآوری آنها و زمینشناسی عمومی منطقه همراه با برداشتهای ژئوفیزیک هوایی میتواند زونهای مناسب برای اکتشافات معدنی را مشخص نماید. اکتشافات زمینی و بازدید از مناطق مشخص شده و تهیه نقشههای زمینشناسی عمومی و برداشت محدوده زونهای مینرالیزه قبل از انجام مطالعات ژئوفیزیک زمینی انجام میگیرد. به طور کلی میتوان گفت که مطالعات ژئوفیزیک همراه با مطالعات ژئوشیمی تفضیلی در فاز دوم اکتشافات قرار میگیرد. نحوه انتخاب محدوده-هایی که در این مقاله به نتایج مطالعات ژئوفیزیک آنها پرداخته میشود نیز بر اساس کارهای قدیمی و آثار زون مینرالیزه موجود بوده است.
با توجه به موارد یاد شده استفاده از روش ژئوالکتریک و مغناطیسسنجی میتوانست اساس مطالعات باشد. در نقشه شماره A1، A2 محدودههای اکتشافات ژئوفیزیک چاهموسی ZA و ZB و آبگاره همراه با زمینشناسی این محدودهها ارایه گردیده است. در محدودههای یاد شده سنگهای ولکانیکی آندزیت و تراکیت آندزیت پورفیری و سنگهای رسوبی از نوع ماسهسنگ و شیل توفی دارای رخنمون میباشند.
مشخصات کلی محدوده اکتشافی و موقعیت جغرافیایی
محدوده مورد بررسی به صورت یک 8 ضلعی به شکل نامنظم با جهت کشیدگی شمالی - جنوبی با مساحت 12/7 کیلومترمربع میباشد که در نقشه 1:250000 طرود واقع شده است. این محدوده در باختر و شمال باختر چاه موسی و به فاصله 3/5 کیلومتری آن در شمال خاور معدن قله سوخته و به فاصله 2/5 کیلومتری آن واقع شده است. این موقعیت قرارگیری و توجه به اینکه در معادن مذکور کانه زایی قابل توجهی از مس در سنگهای آندزیت پورفیری - با توجه به رخنمون قابل توجه این واحد در محدوده مورد بررسی - رخ داده است این محدوده را جهت اکتشاف مس مستعد کرده است.
شکل - - 1موقعیت محدوده اکتشافی نسبت به معادن چاه موسی و قله سوخته
سوابق معدنکاری در منطقه
به طور کل از دیرباز این منطقه دارای فعالیتهای معدنی فراوانی بوده است. معدن طلای ایران، مس چاهموسی، مس قله سوخته، مس دره سالاران از معادن مهم فلزی این منطقه به شمار میآیند. در محدوده آبگاره نیز ظاهراً کارهای قدیمی محدودی در حد حفر یک تونل به طول تقریبی 150 متر صورت گرفته است. در این محدوده شواهدی از معدنکاری قدیمی به چشم نمیخورد.
جدول - - 1 مختصات نقاط گوشههای محدوده اکتشافی
کروکی و راه دسترسی
محدوده اکتشافی مورد بررسی در بخشهای مرکزی استان سمنان واقع شده است. این محدوده در 130 کیلومتری خاور - جنوب خاور سمنان، 85 کیلومتری جنوب خاور دامغان، 100 کیلومتری جنوب - جنوب باختر شاهرود و 18 کیلومتری شمال باختر روستای طرود - فاصلهها مستقیم میباشند - واقع شده است.
شکل - - 2موقعیت جغرافیایی راههای دسترسی به منطقه
ریختشناسی و زمین ریختشناسی
منطقه آتشفشانی - پلوتونیکی شمال باختر - باختر طرود از نگاه ریختشناسی پستی و بلندیهایتقریباً یکنواختی دارد. در بخشهای باختری به نسبت مرتفع و ستیغساز است و از ارتفاع آن به سمت خاور کم میشود. مرتفعترین نقطه نزدیک به محدوده اکتشافی قله سوخته با بلندای 1570 متر است. ارتفاع طرود از سطح دریا 800 متر است. رودخانههای فصلی پوسیده، حافظ، چاه علا، شورچای، حسن امرو - زوک - ، چالو، کم انجیر، درو وا و تودر از رودخانههای مهم منطقه هستند که همگی آبریز به سوی جنوب دارند و به کفهرسی نمکدار جندق، خور میریزند.
شرب آبراههها و رودخانههای شمال ورقه به کویر حاجعلیقلی - کفه چاه جام - دامغان میریزد. پهنه آبرفتی معلمان - طرود شیب توپوگرافی میانه تا کم به سوی جنوب دارد و شواهد کمی از فعالیتهای تکتونیکی جوان در رسوبات آبرفتی دیده میشود. در پای کوهستان چاه موسی - رشم در پارهای نقاط افت ناگهانی ارتفاع نمایان است. در شمال ورقه به علت عملکرد گسل باغو در مرز بین کوه و دشت کاهش ارتفاع دیده میشود و بالاآمدگی تکتونیکی کوههای چاه موسی - رشم را در ذهن تداعی میکند. تعداد زیادی از درهها و آبراههها در زیر پهنه طرود - چاه شیرین منطبق با شکستگیها و گسلهای فرعی منطقه است
