بخشی از مقاله
چکیده
امروزه با پیشرفت تکنولوژی و حرکت سریع آن لازم است که معماری خود را با آن همگام ساخته و ازتغییرات آن آگاه باشیم. فولدینگ به عنوان یک چهارچوب فلسفی ماهیت معماری را روشن و آشکار میکند. این نه به عنوان پدیده ای کاملا تصیم گرفته شده و اتفاقی، بلکه خود امری بدیهی است همانگونه که امور بی نظم و بی هدف با پدیده های اتفاقی تفاوت دارد.
معماری فولدینگ با شکلهای کاملا متفاوت است که یکی از مهمترین آنها الهام از طبیعت است. فایندینگ فرم به عنوان یکی از روشهای قدرتمند در طراحی با الگوبرداری از طبیعت معرفی میشود. هدف از نگارش این مقاله بررسی جایگاه و بیان اهمیت معماری فولدینگ است که از جنبههای مختلف به آن پرداخته میشود و آثار چند تن از معماران موفق در این زمینه معرفی و مورد بررسی قرار گرفته است.
-1 مقدمه
فولدینگ نام سبکی در معماریِپُست مدرن است که در آن مفهوم لایهها از اهمیت به سزایی برخوردار است. در این سبک، برتریِ متغیرها معیار نبوده؛ بلکه به جای قضاوت، سعی در پذیریش عناصر موجود و ادراک تفاوتهایشان است به گونهای که هم این باشد و هم آن؛ با جهان هایی موازی، منحصر به فرد و هم ارزش سر و کار داریم. به همین دلیل است که در معماری فولدینگ، عمودی گرایی جای خود را به افقی گرایی می دهد.
جهان فولدینگ، جهانی همگن و خاکستری شده از سپیدی و سیاهی ها نیست؛ بلکه جهانی است خال خالی، تو در تو و لایه به لایه و در عینِ حال بدون تبعیض؛ معماری فولدینگ یکی از سبک های مطرح در دهه ی پایانی قرن بیستم بود. فلسفهی فولدینگ برای نخستین بار توسط فیلسوف فقید فرانسوی، ژیل دلوز مطرح شد. وی هم چون ژاک دریدا از جمله فلاسفه ی مکتب پساساختارگرایایی به شمار میآید که پایه ی اندیشه ی خویش را بر زیر پرسش بردن بینش مدرن و مکتب ساختارگرایی قرار دادند.
-2 فلسفهی فولدینگ
فلسفهی فولدینگ منطق ارسطویی را نیز به پرسش میگیرد. از دِی این فلسفه، هیچ برتری ای در جهان وجود ندارد. زیربنا و روبنا وجود ندارد. فولدینگ به دنبال تعدد است و میخواهد سلسله مراتب و دوگانگی ها را از بین بردارد. فولد یعنی چین و لایه یعنی لایه لایه های هزارتو، یعنی هر لایه در کنار لایه ی دیگر، همه چیز در کنار هم است، هیچ اندیشه ای بر دیگری ارجحیت ندارد، تفسیری بالاتر و فراتر از دیگری نیست، همه چیز افقی است. به عبارت دیگر فولدینگ میخواهد منطق دوارزشی را دیکانستراکت کند و کثرت و تباین را جایگزین آن کند. فولدینگ هم مانند دیکانستراکشن در پی از بین بردن مبناهای فکری تمدن غرب و به ویژه منطق و ریاضی گونه ی مدرن است
-3 فولدینگ علیه سلسله مراتب
فولدینگ، عمودگرایی، طبقه بندی و سلسله مراتب را مردود می داند و به جای آن افقی گرایی را مطرح می کند. از دیدگاه فولدینگ همه چیز هم سطح یک دیگر است. دلوز در کتاب خود به نام فولد، لایبنیتز و باروک - 1982 - جهان را چنین تبیین می کند: - - جهان به عنوان کالبدی از فولدها و سطوح بی نهایت که از راه فضا، زمان فشرده شده، در هم پیچ و تاب خورده و پیچیده شده است - - دلوز هستی و اجزای آن را هواره در حال شدن می بیند
-4 فولدینگ و افقی گرایی
یکی از موارد کلیدی در مباحث مطرح شده توسط دلوز، افقی گرایی است. دلوز به همراه هم اندیش خود، فیلیکس گاتاری، مقاله ای به نام - - ریزوم - - در سال 1976 در پاریس منتشر کرد. این موضوع در کتاب هزار سطح صاف - 1980 - به صورت کامل تر توسط این دو مطرح گردیده است.
