بخشی از مقاله
چکیده
سیستمها ی اطلاعاتی سیستمهایی متشکل از انسانها وماشینها میباشند که توجه به انسانها در این سیستمها،موجب می گرددتا عملکرد سیستم به نحو مطلوبی افزایش یابدونیروی انسانی به طور بهینه مورد استفاده قرار میگیرد.انسانها دارای ابعاد مختلفی هستند واین ابعاد برسیستمهای اطلاعاتی نیز تاثیر می گذارند،از جمله فاکتورهای انسانی که درابعاد مختلف سیستمها ی اطلاعاتی تاثیر گذار می باشند،فاکتورهای روانشناختی میباشد.
از شاخصهای مهم ویژگیهای شخصیتی افراد شاخصهای InnagramوMBTI می باشند.
تیپهای شخصیتی MBTI ابزاری است که تفاوتهای یادگیری،اشکال ارتباط،مدیریت تضادوروابط ودر نهایت ترجیحات افراد در موردمفاهیم زندگی،پی ببریم.این ابزاردارای 4بعدشخصیتی است که به صورت ویژگیهای دو قطبی ومتضادبیان می شوندومنجر به ایجاد16 تیپ شخصیتی در افراد میگردد،که عبارتند از: ESTJ- ESFJ-ISTJ-ISFJ-ENTJ-ENTP-INTJ-INTP-ENFP-.ENFJ-INFP-INFJ-ESTP-ESFP-ISTP-ISFP
بااستفاده از اطلاعات تیپ افراد،می توان مشاغل آنها درسیستمهاو سازمانهای مختلف واز جمله در سیستمهای اطلاعاتی را تعیین نمودوافرادرا برای حضوردر تیمهای کاری وپروژه های مختلف تقسیم نمود،وهریک از این تیپها منحصر ومناسب به وظایف خاصی در سیستمهای IT,IS می باشد.
یکی دیگراز شاخصهای شخصیتی ایناگرام می باشدکه دارای 9 تیپ می باشدکه عبارتند از: تیپ کمالگرا، تیپ مهرطلب یا کمک کننده ،تیپ پیشرفتگرا یا موفقیت جو ،تیپ رمانتیک یا هنرمند ،تیپ فکور، تیپ وفاخو - وفاجو - ، تیپ خوش بین ،تیپ چالشگر یا قدرت طلب ،تیپ صلح طلب و میانجی ،از خصوصیات 9 تیپ ایناگرام می توان روشهای ایجاد انگیز در افراد، ونقاط قوت وضعفی که در هر یک از مشاغل دارند را تشخیص داده وبدین وسیله هریک از افرادرا در مشاغلی که در آن نقاط قوتی دارند به کار گمارد.
مقدمه
امروزه پیشرفت هر جامعه ای در گرو استفاده بهینه از نیروی انسانی آن است و منابع انسانی به عنوان مهمترین منبع در طراحی و استفاده از سیستم های اطلاعاتی می باشند. آنچه که در طراحی و اجرای یک سیستم نقش دارد انسانها هستند . در واقع یک سیستم از یک انسان ویک ماشین تشکیل یافته و دستگاههای کامپیوتر به عنوان مامورانی هستند که انسانها را در اجرای این سیستم ها همراهی می نمایند .
وجود انسان در کنار یک سیستم باعث می شود که هر دو مولفه انسان و ماشین غیر قابل پیش بینی و غیر قابل کنترل باشند اما اگر به انسانها به عنوان یک عنصر اساسی در این سیستم ها توجه شود و کیفیات انسانی به طور درستی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد ،آنها را از حالت غیر قابل پیش بینی خارج نموده و در یک مسیر درستی هدایت می نماید و حتی می توان با آموزش هایی که برای آنها صورت می پذیرد ،تغییراتی را در آنها ایجاد نمود .
