بخشی از مقاله
چکیده:
در مبانی نظری حسابداری تاکید فراوانی بر کیفیت افشای اطلاعات مالی شده و به اهمیت آن اشاره شده است. موضوع این مقاله نقش کیفیت افشا در گزارشگری مالی است و دلیل اصلی بحث درباره این موضوع اهمیت بالای افشای اطلاعات مالی در دنیای تجارت کنونی می باشد. این مقاله به صورت علمی – توصیفی تهیه شده و از روش تحقیق کتابخانه ای استفاده گردیده است. در این مقاله مروری بر تعاریف افشا و کیفیت افشا شده ، و در ادامه در مورد تأثیر کیفیت افشا بر عدم تقارن اطلاعاتی، نقدشوندگی، هزینه سرمایه و عملکرد شرکت بحث گردیده، سپس سایر عوامل مؤثر بر کیفیت افشا مورد بحث قرار گرفته و در انتها الزامات افشادر ایران بررسی شده است.
مقدمه
اصطلاح افشا در گسترده ترین مفهوم خود به معنای ارائه اطلاعات است. حسابداران از این عبارت به صورت محدود تری استفاده می کنند و منظور آن هاانتشار اطلاعات مالی مربوط به یک شرکت در گزارش های مالی - معمولا در قالب گزارش های سالانه - است. در برخی موارد ، این مفهوم باز هم محدود تر و به معنی ارائه اطلاعاتی است که در متن صورت های مالی منظور نشده است.
بلکویی ، افشا را در برگیرنده ی اطلاعاتی می داند که برای سرمایه گذار معمولی مفید واقع شود و موجب گمراهی خواننده نگردد. به صورتی آشکارتر، اصل افشا بدین معنی است که هیچ اطلاعات مهم مورد توجه و علاقه سرمایه گذار معمولی، نباید حذف و یا پنهان شود . هدف از افشاء در گزارشگری مالی، ارائه اطلاعات لازم برای نیل به مقاصد زیر است:
الف- ارزیابی عملکرد واحد انتفاعی
ب- قضاوت در مورد چگونگی استفاده واحد انتفاعی از منابع موجود
ج- پیشبینی روند سودآوری واحد انتفاعی در آینده.
بنابراین، اطلاعاتی که از طریق گزارش های مالی ارائه می شود باید قابل اعتماد، مربوط، مناسب و کامل باشد. در افشای اطلاعات مالی باید نیازها و خواسته های سرمایه گذاران اصلی، مؤسسات سرمایه گذاری، اعتباردهندگان و تحلیلگران مالی مورد توجه قرار گیرد نظر هیئت تدوین استانداردهای حسابداری مالی ایران این است که: هدف کلی گزارشگری مالی فراهم آوردن اطلاعاتی است که آثار مالی معاملات عملیات و رویدادهای مالی مؤثر بر وضعیت مالی و نتایج عملیات یک واحدانتفاعی را بیان و از این طریق سرمایه گذاران،اعطاءکنندگان تسهیلات مالی و سایر استفاده کنندگان برون سازمانی را در قضاوت و تصمیم گیری نسبت به امور یک واحد انتفاعی یاری دهد.
به گفتهFASBگزارشات مالی باید اطلاعاتی را ارائه کنند که برای سرمایه گذاران کنونی و بالقوه و بستانکاران وسایر استفاده کنندگان از صورتهای مالی مفید به گفته واقع شود وآنها بتوانند بدین وسیله در مورد سرمایهگذاری،دادن وام به شرکت وتصمیمات مشابه،به شیوه های بخردانه عمل کنند . چنانچه پذیرفته شود که سرمایه-گذاران در مجموع، کانون توجه حسابداری می باشند می توان افشاء در گزارشگری مالی را به عنوان ارائه اطلاعات لازم برای عملکرد بهینه بازار کارآمد سرمایه تعریف کرد .
کیفیت افشا
اصطلاحات "کیفیت" افشای اطلاعات حسابداری و "شفافیت" یک سیستم افشا، به صورت مشترک و قابل جایگزین استفاده می شود و ارائه تعریف دقیق از"شفافیت" و "کیفیت" که بر آن اجماع وجود داشته باشد، مشکل است . در این راستا، تاکنون از سازه های متعددی از قبیل: مناسب بودن ، جامعیت ، آگاهی دهندگی و به موقع بودن به عنوان نماینده کیفیت افشا استفاده شده است . سینگهاوی ودسای معتقدند که کیفیت به ویژگی های کامل بودن ، صحت یادقت و قابلیت اتکا اشاره دارد.
پانال و شیپر نیز صورت های مالی را با کیفیت تلقی می کنند اگر سه ویژگی شفافیت ، افشای کامل و قابلیت مقایسه را دارا باشند. صورت های مالی شفاف،صورت هایی هستند که رویدادها، مبادلات، قضاوت ها و برآوردهای اساسی صورت های مالی و کاربردهای آن ها را نشان دهند. شفافیت ، استفاده کنندگان را قادر می سازد تا نتایج و کاربردهای تصمیمات، قضاوت ها و برآوردهای تهیه کنندگان صورت های مالی را مشاهده و درک کنند. افشای کامل بر فراهم کردن تمام اطلاعات مورد نیاز برای تصمیم گیری و در نتیجه ، حصول اطمینان مبنی بر اینکه سرمایه گذاران گمراه نمی شوند ، دلالت دارد.در نهایت، قابلیت مقایسه به این معناست که مبادلات و رویدادهای مشابه به گونه ای یکسان، حسابداری و گزارش می شوند .
کیفیت افشا در بورس اوراق بهادار تهران
با توجه به اهمیت کیفیت افشا و مسؤولیت مدیران شرکت ها در قبال اطلاع رسانی ، سازمان بورس و اوراق بهادار تهران تصمیم گرفت تا امتیاز و رتبه کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس را از نظر "کیفیت افشا و اطلاع رسانی مناسب" به بازار منعکس کند تا شرکت ها نسبت به جایگاه خود واقف شده، در جهت ارتقای آن بکوشند.. طی سال های اخیر ، رتبه بندی شرکت ها از نظر اطلاع رسانی و کیفیت افشا، همواره تهیه و فهرست بیست شرکت برتر به بازار منعکس شده است.
شایان ذکر است که امتیاز اطلاع رسانی ناشران، بر اساس زمان ارائه اطلاعات مربوط به پیش بینی درآمد هر سهم، صورت های مالی میان میان دوره ای، حسابرسی نشده 3ای 6 و9ماهه، اظهار نظر حسابرس نسبت به پیش بینی درآمد هر سهم اولیه و 6 ماهه، اظهارنظر حسابرس نسبت به صورت های مالی میان دوره ای6ماهه ، صورتهای مالی حسابرسی نشده ، پایان سال و تفاوت بین پیش بینی ها و عملکرد واقعی حسابرسی شده، محاسبه شده است .
ضمنا در صورت عدم ارائه بموقع صورتهای مالی حسابرسی شده پایان سال و زمانبندی پرداخت سود سهامداران، امتیاز منفی به ازای هر روز تاخیر در نظر گرفته شده است. امتیازهای"کیفیت افشا و اطلاع رسانی مناسب" برای کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس، از سال 1382 در سایت بورس اوراق بهادارتهران موجوداست.
