بخشی از مقاله
چکیده مقاله
در این پژوهش تکنیک مدیریت ارزش کسب شده که روشی کارآمد و پرکاربرد برای یکپارچه کردن کنترل محدوده، زمان و هزینه پروژه می باشد با در نظر گرفتن فاکتور سوم و بسیار مهم کیفیت در پروژه ها که مثلث پروژه را تکمیل می کند، گسترش یافته است. معیارهای جدید ارائه شده، مدیریت ارزش کسب شده - EVM - ، مدیریت ریسک پروژه و مدیریت کیفیت را برای کنترل و نظارت مؤثر و یکپارچه تر پروژه با هم ترکیب می کند تا اهداف مبحث مدیریت یکپارچگی پروژه که قلب مدیریت پروژه و از دانش های 10 گانه PMBOK می باشد، هر چه بیشتر فراهم شود. عدم قطعیت و تغییرپذیری، حقایق انکارناپذیر تمام فعالیت های پروژه های واقعی هستند که با آنالیز ریسک در ضمن توجه به آینده پروژه، آنها را نیز لحاظ می کنیم.به این منظور بافرهای تجمعی و شاخص های کنترلی جدید با دو روش مختلف، برای EVM تعریف شده است تا مدیران پروژه بتوانند در هر بخش از پروژه، در عین حفظ سادگی روش پیشین، وضعیت فاکتورهای مهم را برای اتخاذ تصمیم های آگاهانه تر، تحت کنترل و نظارت جامع قرار دهند.
واژه های کلیدی: مدیریت پروژه، مدیریت ارزش کسب شده، مدیریت ریسک، مدیریت کیفیت، مدیریت یکپارچگی، تابع زیان تاگوچی
-1 مقدمه:
دانش مدیریت پروژه شامل روش های سنتی اثبات شده ای است که به صورت وسیع مورد استفاده قرار می گیرد؛ یکی از پرکاربرد ترین این روش ها در زمینه یکپارچه کردن کنترل محدوده، زمان و هزینه پروژه، مدیریت ارزش کسب شده می باشد که به طور مستمر در حال تحول است. طرفداران مدیریت بر مبنای ارزش کسب شده به دلیل توجه زیاد به اطلاعات تاریخی و گذشته پروژه ها و استفاده از آنها در پیش بینی آینده، اغلب مورد سؤال قرارگرفته اند. این در حالی است که مدیران پروژه، کارفرمایان و مشتریان، بسیار علاقمند هستند که بدانند در آینده چه اتفاقی برای پروژه خواهد افتاد و هزینه نهایی آن چقدر خواهد شد.
تخمین نتایج پایانی پروژه، نیازمند ارزیابی کار باقیمانده است و تعیین میزان کار باقیمانده نیازمند درک مناسب و کامل از وضعیت آینده پروژه است .[1]سیستم مدیریت ارزش کسب شده این اطلاعات اساسی و مهم را فراهم می کند و مدیران پروژه را قادر می سازد تا تنها پس از تکمیل 15 درصد از کار پروژه، پیش بینی های آماری مناسبی از نتایج پایانی پروژه داشته باشند .[2] در واقع با استفاده از سیستم مدیریت ارزش کسب شده، برای شناسایی مشکلات و وضعیت آینده پروژه به پیشرفت زمانی تا حدود 90 درصد نیازی نخواهد بود. زمانی که پروژه تا این حد پیشرفت داشته باشد، با درک مشکلات و روبرو شدن با آنها نمی توان کاری از پیش برد و راه حل مناسب یافت.
لذا سیستم مدیریت ارزش کسب شده با اضافه شدن راهکارهای مبحث مدیریت ریسک ابزاری برای هشدار سریع به مدیران پروژه ارائه می دهد تا با اقدامات اصلاحی به نتایج نهایی مطلوب دست یابند.مدیریت ارزش کسب شده اساساً به منظور کنترل هزینه و زمان پروژه ایجاد شده است ولی تمرکز این روش بیشتر بر مدیریت هزینه است و اکثر پژوهش های اولیه در حوزه مدیریت ارزش کسب شده، پیرامون هزینه پروژه صورت گرفته است .[3] گزارشات عملکرد می بایستی دربرگیرنده اطلاعات مربوط به محدوده، زمانبندی، هزینه و کیفیت پروژه باشند. بنابراین تکنیکی که جهت ارائه گزارشات به کار گرفته می شود باید موارد فوق الذکر را شامل شود و تجزیه و تحلیلی جامع و مانع از پروژه در اختیار قرار دهد.
-1-1 بیان مسأله:
به منظور مدیریت و کنترل یکپارچه پروژه ها، گزارشات وضعیت و عملکرد آن ها باید جامع باشند و تمامی ارکان و محدودیت های موجود را در نظر بگیرند. مدیریت ارزش کسب شده شیوه ای پر کاربرد در ارائه گزارشات عملکرد و کنترل وضعیت زمان، هزینه و محدوده پروژه ها است که فاکتور بسیار مهم و اساسی کیفیت را در معیارها و گزارشات لحظه به لحظه در نظر نمیگیرد. همینطور در EVM سنتی با نگاه به گذشته و پروژه های پیشین، وضعیت آینده پروژه و عدم قطعیت و تغییر پذیری در تک تک فعالیت ها و اجزای پروژه های واقعی لحاظ نمی شود. از این رو در پژوهش حاضر معیارها و بافرهای تجمعی1 جدیدی به معیارهای پیشین EVM اضافه می کنیم تا در عین حفظ سادگی روش سنتی، مباحث مدیریت کیفیت و مدیریت ریسک نیز با آن ترکیب شود. در مدل جامع ارائه شده شاخص جدید کیفیت با دو شیوه مختلف به شاخص های پیشین افزوده شده و آنالیز ریسک با شاخص های کنترلی و بافرهای تجمعی جدید برای زمان، هزینه و کیفیت پروژه به صورت جداگانه لحاظ می شود. برای محاسبه بافرهای تجمعی از روش های کنترل آماری و شبیه سازی مونت کارلو2 در محیط نرافزارهای پرت مستر3 و اکسل4 استفاده شده است.
