بخشی از مقاله
چکیده:
عدم کفایت توانایی مالی پیمانکاران و نیز تورم اقتصادی و افزایش قیمت ها به ترتیب دلایل بعدی تاخیرات راهسازی مورد نظر قرار گرفتند . شرایط و ضوابط هر پروژه تعیین میکند که فعالیت های برنامه زمانبندی تا چه سطحی ریز شود و این یک قانون از قبل نوشته شده نیست که باید تک تک فعالیتهای اجرایی کار در برنامه زمانبندی لحاظ شود. لذا حساسیت در به اتمام رسیدن به موقع یک پروژه در یک پروزه به دلیل هزینههای سرسام آور توقف عملیات تولید، متفاوت بوده که کارفرمااصلاً اصراری به تحویل به موقع پروژه ندارد.
دراین پژوهش از روش تجزیه و تحلیل عوامل شکست با رویکرد فازی جهت اولویت بندی ریسک ها به دو روش : میانگین هندسی وزنی فازی و میانگین حسابی وزنی فازی، استفاده گردیده و در انتهای تحقیق با در نظر گرفتن اولویت ها و منشاهای تاخیرات راهسازی، راهکارهایی به منظور جلوگیری از آن ارائه شده است . شرایط آب و هوایی، عدم در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی در تعیین مدت قرارداد با توجه به موضوع و محل اجرای پروژه، تأثیر زیادی در عدم اجرای پروژه در موعد مقرر دارد لذا پیش بینی شرایط جوی با توجه به سوابق آب و هوایی منطقه در تعیین مدت قرارداد اهمیت ویژه ای دارد.
مقدمه
در کشور ما استفاده از ابزار مدیریت پروژه در ابتدا برای واحدهای صنعتی و سپس خدماتی مطرح گردید ولی هم اکنون ضرورت بکارگیری هرچه بیشتر آن برای دیگر سازمانها ، احساس می گردد. در این راستا دستگاه ها و مؤسسات دخیل در اقتصاد کشور و ارائه دهنده خدمات حمل و نقلی از نقش چشمگیرتری برخوردار می باشند. پروژه های راهسازی، بخش عظیمی از اعتبارات و منابع مالی یک کشور را به خود اختصاص می دهند. در هر مرحله از انجام یک پروژه راهسازی، ریسک های متفاوتی وجود دارند که مانع از رسیدن پروژه ها به اهداف اصلی پروژه یعنی زمان، هزینه و کیفیت هستند.
از نقطه نظر مدیریت پروژه، تحلیل و کنترل این ریسک ها بسیار حائز اهمیت است. همچنین با استفاده از نتایج حاصله و شناسایی ریسک هایی که احتمال وقوع آن ها در این گونه پروژه ها زیاد می باشد، می توان قبل از شروع پروژه برنامه ریزی موثری را جهت پیشگیری از وقوع این عوامل انجام داد و یا تأثیر آن ها را بر اهداف اصلی پروژه به حداقل رساند.اگر چه محققان معتقدند با بررسی عوامل به وجود آورنده تأخیرات و تعیین تأثیر هر یک از آن ها می توان تا حد زیادی ریسک ها را کنترل و مدیریت کرد، پژوهش ها گواه آن است که در اکثر پروژه های راهسازی، برنامه ریزی برای تحلیلکمّی ریسک های مختلف در طول چرخه ی ساخت پروژه وجود ندارد.
در پژوهش حاضر، ریسک های پروژه های راهسازی در ایران به عنوان نمونه ای از یک کشور در حال توسعه، بررسی شده اند و در نهایت راهکارهای مناسبی جهت تقلیل یا حذف عوامل منجر به ریسک ارائه شده است. از آنجا که توسعه ساختارهای زیربنایی لازمه توسعه کشورها می باشد و با توجه به اینکه راهسازی یکی از مهمترین زیرساخت ها محسوب می شود، لذا هر ساله سرمایه گذاری های عظیمی را به خود اختصاص میدهد. واضح است که حجم عظیم سرمایه درگیر و نیز زمان نسبتا طولانی اجرای پروژه های راهسازی وهمچنین مشکلات مدیریت پروژه با توجه به عدم اتمام پروژه ها در زمان معین و با هزینه مصوب، همگی موید توجه خاص به این مقوله وانجام پژوهش های بنیادی و کاربردی در زمینه راه و راهسازی می باشد .