ریزوم گیاهی است که بر خلاف دیگر گیاهان، ساقه ی آن به صورت افقی و در زیر خاک رشد میکند. برگ های آن خارج از خاک است. با قطع بخشی از ساقهی آن، این گیاه از بین نمیرود، بلکه از همان جا در زیر خاک گسترش می یابد و جوانه های تاره پدید میآورد.
-5 برخی از معماران عرصه سبک فولدینگ
بحث فولدینگ در معماری از اوایل دهه ی 1990 مطرح شد و کم کم بیش تر معماران نامدار سبک دیکانستراکشن مانند پیتر آیزنمن، فرانک گهری، زاها حدید و حتی معمار مدرنیست فلیپ جانسون به این سمت گرایش پیدا کردند. از دیگر معماران و نظریه پردازان سبک فولدینگ میتوان از بهرام شیردل، جفری کیپنیز، گرگ لین و چارلز جنکز نام برد. همانند دیکانستراکشن، خاستگاه فلسفهی فولدینگ در فرانسه و معماری فولدینگ در امریکا بوده است.
معماری فولدینگ، معماری نئوباروک نیز نامیده میشود. فلسفه ی دلوز، یک فلسفه ی افلاطون ستیز و دکارت ستیز است. به سخن دیگر، فولدینگ یک طرح پاد دکارتی است. از دیدگاه دلوز، هستی از زیربنای عقل ریاضی استخراج نشده است. وی در کتاب معروف خود، ضد ادیپ سرمابه داری و اسکیزوفرنی - 1972 - خرد مدرن را مورد پرسش قرار داده و آن را هرجایی میخواند> گری و ایزنمن با مطرح کردن بحث ریزوم، سعی در بنیان فکندن اندیشه ی غرب کردند و اصول اولیه ی آن را به پرسش گرفتند. از دیدگاه آن ها، عقلانیت غرب به صورت سلسله مراتبی عمودوار، درخت گونه و مرکزمدار است
-6 فولدینگ نگاهی محتوایی به الگوبرداری از طبیعت
یکی از روش های طراحی معماری که اولین بار توسط آنتونی گائودی به کار برده شد و بعد از او توسط فرای اتو و بدو راش ادامه یافت، روش فایندینگ فرم است که از جمله روش هایی است که نگاهی محتوایی به الگوبرداری از طبیعت دارد. بناهای مختلفی توسط این دو معمار با این روش طراحی شده است. برای مثال اکثر سازه های چادری طراحی شده توسط اتو با الهام از غشا صابونی و کشش سطحی در آن طراحی شده اند و یا سازه های شبکه ای که با الهام از تار عنکبوت طراحی شده اند
فایندینگ فرم جایی بین تئوری و تمرین معماری قرار دارد. این روش می تواند به عنوان مطالعه مشخصه های پیشامدی از سیستم های پیچیده برای ایجاد هوشمندی بیشتر توضیح داده شود. این تمرین خودش تغییرات بسیار زیادی را در روشی که درباره معماری فکر می شود و هم در چگونگی ایجاد آن به وجود میآورد. این روش از هنرها الهام گرفته شده نیست. این روش یک بخش از شعر یا استعاره نیست. این روش بخشی از پاسخ به این پرسش است که : معماری چیست و چه مسیری را برای طراحی آن میرویم؟
-7 فایندینگ فرم و طراحی معماری
فایندینگ فرم تنها یکی از بسیار راهی است که در زمینه طراحی معماری وجود دارد. اما تنها روشی است که به نظر میرسد، به صورت یک وسیله طراحی می تواند مورد استفاده قرار گیرد. به ویژه که تنها زیبایی در آن مدنظر نیست. بلکه پیوستگی و تداوم در کار مد نظر خواهد بود. گائودی اولین معماری فایندینگ فرم بود و اولین معمار در تاریخ مدرن که یک کامپیوتر آنالوگ را در طراحی ساختمان های پوسته ای به کار میگیرد. او تاثیری روشن از سنت گوتیک را از طریق آزمایش مصالح و مهندسی غیرخطی نشان می دهد.