-3-1 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:
یکپارچه کردن آنالیز ریسک و مدیریت کیفیت تحت ساختار EVM، یک مرحله رو به جلو و جالب توجه را در توسعه متدلوژی ایجاد می نماید. واریانس ها و متغیرهای EVM بر روی آن چه در گذشته روی داده تحلیل می کنند در صورتی که مدیریت ریسک، آینده پروژه را پیش رو قرار می دهد. تغییرپذیری پروژه در طول فاز برنامه ریزی می تواند به وسیله شبیه سازی مونت کارلو از توزیع های احتمالی فعالیت ها تخمین زده شود. بنابراین یک تغییرپذیری مورد انتظار یا برنامه ریزی شده از پروژه در هر زمان طی روند اجرای پروژه وجود دارد. شاخص ها و واریانس های EVM نشان می دهند که آیا پروژه تأخیر دارد و یا فراتر از هزینه هاست اما آنها نمی گویند که آیا این سرریز ها تحت تغییرپذیری برنامه ریزی شده هستند یا خیر؛ اگر نیستند اقدامات اصلاحی باید انجام شود.
متأسفانه اغلب سیستم های مدیریتی در پروژه های بزرگ با یکدیگر هماهنگ نیستند و به دلیل پدید آمدن برای رفع نیازهای خاصی مستقل از یکدیگر کار میکنند؛ در نتیجه، گزارشات تهیه شده در واحدهای خاص با هم همخوانی ندارد؛ از جمله وظایف واحدهای حسابداری، کنترل کیفیت و زمان بندی پروژه در مقابل هزینه. حسب این ناهمخوانی ها نیاز به متدلوژی توسعه یافته بر پایه EVM احساس می شود که شاخص ها و واریانس ها را برای مد نظر گرفتن کیفیت و ریسک تجدید کند تا امکان ارائه گزارشات یکپارچه تر از سمت واحدهای مستقل پروژه فراهم گردد.
همانگونه که در پروژه ها مقید بودن به برنامه زمانی و هزینه ای و کنترل دقیق آنها مهم است، کیفیت که فاکتور سوم مثلث محدودیت های پروژه است نیز باید لحاظ شده و تحت کنترل قرار گیرد تا خواست ذینفعان فراهم گردد و مدیران پروژه توانایی تشخیص هزینه و زمان هدررفت را داشته باشند و در تخمین ها تأثیر تغییراتی که در هزینه و زمان پروژه تحت تأثیر فاکتور کیفیت به وجود آمده را مد نظر قرار دهند. ذکر این موضوع ضروری است که عدم رعایت کیفیت نیز هزینه بی کیفیتی و دوباره کاری را به هزینه های نهایی پروژه اضافه میکند که این خود برنامه ریزی هزینه ای و زمانی پروژه را به هم میریزد.
در تحلیل نتایج EVM گاهی با شرایطی رو به رو هستیم که CPI>1 و SPI>1 یا CV>0 و SV>0 خواهد بود و این در نتیجه برآورد اشتباه یا کیفیت پایین است؛ زمانی که کیفیت را در نظر نمی گرفتیم تشخیص این که کدام عامل تأثیرگذار بوده مشکل می شد، اما با لحاظ شاخص های کنترل کیفیت، تشخیص صحیح و اتخاذ تصمیم آگاهانه تر برای مدیران پروژه ممکن می شود؛ این گونه اتمام واقعی پروژه با برآورد کیفیت مورد انتظار نیز صورت می گیرد و تنها به تکمیل مقدار کار مورد انتظار بسنده نمی شود.
-4-1 پیشینه روش مدیریت ارزش کسب شده:
این تکنیک از اواخر دهه 1980 در آمریکا شکل گرفت. EVMS در جولای 1998 با 32 معیار در انستیتوی استاندارد ملی آمریکا به عنوان استاندارد ANSI/EIA 748 ثبت شد. در دسامبر 1996 توسط وزارت دفاع آمریکا - DOD - 5 توسعه و بهبود اساسی یافت و در قالب استانداردی به نام سیستم مدیریت ارزش کسب شده - EVMS - عرضه شد و با 32 معیار به تصویب رسید. در سال 1998 مالکیت EVMS به بخش خصوصی انتقال یافت و در جولای 1998 در انستیتوی استاندارد ملی آمریکا به عنوان استاندارد ANSI/EIA 748 ثبت شد.[4-6] Anbari, Fleming & Koppelman, PMI جنبه های اصلی متدلوژی EVM و چگونگی بیان آن را توضیح دادند؛ همانگونه که در بخش سوم به شرح مختصر اصطلاحات آن خواهیم پرداخت. Kim و همکاران [7] طی پژوهشی دو ساله دریافتند که پذیرش و
