بخشی از مقاله
چکیده
بهداشت و سلامت یکی از عوامل مهم زندگی بشری و توسعه جهان امروزی می باشد سلامت با مکان زندگی و شرایط اجتماعی دارای رابطه ای مستقیم است زندگی در نواحی شهری و روستایی توسعه نیافته با وضعیت نامناسب بهداشتی به سلامتی انسانها اسیب می رساند. امروزه سفر برای درمان از اهداف مهم گردشگری است، بنابراین گردشگری سلامت و مراقبت های بهداشتی صنعت گردشگری دنیا رشد سریعی دارد.
امروزه گردشگری در بسیاری از کشورها ، نیروی اصلی بهبود و رشد اقتصادی کشور محسوب می شود و نقش مهمی در توسعه پایدار محلی ایفا می کند به طوری که با ایجاد فرصتی راهبردی به اقتصاد تنوع بخشیده و موجب اشتغازایی و درآمد می شود. از مهمترین عوامل موثر بر توسعه گردشگری سلامت می توان به قیمت، کیفیت، تفاوتها و غیره اشاره کرد که در این پژوهش بدان اشاره شده است. این پژوهش بر مبنای مطالعات کتابخانه ای و به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. هدف از این تحقیق تبیین عوامل موثر در توسعه گردشگری سلامت و توسعه پایدار در این حوزه پرداخته می شود.
-1 مقدمه
گردشگری مجموعه از پدیده ها و ارتباطاتی است که تعامل میان گردشگران عرضه کنندگان خدمات گردشگری جوامع میزبان، دولت های مبدا و مقصد و دانشگاهها و سازمان های غیر دولتی پدید می آید و در فرآیند جذب نقل و انتقال، پذیرایی و مدیریت گردشگران و بازدید کنندگان شکل می گیرد گردشگری مقوله ای پیچیده است که از ترکیب اجزای مختلف به بوجود آمده است و به سادگی نمی توان آن را در قالب یک پدیده وارد تعریف کرد از این اجزای تشکیل دهنده آن پیدا کنیم .>1@
گردشگری سلامت به عنوان گردشگری پزشکی یاد میشود، که به طور وسیعی افراد به منظور استفاده از امکانات و خدمات درمانی از محل سکونت خود به دیگر مکانها سفر میکنند .>2@ آن طور که پیداست گردشگری سلامت همیشه وجود داشته ولی کسی تا قبل از قرن هجدهم اهمیت چندانی برای آن قائل نبوده وعموماً مناطقی که آبهای معدنی داشتند برای درمان امراض مختلف از بیماری های روده ای گرفته تا کبدی و استخوان درد و پوست و ... مورد توجه قرار گرفتند که شیوه بیشتر در کشورهای اروپایی به خصوص انگلستان رواج داشت از آنجایی که خود بعنوان مقصد گردشگری شناخته شده است.
جهانی شدن و آزاد سازی تجارت در حوزه خدمات سلامت، بحران مالی آسیا، تغییرات مطلوب نرخ ارز در اقتصاد جهانی کشورهای آسیایی بسترساز رشد سریع گردشگری در این کشورها گردید . از جمله برخی عوامل دیگر میتوان به موارد ذیل اشاره کرد الف - هزینه های بالای خدمات درمانی در آمریکا و اروپا ب - زمان های انتظار طولانی ج - راحتی و سهولت مسافرت به سایر کشورها د - ارتقا تکنولوژی و استانداردهای درمانی در کشورهای مقصد.>3@ گردشگری سلامت، به مسافرت توریست به دهکده های سلامت و مناطق دارای چشمه های آب معدنی و آب گرم اشاره می کند .