کیفیت عملکرد انسانها در گرو عوامل مختلفی است .به عنوان مثال استرس ها براین رفتار ها تاثیر می گذارد ،استرسها می توانند الگوی تفکرات یک فرد را تغییر داده و در نتیجه تصمیم گیری او را تغییر دهد ،مخصوصا اگر یک کار به صورت تیمی باشد استرس یک فرد منجر به انتشار آن در گروه گردیده و منجر به تصمیم گیری بر اساس اطلاعات معیوب می گردد . این امر به ویژه در موقعیت هایی که سرعت در درک مشکلات و به دنبال آن تصمیم گیری سریع و جدی را می طلبد بسیار مهم می باشد
یکی دیگر از مسائل اصلی که امروزه همه ی سازمانها با آن مواجه هستند این است که چگونه می توان خطرات مرتبط با محصولات ،فرایندهای کاری و تنظیمات شغلی را کاهش داد.همانگونه که می دانیم این خطرات و حوادث هزینه های فراوانی را برای هر سازمانی به دنبال دارد که این هزینه ها شامل هزینه های مستقیم مثل هزینه های پزشکی و هزینه های غیر مستقیم شامل زمان از دست رفته ،اعتماد و اعتبار از دست رفته ،از دست دادن بازار رقابت و....می باشد
.علم ارگونومی در مورد سازگاری انسان و تکنولوژی صحبت می کند
اطلاعات در مورد رفتار انسانها ،توانایی ها ، محدودیت ها و نیز ویژگیهایی طراحی ابزار ها و ماشین آلات ،سیستم ها و وظایف مرتبط با هریک می باشد که موجب استفاده بهینه از نیروی انسانی میگردد.کاراکترهای مختلفی در این علم تعریف گردیده که توجه به هر یک از انها می توان خطرات مرتبط ،محصولات و فرایندهای شغلی راکاهش داد مثلا کاراکترهای انسانی شامل : جنبه های روان شناسی ،فیزیولوژیکی ،آناتومی ،تفاوت های فردی ،عوامل روانشناختی و.... می باشد و یا فاکتورهای مربوط به اطلاعات و ارتباطات . شامل : ارتباط بصری و شنیداری ،انتخب رسانه های ارتباطی ،خطا در پیشگیری و بازیابی ،طراحی زبان ،پایگاه داده سازمان و بازیابی داده ها ،برنامه سازی ،اشکال زدایی و ویرایش برنامه ها ،طراحی نرم افزارها و نگهداری آنها و....و کاراکترهای مربوط به طراحی محیط کار و تجهیزات شامل : طراحی دستگاهها و تجهیزات ،روشنایی محیط ،سرو صدا و آب و هوا ارتفاع و سایر مسائل می باشد .
بنابراین در حل مشکلات مربوط به ارگونومی انسانی نیز محور توجه به انسانها به عنوان عامل اساسی در سازمانها می باشد
از سویی دیگر توجه به پیچیدگی هایی که امروزه در سازمانها ،حل مشکلات ،تصمیم گیری و نیز رقابتها ایجاد گردیده توجه به کارهای تیمی بسیار می تواند مفید باشد ویک تیم اثر بخش باید ترکیبی از افراد مختلف باشد و در آن ممکن است افرادی با روحیه ها ،احساسات و توانایی ها ی مختلف وجود داشته باشد که هدایت آن به سوی اهداف سازمان و اثر بخشی آن در گرو انتخاب افراد برای این تیم هاست و این انتخاب افراد در گرو شرایط و نوع مسائل پیش روی آنها می تواند متفاوت باشد .
فاکتورهای روانشناختی 1 با گسترش اینترنت و در نتیجه جهانی شدن آن و با توجه به افزایش دامنه ی نفوذ فناوری اطلاعات در مشاغل مختلف ،در هر سازمانی گسترش 2ITو3 ISاز اهمیت ویژه ای برخوردار گردیده است و برای رشد و توسعه آنها مهارتها و فاکتورهای مختلفی باید مورد توجه قرار گیرد .