در این راستا مدیریت ریسک های تاخیرات در پروژه های راهسازی نیز اهمیت ویژه ای برای شناسایی ریسک ها وتجزیه و تحلیل انها و ارائه راهکار مناسب در خصوص جلوگیری از تاخیر را دارد. این پژوهش به دنبال ارائه مدلی جهت شناسایی ومدیریت عوامل تاثیر گذار بر تاخیر زمانی پروژه های راهسازی منتهی به شهرستان دهدشت با رویکرد فازی با رویکرد فازی است، تا از طریق این مدل شناسایی ریسک های تاخیر و اولویت بندی انها، به ارائه راهکار در خصوص جلوگیری از وقوع ریسک های تاخیر بپردازد. واضح است که توجه به واقعیات اجرای پروژه ها در برنامه ریزی ها به جای توجه به دیدگاه های ایده ال یکی از مهم ترین گام ها در جهت مدیریت صحیح منابع کشور محسوب می شود.
روش پژوهش
این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و به دنبال ارائه مدلی جهت شناسایی و مدیریت عوامل تاثیرگذار بر تاخیر زمانی پروژه های راهسازی منتهی به شهرستان دهدشت با رویکرد فازی در شرایط فازی است . روش تحقیق توصیفی، تحلیلی است زیرا با موقعیت موجود سروکار دارد ، بدون آنکه امکان تغییر واقعیت را داشته باشد. در تحقیق حاضر برای گردآوری و تدوین ادبیات مربوط به موضوع تحقیق و بررسی سوابق تحقیق از روش کتابخانه ای استفاده می شود ؛ بدین منظور از کتب و مقالات موجود در کتابخانه ها و مقالات موجود در اینترنت و همچنین پایان نامه های فارسی و لاتین استفاده می گردد.
در این راستا علل تاخیرات در پروژه ها در ایران و تعدادی از کشورها و نیز مدل های فازی ارائه شده در خصوص اولویت بندی ریسک ها مورد بررسی قرار می گیرد . در این پژوهش ج هت جمع آوری داده های تحقیق از پرسشنامه و مصاحبه استفاده می گردد.
پرسش نامه های مورد استفاده در پژوهش بر اساس مدل تحقیق و رویکرد تجزیه و تحلیل عوامل شکست پرسشنامه تعیین درجه شدت آیتم های شکست ،پرسشنامه تعیین درجه قابلیت کشف آیتم های شکست و پرسشنامه به منظور تعیین میزان اهمیت فاکتورهای ریسک می باشد . سپس نظرات خبرگان از عبارات کلامی به اعداد فازی تبدیل و تجمیع نظرات انجام میشود و در ادامه با توجه به مدل ریاضی تحقیق و انجام آن به روش میانگین هندسی وزنی فازی ومیانگین حسابی وزنی فازی ، از نرم افزار لینگو جهت حل نمودن مدل های برنامه ریزی خطی استفاده میشود . در مرحله بعدی اولویت بندی ریسکها پس از قطعی سازی صورت می پذیرد و در نهایت با توجه به اولویت ریسکها ومنشاهای انها راهکارهایی ارائه می شود.
شناسایی ریسک های تأخیر در پروژه های راهسازی
راه ها یکی از زیر ساخت های مهم کشور هستند که اجرای پروژه های آن بخش زیادی از اعتبارات کشور را شامل می شود افزایش هزینه های تمام شده این پروژه ها بدلیل طولانی شدن زمان اجرا یکی ازدغدغه های دولتمردان و پیمانکاران می باشد