در این نوع سفر توریست برای رهایی از تنش های زندگی رورمره و تجدید قوا، بدون مداخله و نظارت پزشکی راهی سفر می شود و اما توسعه پایدار که در تعریف آن می آید توسعه ای است که تمام جنبه های اجتماعی و اقتصادی و ... را در همگام با هم پیش می برد البته علاوه بر تأمین نیازهای حال حاضر بشر نیاز نسل های آینده را در نظر بگیرد. >4@
-2تعریف پایداری
متداول ترین تعریف پایداری تعریفی است که کمیسیون جهانی محیط زیست و توسعه ارائه کرده است . این کمیسیون توسعه پایدار را به صورت توسعه ای که احتیاجات - - WCED نسل حاضر را بدون لطمه زدن به توانایی نسلهای آتی در تامین نیازهای فرد بر آورده می نماید تعریف کرده است . بر مبنای این تعریف قبل از اینکه هر جامعه ای بتواند به پایداری برسد باید عدالت بین نسلها را تامین کند . توسعه اجتماعی و اقتصادی باید به گونه ای تحقق پذیرد که در هر زمان که بر نسلهای آینده هزینه ای تحمیل شود اثرات فعالیتهای اقتصادی را به حداقل رساند.
زمانی که فعالیتهای حیاتی و ضروری فعلی هزینه هایی را به آیندگان تحمیل نماید - مثلاً حفاری کانیهای غیر قابل تجدید - خسارت وارده بطور کامل باید جبران گردد. توسعه پایدار با مفهوم سنتی توسعه کهاصولاً بر محور رشد اقتصادی دور می زند تفاوتهای اساسی دارد . طرح ریزی توسعه باید بر تعریف واقع گرایانه نیازهای ملی استوار باشد . در واقع میتوان گفت توسعه در خور و پایدار درصدد فراهم آوری استراتژی ها و ابزاری است که بتواند به نیازهای اساسی از جمله موارد زیر پاسخ دهد:
-تامین نیازهای اولیه زیستی انسان
-دستیابی به عدالت اجتماعی>5@
-3توسعه پایدار
مفهوم پایداری در دهه 1970 را می توان نتیجه رشد منطقی آگاهی تازه ای نسبت به مسائل جهانی محیط زیست و توسعه دانست که به نوبه خود تحت تاثیر عواملی چون نهضت های زیست محیطی دهه 60 انتشار کتابهایی نظیر محدودیت های رشد و اولین کنفرانس سازمان ملل در مورد محیط زیست و توسعه که در سال 1972 در استکهلم برگزار شده بود. ساختمانها و خانه ها به تنهایی مصرف یک ششم منابع آبی دنیا، یک چهارم چوب برداشت شده و دو پنجم سوخت های فسیلی و مواد تولید شده دنیا را در اختیار دارند .
به علاوه، ساختمان ها نصف گازهای گلخانه ای جهان را تولید می کنند .طبق آمارهای موجود، حجم ساخت و سازها در طی 40-20 سال آینده، دو برابر خواهد شد. . توجه به انسان و اینکه انسان را جزیی از طبیعت بدانیم. توسعه پایدار سعی دارد به پنج نیاز اساسی زیر پاسخ گوید: تلفیق حفاظت و توسعه، تامین نیازهای اولیه زیستی انسان، دستیابی به عدالت اجتماعی، خودمختاری و تنوع فرهنگی و حفظ یگانگی اکولوژیکی. ایده پایداری محیطی عبارتست از : باقی گذاردن زمین به بهترین شکل برای نسل آینده، با این تعریف که فعالیت انسان تنها زمانی از نظر محیطی پایدار است که بتواند بدون تقلیل منابع طبیعی یا تنزل محیط طبیعی اجرا شود. پایداری محیطی با هدف حفظ محیط زیست بر موارد زیر تاکید دارد:
-کاهش اتلاف و پخش انرژی در محیط
-کاهش تولید تاثیر گذارنده ها بر سلامت انسان
