بخشی از مقاله
چکیده:
پژوهش حاضر به بررسی عوامل وموانع تاثیر گذار برفعالیت های پژوهشی دانشجویان ودانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان پرداخته است. روش تحقیق مروری وکتابخانه ای است. نتایج بررسی نشان داد که بر پژوهش های دانشجویی عواملی چون ، عامل فردی ،عامل انگیزشی،عامل اداری ،عامل فرهنگی وعامل خدمات پژوهشی تاثیر گذار بوده وموانعی چون کمبود تجهیزات و منابع، مشکل نیروی انسانی، کمبود بودجه پژوهش، عدم وجود ابزار پیشرفته و... را از جمله مشکلات اساسی نهادهای پژوهشی معرفی میکند. همچنین برقراری شبکههای اطلاع رسانی، تأمین تجهیزات منابع تحقیقاتی، دایرکردن دوره های آموزش پژوهشی، جذب پژوهشگر، ایجاد انگیزه برای پژوهش، ارائه منظم نتایج کارهای پژوهشی، پی گیری و نظارت بر اجرای طرحهای پژوهشی، از جمله عوامل مؤثر در پژوهش می باشد.
مقدمه :
جامعه ای که امروز در آن زندگی می کنیم در مقایسه با زمان های پیشین ، بهشدّت دچار تغییر و دگرگونی شده است . عصر حاضر که سرآغاز هزاره ی سوم است از سوی بسیاری از صاحبان اندیشه ، عصر دانایی و انفجار اطلاعات لقب گرفته است . اکنون شاخص های توسعه در جهان تغییر کرده است . دنیا به یک دهکده ی کوچک جهانی تبدیل شده است . دانش و دانایی مهم ترین محور توسعه است . در عصر حاضر جامعه ی پویا ، زنده و توسعه یافته ، به جامعه ای اطلاق می شود که یادگیرنده است و مدام در حال تولید دانش می باشد . از مشخّصه های بارز این عصر تغییر فاکتورهای توسعه از حوزه های صنعتی به سمت فرا صنعتی از قبیل دانش ، پژوهش و سرمایه ی انسانی دانایی محور است
در رویارویی با چالش های آینده ، آموزش و پرورش، سرمایه ای اجتناب ناپذیر است . تحقق هر آرمانی در جوامع کنونی ، وابسته به آموزش و پرورش می باشد . از سوی دیگر رکن و غالب اصلی ساختار آموزش و پرورش را منابع انسانی آن ، یعنی معلمان می سازند . نظام آموزشی هر کشور به عنوان یک نظام پویا و هدفمند ، در تولید و رشد علمی نقش بسزا و سازنده ای را ایفا می کند و در صدد افزایش تولید دانش می باشد . در عصر دانش و نوآوری که منبع اصلی رقابت اقتصاد جهانی است نظام آموزشی هر کشور در تلاش است تا دانش تولید شده را در جهت افزایش نوآوری بر عهده گیرد
از آنجائی که معلمان جامعه منبع اصلی تولید دانش هستند و اصلی ترین دارائی ها و منابع آموزش و پرورش در هر کشور به شمار می آیند می بایست به شیوه ی مناسب بر دانش آنها مدیریت شود . بنابراین باید تلاش کرد معادن گران بهای نهفته در ذهن آنها کشف شود تا این گنج به ثروت با ارزش تبدیل گردد. بر هیچ کس پوشیده نیست که برای کسب دانش صرفا آموزش و حضور فیزیکی در مکانهای آموزشی مهم نیستند ، بلکه پژوهش و تحقیق در عصر کنونی از مهم ترین عوامل تولید و افزایش دانش است . ما به دنبال یادگیری مادام العمر هستیم که خود مسیری جدید در رسالت تعلیم و تربیت و آموزش مدارس است .علم یک کالای رایگان نیست که به طور طبیعی فراهم شود ، علم کشف شخصی است ، علم تنها به ذهن آماده خطور می کند و باتفکّر تفحّص، ، کشف و تحقیق بوجود می آید
اما ناگفته پیداست در عصر کنونی که جهان با تأسی بر تحقیق و پژوهش ، مرزهای دانش را با سرعت می پیماید ، کشور ما به ویژه در حوزه ی آموزش و پرورش توفیق چندانی در این وادی نداشته است . گرچه در سال های گذشته تلاشهایی برای ضرورت بخشیدن به امر مهم تحقیقات در سطح این وزارتخانه صورت پذیرفته، هم اینک نیز برنامه هایی برای توجه به امر مهم پژوهش در این نهاد در دست اجراست. اما مسئولان این وزارت خانه باید به مراتب بیش از آنچه تلاش کردهاند در فکر نوسازی علمی و ارتقای جایگاه جهانی این وزارتخانه در تمامی سطوح - از صف تا ستاد - باشند . تشکیل شورای عالی تحقیقات در سطح کشور و به عضویت درآمدن اندیشمندان و متفکّران صاحب نام در عرصه تعلیم و تربیت و به کار بستن یافتهای تحقیقاتی مولّفان به صورت عینی و عملی همراه با آموزش های مدوّن و مستمر معلّمان و علاقمندان به شرکت در دورههای آموزش پژوهش و تحقیق و به طور کلی دخالت دادن همه اعضای این وزارتخانه، از کارمند ساده تا عالیترین کارشناسان بلند مرتبه در امر پژوهش می توانند راه را برای پیشرفت در سطوح مختلف این وزارتخانه هموار سازد
