بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی عوامل اعتقادی تأثیر گذار بر گرایش دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی تهران واحد غرب به عرفانهای نوظهور انجام شد. سئوال اصلی پژوهش، عوامل اعتقادی موثر بر گرایش دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب به عرفانهای نوظهور بود. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر اجرا اکتشافی مقطعی از نوع توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشجویان شاغل به تحصیل در تمام مقاطع در دانشکده های دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب بودند که بر اساس فرمول کوکران 400 نفر از دانشجویان به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای مورد مطالعه قرار گرفتند.
به منظور آزمون فرضیه ها از آزمون تی تک نمونه ای استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که عدم آشنایی به فلسفه های آفرینش، جهت گیری ناصحیح نسبت به مبانی و معارف ادیان الهی، جبران کاستی های ناشی از عدم ارائه صحیح نگرشهای موجود در ادیان الهی در خصوص مسایل روز، پاسخ عجولانه و غیرصحیح نسبت به گرایش فطری به معنویت، عدم توانایی بربای نگرش صحیح به دین ومذهب به دلیل تعصبات مذهبی،ضعف باورهای دینی، پرداختن به ابعاد سیاسی دین به جای ابعاد معنوی آن و توجه عمده و افراطی به ظواهردین ومغفول ماندن از باطن دین بر گرایش دانشجویان به عرفان های نوظهور تأثیرگذارند. آنچه از این بررسی برمی آید، این است که از نظر جامعه آماری تحقیق اساس برنامه های مقابله ای و مبارزه ای بایستی مبتنی بر تقویت ارزشهای دینی و فرهنگی و ارتقای سلامت فرهنگی باشد تا برنامه و اقدامات مبارزه مستقیم با این فرق.
بی تردید در صورتی که دانشجویان با فلسفه آفرینش آشنا نباشند و ندانند که برای چه و به چه منظور از سوی خالق هستی آفریده شده اند و تکلیف آنها در این جهان چیست همواره خود را در معرض خطر نابودی می بینند از این رو تصمیمات آنان در زندگی برای اعمال و رفتارشان برپای خواسته ها و امیال نفسانی شان خواهد بود و حاضرند حتی به قیمت نابودی دیگران و زیر پاگذاشتن ارزشهای انسانی به هر چه می خواهند برسندو و ضعف در باورهای دینی می تواند انسان را به هر تباهی بکشاند و بی تردید چنین انسانی در برابر اندک سختی ها تاب نخواهد آوردو دچار اختلالات روانی و مشکلات عدیده روان شناختی خواهد شد.
-1مقدمه
دنیای امروز شاهد بالا رفتن آمار افرادی است که دچار استرس، اختلال روانی هستند. همین رنجش های درونی و ناملایمات روانی باعث شکل گیری و روی آوردن بشر بهسوی عرفانهای نوظهور شده است
در کشور ایران نیز طی 20 سال اخیر پدیده ای در قلمرو دین و دینداری جنبشهای با چنین ادعاهای ظهور کرد. جنبش های نوپدید معنوی یا عرفانهای نوظهور عبارتاند از: » حرکت های اجتماعی فرهنگی که به امور ماورایی می پردازند، بهطوریکه آموزه های روشن دینی را با ابهام و تردید می آمیزند و یا بهصراحت در برابر آنها قرار می گیرند
در ایران نیز نو معنویتگرایی و عرفانهای نوظهور از طرق گوناگون در حال گسترش است که در این زمینه مجموعه کتاب های مراقبه اشو، مراقبه تعالیبخش معروف بهTM ، عرفان سرخ پستی، اکنارپل تویچل، عرفان یوگا، کلیپهای بلک متال مرلین منسون و حدود پنج هزار سایتی که در این حوزه فعالیت دارند و محافلی را برپا می¬کنند اشاره دارد که این موارد با برخوردهای انتظامی، قضایی و امنیتی مواجه شده و واکنش های محدود سیاسی، دینی و فرهنگی نیز نسبت به آن صورت گرفته است.
وقوف به اینکه »فرقه گرایی جدید« یا » عرفانهای نوظهور« پدیده¬ای مهم در جامعه ایران پس از انقلاب است و گسترش روزافزون این عرفانهای نوظهور سبب انحراف افراد جامعه شده و آنانرا از توجّه به امور الهی و ماورایی بازمیدارد و افکار و عقاید باطل و سخیف و این دنیایی خود را در بین اقشار جامعه رواج میدهد و اقشار جامعه که در پی رفع نیازهای فطری خود و طلب معنویت و حقیقت هستند باید بدانند که نیازهای معنوی خود را نه با گرایش بهسوی این عرفانها که با درک آموزههای عرفان اصیل اسلامی برآورده سازند
از دیدگاه انسان دوستانه برای جلوگیری از تباهی بسیاری از فرزندان این مملکت؛ از دیدگاه جامعهشناسانه برای تبیین علل گرایش جوانان به عرفانهای نوظهور و تمهید وسایلی جهت جلوگیری از آن؛ ضرورت و اهمیت این امر و عوامل مؤثر بر آن را آشکارتر می¬سازد - مرویک، - 2015، و شناسایی عوامل مؤثر بر گرایش به عرفانهای نوظهور تا حدودی می¬تواند در برنامهریزی برای پیشگیری و درمان این معضل اجتماعی راهگشا باشد، و نتایج علمی و عملی این پژوهش به برنامه ریزان در جلوگیری از گرایش به معنویتهای نوظهور و سیاستگذاری برای رشد نوجوانان و پرورش قوای آنها مفید خواهد بود. و با توجه به فقدان بررسیهای علمی کافی در این زمینه، در شهر موردمطالعه و خصوصاً در دانشجویان نیاز به چنین پژوهشی کاملاً محسوس بوده است.
عرفانهای نوظهور به گونههای مختلفی در جامعه نمایان میگردند و یکی از جوامعیای که بسیار در دسترس عرفانهای نوظهور میباشد، جامعه جوان کشور ماست، و با توجه به اینکه دانشگاه مرکز آموزش و تعلیم جوان است باید اینگونه عرفانها از دانشجویان و دانشگاه فاصله داشته باشد. تا عرفانهای واقعی بر مبنای تعالیم دینی، نزد جوانان یادگیری شود، اگر دیر دستبهکار شویم و دیدگاههای خود را در برابر این تهاجم¬ها سامان نبخشیمقطعاً در برابر این تهاجم شکست خواهیم خورد و ما نبایدصرفاٌ به واکنش در برابر این عرفانها اکتفا کنیم، و باید در کنار واکنش سلبی، دست به اقدامات ایجابی بزنیم و عوامل اعتقادی مؤثر بر گرایش به این عرفانهای نوظهور شناسایی شوند. از این رو این پژوهش قصد دارد به شناسایی عوامل اعتقادی تأثیر گذار بر گرایش دانشجویان به عرفان های نوظهور بپردازد.
جدول-1 علل اعتقادی موثر بر گرایش به عرفان های نوظهور برگرفته از دیدگاه نظریه پردازان
-2روش پژوهش جامعه آماری، نمونه و روش گیری
پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر گرد آوری داده ها این پژوهش اکتشافی مقطعی از نوع توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانشجویان شاغل به تحصیل در تمام مقاطع در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب بودند. با توجه به استعلام از گزینش آموزش دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب کل جامعه آماری در سه دانشکده علوم انسانی، فنی و مهندسی و دانشکده برق، کامپیوتر و محیط زیست برابر با 12744 نفر بود