-استفاده از مواد قابل بازگشت به چرخه طبیعت
-رفع سموم مواد پایداری محیطی در عرصه کار معماران نیز با اهداف زیر تبیین می شود:
-مصرف منابع انرژی درکمترین -استفاده از مصالح تجدیدپذیر
-حفاظت و عرضه انرژی و بازیافت کامل آن بدون ایجاد آلودگی اصل طراحی پایدار بر این نکته استوار است که ساختمان جزئی کوچک از طبیعت پیرامونی است و باید بعنوان بخشی از اکوسیستم عمل کند و در چرخه حیات قرار گیرد>6@
-4توسعه پایدار و اهداف آن:
تعریف عموماً مورد قبول برای توسعه پایدار، و نقطه ای مناسب برای آغاز تفحص در این مفهوم، از گزارش برانتلند به دست می آید که می گوید: توسعه پایدار توسعه ای است که نیازهای نسل فعلی را بدون خدشه آوردن بر توانایی نسل های آینده در تأمین نیازهای خود تأمین کند. از این تعاریف به نظر می رسد که هدف توسعه پایدار حفظ جوامع انسانی از طریق نوعی توسعه است که، سیستم های پایه ای پشتیبان زندگی محیط زیستی را از بین نبرد[7]
-5گردشگری
از نظر بیشتر مردم عبارت گردشگری بر سفرهای تفریحی دلالت میکند و بیشتر به صورت مترادف تعطیلات به کار میرود .هم چنین در کتابهای لغت از گردشگری به عنوان مسافرت به منظور تفریح یاد میکنند .برعکس، سازمانهای گردشگری و مراکز دیگری که در پی توسعه، بازاریابی و هماهنگی گردشگری در کشورشان هستند، سعی بر داشتن دیدگاه وسیعتری در این مورد دارند؛ از نظر آن ها گردشگری یعنی مسافرت با اهداف مختلف به استثنای سفر به منظور کار، مهاجرت و فعالیتهای محلی و منطقه ای [8]
-6گردشگری سلامت:
بر اساس تعریف سازمان جهانی گردشگری - UN-WTO - یکی از اهدافی که می تواند گردشگر را برانگیزاند تا عزم سفر نماید، مسافرت به منظور سلامتی است .گردشگری سلامت، نوعی از گردشگری است که به منظور حفظ، بهبود و حصول مجدد سلامت جسمی و ذهنی فرد به مدتی بیش از 24 ساعت و کمتر از یک سال صورت می گیرد .
عواملی همچون تغییر در ارزشهای مصرف کنندگان، تغییرات سازندگی، مسن تر شدن جمعیت ،اقتضائات سیستم خدمات بهداشتی را می توان عوامل اصلی ظهور گردشگری سلامت دانست. به مسافرت افراد از محل دائم زندگی خود جهت حفظ، بهبود یا حصول مجدد سلامت جسمی و ذهنی فرد به مدتی بیش از 24 ساعت و کمتر از یک سال گردشگری سلامت اطلاق می شود. گردشگری سلامت به سه نوع تقسیم میشود که شامل موارد زیر است:
1 -گردشگری تندرستی
-2 گردشگری درمانی
3 -گردشگری پزشکی
-7عوامل موثر بر توسعه گردشگری سلامت:
عمده ترین عوامل موثر بر توسعه گردشگری سلامت عبارتند از:
-قیمت بیماران بنا به دلایل مختلف به خارج از کشور مسافرت می کنند . مسلماً یکی از دلایل آنها اختلاف در قیمت ها است .هزینه مراقبت درمانی در کلینیک های خارجی بسیار معدودی، گرانتر از کلینیک های کلانشهرهای کشورهای اروپای غربی، ژاپن یا ایالات متحده است.غالباً هزینه های درمانی در خارج کشور بطور چشمگیری کاهش می یابد .هزینه زیاد درمان در کشورهای پر هزینه جهان به ایجاد بازارهای مراقبت درمانی در کشورهایی که قیمت های رقابتی و ارزانی پیشنهاد می کنند، کمک می کند.