از آن جایی که نظام آموزش و پرورش تربیت افراد حرفهای جامعه را برای سازمانها و نهادها بر عهده دارد و بر مغز و فکر انسانها که بالاترین سرمایه هستند سر و کار دارد ، از مهمترین حوزههایی به شمار میرود، که تحقیق و پژوهش در آن ضروری است . - قاسمی - 1390 چون هدف پژوهش، کشف و گسترش دانش و حقیقت است ما برای متوجه کردن جامعه بهواقعیّات، به تحقیقات نیاز داریم . با توجه به اینکه معلمان وابستگی فکری به دیگران و تکرار و تقلید از آنها دارند ، برای بهبود و اصلاح تجربیات آنها ، باید به سمت فعالیت های پژوهشی کشانده شوند. برای این امر باید علل عمده عدم گرایش آنها به فعالیتهای پژوهشی مشخص گردد، بدون تردید باید علاقه معلمان به فعالیت های پژوهشی را معادل پیشرفت کیفیت آموزش و پرورش و در نتیجه ترقّی کشور دانست
بر اساس رویکردهای موجود، وظیفه و کارکرد دانشگاه در دستیابی به اهداف اقتصاد دانشمحور و نظام ملی نوآوری، تولید دانش، آموزش و تربیت نیروی انسانی کارآمد و ماهر، و انتشار و انتقال دانش است. دانشگاهها و مراکز آموزش عالی، با آموزش مهارتهای علمی و عملی به نیروی انسانی، علاوه بر تأمین نیروی کارآمد موردنیاز، موجب انتشار دانش میشوند. به یقین انتقال و به کارگیری دانش، فرایندی هزینهبر است و در زنجیره خلق و بهرهبرداری دانش، عناصر مختلفی در حال تعامل هستند دانش لزوماً در دانشگاهها خلق نمیشود، بلکه دانشگاه جزیی مهم و حیاتی است و در همکاری با بخش های تولیدی و خدماتی، علاوه بر پژوهش های بنیادی، می تواند به پژوهش های کاربردی، آموزش نیروی انسانی کارآفرین و تأمین نخبگان و اندیشمندان موردنیاز چرخه تولید دانش بپردازد
دانشگاه فرهنگیان نیز که مسئولیت خطیر تربیت نیروی انسانی مورد نیاز دستگاه تعلیم وتربیت را عهده دار است دردوره های آموزشی خود بر اساس سرفصل های وزارت علوم ، همچنین تعریف فعالیت های فوق برنامه دانشجویان، یکی از اساسیترین نیازها برای نیل به پیشرفت و توسعه همه جانبه ی کشور را پرداختن به پژوهش وآموزش های مورد نیاز دانشجویان در این زمینه می داند و با آگاهی کامل قدرت و استقلال هر کشوری را بر پژوهش و تولید علم استوار می داند.
سوال مطرح شده در این جا این است که با توجه به درک تاثیر بالای نیروی انسانی بر کیفیت نظام آموزشی ،به خصوص در آموزش های دانشجویان دبیری در دانشگاه فرهنگیان، رویکرد به سمت پژوهش با چه چالش هایی روبرو است.برای این منظور به عوامل بازدارنده وعوامل مؤثر برفعالیت های پژوهشی دانشجویان ودانشجو معلمان پرداخته شده است.
ضرورت و اهمیت برنامه پژوهش در تحول آموزش و پرورش
پژوهش سبب رشد علمی و فرهنگی می شود و انسان را از جهل و ناآگاهی به علم می رساند و حقایق و واقعیت ها را آشکار می کند و راه را برای حل مسایل و مشکلات پیچیده هموار می کند
درباره اهمیت و ضرورت پژوهش در عمل در آموزش و پرورش میتوان به موارد زیر اشاره نمود :
-1مناسب ترین راه برای حل مسأله است. بسیاری از دست اندرکاران، از جمله معلمان و دیگر کارکنان آموزشی می توانند از این راه بسیاری از مسائل مربوط به کلاس و مدرسه را کاهش یا حل کنند.
-2نوعی آموزش حین خدمت است.افراد درگیر در پژوهش، مثل معلمان و مدیران در حین پژوهش به مهارت ها و دانش هایی دست می یابند که قبلاً به آن آشنا نبودند.
-3پاسخ گویی علمی، چون گستره وسیعی از افراد درگیر پژوهش می شوند، پاسخ گویی به مسائل موجود صورت علمی پیدا می کند، عوام زدگی و راه حل های غیرمنطقی جای خود را به راه حل های علمی و منطقی می دهد. همگان تلاش می کنند تا برای پاسخ گویی به مسائل راه علمی و منطقی پیش گیرند.