شخصیت شناسی نهایتا منجر به شناخت ابعاد مختلف خلاقیت و یادگیری و واقعیات درونی هر فرد است و تلاش برای توصیف سیستم های شخصیتی چرایی و چگونگی رفتارها و واکنش ها را در زندگی انسان ها تعیین می کند .ملاحظات شناختی به ویژه اینکه چگونه فکر می کنیم ،چگونه یاد می گیریم و چگونه خلق می کنیم ،بسیار مهم است و در اثر بخشی کارها و همینطور در Itموثر است و مهم تر از همه در خلاقیت بسیار موثر است .همین امر باعث گردیده که بررسی ابعاد درونی انسان ضروری باشد و این انرژی درونی می تواند بین افکار و اعمال انسان ارتباط ایجاد نماید .و این ارتباط موجب نگهداری و حفظ سلامتی افراد ،اطلاع از شایستگی های آنها بخصوص در کارهای کلیدی - توسعه - IS,Itمی گردد.
ویژگی های شخصیتی ،ویژگی های پایداری در انسان هستند که از طریق ابعاد مختلفی شکل می گیرد که عبارتند از : وراثت4 -2 محیط -3 5 موقعیت 6 که از بین این سه بعد ،بعد وراثتی مهم تر می باشد.
که ما دو نوع از این شاخصها به نام MBTI7,Inagramرا مورد بررسی قرار داده و تاثیر هریک از آنها را در IS,Itعنوان خواهیم نمود
شاخص تیپ شخصیتی MBTI
این شاخص برای اولین بار توسط یونگ - 1921 - 8ودوزن روانپزشک آمریکایی به نامهای کاترین بریگز ودخترش الیزابل بریگز میرز مطرح گردید.آنها این آزمون رادر طی جنگ جهانی دوم طراحی نمودند تا بدین وسیله بتوانند مناسبترین شغل رابرای زنان که در صنعت نظامی کار می کردندپیدا کنند.امروزه این رویکردشخصیتی به طور گسترده ای ،در زمینه هایی از زندگی اجتماعی،مشاوره،برنامه ریزی شغلی ،تجارت ومدیریت به کاربرده می شود.
این ابزار برای تفکیک افراد نیست بلکه تنها ابزاری است که اجازه می دهد که ترجیحات افراددر مورد مفاهیم زندگی فهمیده شود.این ترجیحات در نهایت به تفاوت در یادگیری،اشکال ارتباط،مدیریت تضادوروابط منجر می شودوبه صورت پرسشنامه ای که از 100تا160 پرسش تشکیل شده می باشد.
این ابزار دارای 4بعد شخصیتی است که به صورت ویژگی های دو قطبی و متضاد بیان می شوند این ابعاد عبارتند از :
-1 چگونگی دریافت انرژی شخصی - که به دو بعد برون گرایی - E - 9و درون گرایی - I - 10تقسیم میشود .
-2 روش بدست آوردن اطلاعات - از طریق حسی گرایی - S - 11و شهود گرایی3 - N - 12
-3 روش تصمیم گیری فرد - تفکری - T - 13و احساسی
-4سبک زندگی که فرد آن را می پذیرد - قاطعیت - J - 15و انعطاف پذیری - P - 16
با توجه به اینکه برای هر بعد دو احتمال وجود دارد بنابراین به مجموع آنها 16تیپ مختلف شخصیتی ایجاد می گردد که عبارتند از:
ESTJ-ESFJ-ISTJ-ISFJ-ENTJ-ENTP-INTJ-INTP-ENFP-ENFJ-INFP-INFJ-ESTP-ESFP-ISTP-ISFPبه نظر می رسد تمامی مردم در یکی از این 16تیپ قرار می گیرند.
البته باید دقت نمود که این بدان معنانیست که انسانها منحر به فرد نیستند .تمام تیپ های شخصیتی به یک اندازه ارزشمند هستند و هیچ تیپی بهتر یا بدتر از دیگری نیست .
