بخشی از مقاله
چکیده
خانهسازي یک موضوع مهم در شهرنشینی جهانی است، که تاثیري شگرف بر محیط زیست در طول احداث پروژه و دیگر ابعاد پروسه دارد و به عنوان عنصر کلیدي در توسعهي شهري، خانهسازي نقشی حیاتی در دست یافتن به هدف توسعهي پایدار محسوب میشود. در خانهسازي پایدار اثر مدیریت پروژه به طور فزاینده براي ماندن در رقابت در محیط تجارت پویاي امروز، نمود مییابد. این پژوهش تلاش میکند تا چهارچوب یک نظریه که بر مدیریت پروژه به عنوان عامل موثر در خانهسازي پایدار تاکید دارد را پایه گذاري کند. در یک موضوع خاص، بازنگري موفقیت نوشتههاي پیشین براي انجام دادن تحقیق موجود به طور گستردهاي موثر میباشد و این امر در تعیین فاکتورهاي موثر در موفقیت بسیار مهم است. در انتهاي این مقاله، حوزهي جدیدي از خانهسازي پایدار براي آینده که مسیر اصلی این تحقیق میباشد شناسایی شده است. یک لیست از فاکتورهاي موثر براي عملکردهاي مدیریت پروژه با هدف توسعهي خانهسازي پایدار نوشته شده است.
کلمات کلیدي: خانهسازي پایدار، توسعهي پایدار، مدیریت پروژه و فاکتورهاي بحرانی موثر.
-1 مقدمه
خانهسازي، به عنوان یک نیاز اساسی بشر، یک موضوع در زندگی هر روز مردم است. در سال 1948، سازمان ملل متحد در اعلامیهي جهانی حقوق بشر، اعلام کرد: "هر کسی حق دارد زتدگی استانداردي براي سلامت و خوب زیستن خود و خانوادهاش کافی باشد داشته باشد که شامل غذا، لباس، خانهسازي و مراقبت پزشکی و سرویسهاي اجتماعی ضروري ...". تدارکات و قوانین خانهسازي از رقابت هاي اصلی براي کشورهاي در حال توسعه است که با آن رو به رو هستند.درایران نیزدرسال 1387،قانون ساماندهی وحمایت ازتولید و عرضه مسکن با هدف تامین مسکن براي فاقدین مسکن وبا رعایت مقررات ملی ساختمان واگلوي مصرف مسکن واصول شهرسازي ومعماري تصویب ودربرنامه پنجم توسعه گنجانده شد.
این موضوع، با مصوبات کنفراس استانبول در مورد مسکن بشر و برنامههاي محل زتدگی - 1996 - ، براي اطمینان از پناهگاه براي همه، هم راستا بود.خانهسازي پایدار باید از لحاظ اقتصادي مقرون به صرفه، از لحاظ اجتماعی قابل قبول، از لحاظ فنی امکان پذیر و سازگار با محیط زیست باشد . - Choguill, 2007 - به عبارت دیگر خانهسازي باید شامل امکانات بهداشتی، دسترسی به آب سالم، امکانات تفریحی و در مجموع تمام امکانات اقتصادي و اجتماعی که باعث بهبود کیفیت میشود، باشد که درماده 5 قانون ساماندهی وحمایت ازتولید و عرضه مسکن وتبصره ذیل آن به این موضوع اشاره شده است.
کمیتهي جهانی توسعه و محیط زیست - WCED, 1987 - 1 گزارش داده، آیندهي مشترك ما منجر به جهانی وسیع شده که این امر، ترسیم مفهوم توسعهي پایدار است. هر چند این موضوع مورد بحث است که تاریخچه مفهوم پایداري را میتوان در واژههاي "ساکن" و "اقتصاد پایدار" که توسط سیاست اقتصادي قرن 19، - آژانس محیط زیست اروپا2، - 1997 استفاده شد، جستجو کرد. امروزه بیش از سیصد تعریف براي توسعهي پایدار وجود دارد و تولیدات متفاوت در جهان و وجود رقابت در صدد پاسخگویی به علایق میباشد .اساسا، توسعهي پایدار به سه حوزهي اساسی اشاره میکند:
1. مردمی که امروزه زندگی میکنند، مستحق عدالت و حقوق برابر هستند.
2. تخریب محیط زیست باید کم شده و یا متوقف شود.
3. عملکردهاي کنونی نباید باعث ایجاد ضعف در تولیدات آینده شود.
آیندهي مشترك ما مشخص میکند که "توسعهي پایدار در یک وضعیت ثابت مشخص نیست بلکه نسبتا یک فرایند تغییر دهنده در هر یک از موارد: بهرهبرداري منابع، توجیه توسعهي تکنولوژي و تغییر صنعتی است که متناسب با معیارهاي روز، با آینده ایجاد سازگاري کرده و .به عبارت دیگر آن به عنوان توسعهاي که با نیازهاي حاضر وبا در نظر گرفتن تولیدات آینده و مشکلاتش که با آن مواجه میشود، تعریف کرده است. توسعهي پایدار ، تنها مشکلات محیطی را مد نظر قرار نداده، بلکه همچنین مشکلات اجتماعی همانند: بی عدالتی، نداشتن رفاه و نقض حقوق بشر که مرتبط با رشد به یکبارهي جمعیت و گسترش فروان آسیبهاي زیست محیطی توسط انسان است، را مد نظر قرار داده است.بنابراین ویژگیهاي یک خانهسازي پایدار با به حداقل رساندن تاثیر سو بر محیط زیست و استفادهي بهینه از مصالح و مصرف انرژي و آب در طول مدت بهرهبرداري از ساختمان میسر میباشد.
-2 بررسی موانع و مشکلات
ایران به عنوان یک کشور در حال توسعه، به سمت صنعتی شدن پیش میرود. رشد صنعتی ما را به توسعهي سریع خانهسازي دعوت میکند تا تقاضاي بالاي مشتري به طور مقتضی پاسخ داده شود. یک محیط مسکونی مناسب مواردي از جنبههاي سلامتی ساختمان از قبیل: تامین آب پاکیزه، مدیرت دفع فاضلاب خانگی و تهویهي مناسب را فراهم میآورد. کیفیت خانهسازي و بازتاب اقتصادي و زیست محیطی این پروسه در اجتماع این امر را به یک شاخص تاثیرگذار در توسعهي پایدار مبدل ساخته است. به هرحال، عدم پایبندي به فاکتورهاي موثر پروژه در زمینهي فعالیتهاي توسعهي خانهسازي اغلب باعث ایجاد آلودگی و تاثیرات سو در هوا و زمین و آب شده که این امر به محیط زیست طبیعی و سلامتی و در نتیجه کیفیت زندگی تاثیر میگذارد. با درك ضرورت این امرکه مسکن و دیگر خدمات اجتماعی تبدیل به اولویتهاي برنامهي توسعهي امروزي براي رسیدن به زندگی با کیفیت بهتر و مشارکت در تغییر ساختار مدیریت جامعهي امروز میشوندوبا توجه به اینکه پروسهي خانهسازي مسکن مهر در حال فراگیر شدن است لذانگرانی براي محیط زیست نبایدخارج از برآوردها باشد..
به هر حال موضوع خانهسازي پایدار یک موضوع جدید است و در کشور ما این موضوع یک روال مانوس نمیباشد. با مراجعه به خانههایی که در دهههاي گذشته ساخته شدهاند در مییابیم که در این ساختمانها ضوابط و معیارهاي اساسی در خانهسازي پایدار دیده نشده است. اگرچه ساختمانهایی که ایجاد شدهاند ممکن است به نظر خوب باشند و هزینهي ساخت آنها پایین باشد، اما آنها در شرایط آب و هوایی نامطلوب عملکرد خوبی ندارند و همچنین مصرف انرژي و دیگر هزینههاي آنها هم بالا میباشد. هزینهي نگهداري آنها بالا است و نمیتوانند با تغییر کاربري خود را تطبیق دهند. بنابراین آن دسته از سازمانها که مبتکر و کاردان هستند و این پروسه را در تمام جنبههاي کار خود دنبال میکنند موفق خواهد شد. اگرچه مدیرت پروژه، موفقیت را در پروژههاي اجرایی به دنبال دارد اما مشکلات منسوب به روش انتخاب شده یا اجرا شده را نیز به همراه دارد و اینجا فاکتورهاي بحرانی و موثر مدیریت پروژهي در پایهریزي یک افق جدید در مدیریت خانهسازي پایدار براي مطالعات بیشتر بررسی خواهد شد.
-1-2 جستجوي سوالات
بر پایهي مشکلات مطرح شده در بالا دو سوال اساسی در زیر مطرح میشود:
-1 فاکتورهاي بحرانی مورد نیاز براي پیادهسازي موفق در اجراي خانهسازي پایدار مسکن مهر کدام است؟
زمانی که اصطلاح توسعهي پایدار تا این حد شناخته شده و به این گستردگی استفاده نمیشد یک شناخت عمومی و روشی براي آن وجود نداشت.برداشتی که از واژهي پایداري میشود به ویژه زمانی که قرار است پیشنیازهاي آن مورد بررسی قرار بگیرد. با توجه به دیدگاههاي مختلفی که در بین ملل مختلف و حتی در افراد مختلف در رابطه با مسائل اقتصادي، اجتماعی و فرهنگی وجود دارد بسیار متفاوت است . - Zinkernogel,2001 - جزئیات اینکه توسعهي پایدار شامل چه مواردي میباشد یک مفهوم بسیار خاص است و نمیتوان شرایط و عملکردهاي یکسان را براي تمامی موارد تعریف کرد. بنابراین پایداري در هر گوشهاي از جهان و در هر بخش از هر جامعه مفهوم خاص خورد را دارد . - Bell and morse,2003 -
در بخش عمران و ساخت و ساز، وزارت مسکن هلند یک سري برنامهریزي مکانی و محیطی در تعریف پایداري به صورت کاهش تاثیرات سو محیطی و بهداشتی ناشی از ساخت و ساز در طبیعت تعریف میدارد . - 1990 - چنین پروسههاي ساخت و سازي اهدافی نظیر: مسئولیت زیست محیطی، آگاهیهاي اجتماعی و توجیه اقتصادي را براي پروژههاي ساخت و ساز محیطی در آینده به ارمغان آورده است - Langston and. - Ding, 2001تعاریف مختلفی از خانهسازي پایدار وجورد دارد، اتحادیهي اروپا3 خانهسازي پایدار را از دیدگاه زیر تعریف میکند:فاکتورهاي اقتصادي، اجتماعی و ساختمانی - کیفیت ساختمان - و بازده محیطی ، فاکتور عمومی یک عملکرد خانهسازي پایدار را تعریف میکند که قابل کاربرد