تیپ شخصیتی افراد بیانگر میزان هوش افراد نیست و نمی توان از روی آن موفقیت افراد را پیش بینی کرد . اما روانشناسان با توجه به این تیپها می فهمند که چه عواملی به آنها انگیزه می دهد و در شرایط گوناگون چه رفتاری بروز می دهند هر درک بهتری از نقاط قوت و ضعف افراد را برای ما مشخص می کند . همچنین تاثیر این عوامل رادرتشکیل تیم ها و توسعه آنها نمی توان نادیده گرفت - همان منبع:[1] - 10-4
ویژگیهای شخصیتی در MBTI
تیپ ENFJ :برون گرا - شهودی - احساسی - قضاوتی
تیپ ENFJ انسانی علاقمند و مهربان است و به کیفیات تحسین برانگیز دیگران توجه میکند. او میتواند با اشخاص مختلفی در ارتباط باشد .تیپ ENFJ ارتباط برقرار کنندهای عالی، رهبری طبیعی و در انگیزه دادن و متقاعده کردن دیگران از مهارت فراوان برخوردار است. در محل کار او احتمالاً تمایل زیادی به موفقیت داشته و دوست دارد به خواستههایش برسد. این تیپ آگاه، منظم، هدفگرا و قاطع است و از دیگران هم همین انتظار را دارد.این تیپ خود را میتواند به خوبی ابراز کند و در حرف زدن راحت است. این تیپ به خوبی متوجه خواستههای دیگران میشود به نظرات مختلف احترام میگذارد و و در ایجاد روحیه جمعی موفق است.
این تیپ دوست دارد با افراد پر انرژی کار کند و درگیر کارهای متنوعی شود. ااین تیپ وقتی به مشکلی برخورد کند آن را به عنوان یک چالش جدید میپذیرد. او مشاغلی را ترجیح میدهند که ایدهآلهای آنها را منعکس کند و به دیگران الهام و هماهنگی ببخشد.
این تیپ دوست دارد اقدامات سریع انجام بدهد. اغلب در عجله و شتاب است و با کندی جریان کار، صبر و قرارش را از دست میدهد. او دوست دارد در شرایط کنترل باشد و در قبال پروژههای خودش مسئولانه عمل کند.در ارتباطات دوستانه، گرم و صمیمی است و دوست دارد دیگران را راضی کند. این تیپ دوست دارد با تحسین شدن، مورد احترام قرار گرفتن و تأیید شدن از ارزش خود مطمئن شود. دوست ندارد بازخوردهای بد بدهد یا بگیرد.
تیپ : ENFP برون گرا - شهودی - احساسی - ادراکی
تیپ ENFP معاشرتی، پویا و شاداب است و اغلب از خلق و خوی خوبی بر خوردار است. این تیپ از قوه تصور و تخیل فراوان برخوردار بوده و ذهنی فعال دارد. روحیهاش پیوسته در حال تغییر است. در رسیدگی به جزئیات حتی در زمینههای مالی بیعلاقه است. او میتواند رهبری باجذبه و الهام بخش باشد و با انرژی و پشتکار خود به دیگران انگیزه بدهد.این افراد در محل کار دوست دارد با سرعت خود کار کند و میخواهد نظارت بر او کمترین مقدار ممکن باشد. دنبال تنوع و چالش است و پیوسته در این فکر است که روش تخیلی را برای انجام دادن کارهایش انتخاب کند. او می تواند با انرژی و پشتکار خود به دیگران انگیزه میدهد.
دوست دارد با اشخاص خلاق و پر انرژی کار کند. برای افرادی مانند تیپ ENFPشروع کردن کار از تمام کردن آن اهمیت بیشتری دارد . وقتی درگیر پروژه خود میشود زمان و نیازهای جسمانی خود را فراموش میکند. در بسیاری از زمینهها با استعداد است اما در کم کردن حیطه توجه خود با دشواری رو به رو می شود. او تحت تأثیر جزئیات کلافه میشود و ترجیح می دهد شخص دیگری به جزئیات رسیدگی کند.او میتوانند جذاب و جلب کننده توجه دیگران باشد. با دیگران با گرمی و محبت برخورد میکند. میتواند به شدت با پشتکار، مثبت و خوشبین باشد.دوست دارد در سمینارهای آموزش و کلاسهایی که اشخاص مختلف در آن شرکت میکنند حضور داشته باشد. برای او فعالیتهای ساکتتر مانند کتاب خواندن، نوشتن و پروژههای خلاق جملگی لذتبخش هستند، اما دوست ندارد این را به مدت طولانی انجام دهد. او دوست دارد زندگی فعال توأم با انگیزه داشته باشد و تجربههای جدید بکند.
تیپ : ESFJ برون گرا- حسی - احساسی - قضاوتی
تیپ ESFJشخصی خون گرم، معاشرتی و دوستانه است. به شدت اجتماعی بوده و وقتی از دیگران فاصله میگیرد بیقرار میشود. دوست دارد که مورد نیاز باشد و از کارش تشکر و قدردانی شود. او به نیازهای دیگران بیش از نیازهای خود بها می دهد. این تیپ به معیارهای اجتماعی توجه دارد و نگران جایگاه خود در جامعه است. تیپ ESFJبرای خود و دیگران بایدها و نبایدهای فراوانی دارد. او در محل کار آگاه و هوشیار است، سازمان یافته عمل میکند و کارش را انجام میدهد.
او دوست دارد کارش برنامهریزی شده و به حالت روزمره درآید و به جزئیات اهمیت میدهد و دقت میکند کارها با دقت کافی انجام گیرند. این تیپ همچنین اهل تعاون است و دوست دارد به دیگران کمک کند. او خواهان مشاغل مدیریتی نیست اما وقتی این مسئولیت به او داده شود اهتمام فراوان به خرج میدهد.دوست دارد که به شدت مورد توجه قرار بگیرد، تائید شود و به خاطر کارهایی که برای دیگران میکند مورد تأیید و تحسین واقع شود. این تیپ زمان و انرژی خود را صرف سازمانهای اجتماعی مورد احترام خود میکند. وقت صرف کردن با دوستان و افراد خانواده برای آنها بسیار مهم است.
تیپ : ESFP برون گرا - حسی - احساسی - ادراکی
تیپ ESFP دوستانه، با نمک، جذاب و اهل صحبت است و به روابط خود بها و اهمیت میدهد. دست و دلباز است بدون اینکه انتظار متقابل داشته باشد. با نشاط است و از هر کاری که میکند و از هرچه می بیند لذت میبرد. این تیپ در محل کار به فضاهای مهیج علاقه داشته و دوست دارد با افرادی دوستانه و پرانرژی کار کند. او میتواند روابط حسنهای با مردم برقرار نماید.
او در بسیاری از مواقع تا آخرین لحظه صبر میکند تا کاری را به انجام برساند.تنوع را دوست دارد و شغلش را به سرعت تغییر میدهد. مرتب محیط را وارسی میکند و به سرعت بر موقعیت حاکم میشود. او برای برطرف کردن تضاد و تعارض از مهارت فراوان برخوردار است. این تیپ میتواند به دیگران کمک کند تا کار گروهی را به نمایش بگذارد. او دوست دارد که در اسرع وقت به راهحل برسد. میتواند به خوبی به دیگران انگیزه بدهد تا تصمیم بگیرد و کار گروهی را تقویت کند. بسیار پرحرارت است و انرژی فراوانی دارد. روابط را تفریحی و جالب ارزیابی میکند. از رنج کشیدن دیگران ناراحت میشود. با مهر و محبت خود دیگران را تحت الشعاع قرار میدهد. میتواند تکانهای، بیقرار و غیر قابل پیش بینی باشد. عمل کردن را به فکر کردن ترجیح میدهد. برای او تنها ماندن یا کاری صورت ندادن دشوار است.
تیپ : INFJ درون گرا - شهودی - احساسی - قضاوتی
تیپ INFJ ساکت، مهربان، متوجه است و قلبی رقیق دارد. شخصیت پیچیده او اغلب اسباب حیرت دیگران را فراهم میسازد. این تیپ شخصیتی از تصور و تخیل غنی برخوردار است و به احساسات و انگیزههای دیگران بها می دهد.
