بخشی از مقاله
چکیده
تغییر وتحولاتی که در روزگارهاي پایانی سده هاي 1980در اثر حاکمیت جهانی وگسترش وپیشرفت فن اوري هاي اطلاعاتی رخ داد ساختار اجتماعی –اقتصادي کالبدي شهرها را دگرگون ساخت فشردگی زمان –مکان یا همان کاهش اهمیت فاصله در تصمیم گیري ها مهمترین عاملی است که می توان ازان به عنوان سرمنشاء بسیاري از تحولات شهري یاد کرد.
جهانی شدن فرایندي اجتماعی –اقتصادي وکالبدي است که موجب ضعیف شدن قیدها ومرزهاي جغرافیایی واز بین رفتن قراردادهاي فرهنگی واجتماعی می شود دلیل این ادعا کاهش تدریجی کار افزایش فقر و نابرابري و تنگدستی است بخصوص در کشورهاي اسلامی که اکثرا تحت تاثیر استعمار،وابستگی به یک مادر شهر را تاکید دارند
بایستی در رقابت جهانی براي جذب عوامل دگرگونی - شرکت هاي چند ملیتی،بانک ها،موسسات مالی واداري - تلاش نمایند در این زمینه عبارت مادر شهر به نوع کارکردي اشاره دارد که در یک نظام ملی برعهده میگیرد که این نیز ناشی از سیستم خاص کشورهاي اسلامی است که محدودیت ها و نارسائی هایی را در پهنه سرزمینی ودر راس ان مادر شهرهاي جهان اسلام بر جا می گذارد
لذا در این مقاله سعی می شود تا اثرات جهانی وفرایندهاي تاثیر گذار بر عملکرد مادر شهرهاي جهان اسلام به کمک الگوهاي اقتصادي که خود سرمنشاء تحولات اجتماعی،کالبدي وبالاخص فرهنگی می باشد مورد تحلیل قرار گیرد چرا که ساختارهاي خاص فرهنگی کشورهاي اسلامی با توجه به شرایط برگرفته از قوانین اسلامی با جهانی شدن منافات داشته ودر دهه هاي اخیر با استفاده از اهرم فرهنگ وتهاجم فرهنگی سعی در رسوخ در فرهنگ و ائین اصیل اسلام کرده تا از این طریق تکیه گاه مستحکم مذهب را متزلزل وجهان اسلام را به چالش بکشانند.
مقدمه
جهانی شدن بسان موجی تمام دانش بشري را تحت تاثیر قرار داده وجهان امروز با فرایند هایی هم سازنده وهم مخرب روبروست از سوئی رشد رسانه هاي جمعی در گسترش تبلیغات واز سوي دیگر پیشرفت فن اوري وتکتونیک باعث زیان وتخریب این سیاره خاکی وایجاد مخاطراتی همچون مسایل زیست محیطی وشکاف طبقاتی را مواجه می سازد
در این بین با عنایت به گریز ناپذیر بودن از مسئله جهانی شدن وادعاي ایجاد رفاه کلی در مکانیسم هاي اقتصادي ودر راس ان بازار بایستی ذر صفحه شطرنج جهانی قواعد بازي را طوري ترسیم کرد که از این قدرت رقابت پذیري سهم بیشتري از منافع به سمت جهان اسلام اختصاص یابد وبا توجه به شرایط اقلیمی خاص محدوده جهان اسلام با پیش بینی راهکارهایی از تبلیغات منفی این پدیده شوم هزاره سوم جلوگیري کرده لذا در این راستا تصمیم گیري هاي عاقلانه،مهمترین عاملی است که می توان از ان به عنوان سرمنشاءبسیاري از جریانات شهري در جهت تحقق ارمان هاي رفاهی،اقتصادي،اجتماعی ودر راس انها فرهنگی کشورهاي اسلامی دانست لذا به کمک مدل پایه اقتصادي که از ارکان اصلی ادغام در اقتصاد جهانی است
بازار شهرهاي منطقه اي کشورهاي اسلامی را طوري ترسیم کرد که برد کالا هاي تولیدي خویش را افزایش تا استانه وسیعتري را تحت تأثیر قرار دهند لذا دست آورهاي مطالعه ي فرایند جهانی شدن و چالشهاي آن در کشورهاي جهان اسلام تحلیل فرصتها و تهدید ها به آثار مثبت و منفی از بعد اقتصادي و فرهنگی و اجتماعی است تا از قبل آن زمینه ي مثبتی براي ارتقاء سطح رفاه و حرکت به سوي توسعه پایدار پدیدار گردد.
1 مفهوم جهانی شدن
امروزه بحرانهاي اجتماعی، جنگ، بیماري، ایده ها، تصاویر، اخبار و اطلاعات، سرگرمی ها، نابودي سرمایههاي طبیعی و زیست محیطی، کالاها، خرده فرهنگ ها و فرهنگها در مقایسه با همه گذشته تاریخی ما با سرعت بیشتري از یک نقطه جهان به نقاط دیگر در حال مبادله است این فرآیند نقل و انتقال سریع در حوزه هاي اقتصادي، فرهنگی و سیاسی، فضا و ساختاري نو به نام عصر جهانی شدن را مطرح کرده است . لذا جهانی شدن پدیده اي است که در ارتباط با سطوح گوناگون تحلیل مانند سیاست، اقتصاد، فرهنگ و ایدئولوژي مفهوم می یابد.
واژه علمی جهانی بیش از چهارصد سال عمر دارد ولی استفاده عمومی از واژه هایی چون جهانی شدن، جهانی کردن و جهانی سازي تقریبأ تا دهه ي 1960 شروع نشده بود در این مسیر سه دیدگاه در مورد آغاز جهانی شدن وجود دارد --دیدگاه اول جهانی شدن را فرآیندي می داند که از ابتداي تاریخ بشر وجود داشته و از همان زمان تأثیرات آن رو به فزونی شده است . دومین دیدگاه بر هم زمانی جهانی شدن با نوگرایی و توسعه سرمایه داریها تأکید دارد -وبالاخره---براسا س دیدگاه آخر جهانی شدن یک فرآیند متأخر است که با سایر فرآیندهاي اجتماعی نظیر فرا صنعتی شدن، فرا نو گرایی یا شالوده شکنی سرمایه داري همراه است .
صرف نطر از اختلاف نظرهایی که در مورد منشاء این پدیده وجود دارد جهانی شدن آثاري در پی----دارد که عبارتند از :
گسترش تکنولوژي، فرسایش و فروریزي مرزها و عوامل محدود کننده و مقیدکننده ي اجتماعی، افزایش دلبستگی انسانها به همدیگر، فشردگی زمان، فضا، ادغام بازارهاي جهانی از طریق ادغام سرمایه هاي جهانی و کنترل آنها، تمایز شدید بین فعالیتهاي تولیدي-صنعتی و خدماتی که به واسطه ي اطلاعات ونوآوریها که از طریق ارتباطات زمینی، هوایی و الکترونیکی شبکه اي را به وجود می آورد که در این شبکه عمومأ سطح گروهها متناسب با اندازه ي کارکرد آنها است روند رو به رشد اقتصاد و حرکت آن از بعد تجارت مواد به سمت بعد اطلاعات همراه با روند جهانی شدن جهان فضایی و تعامل میان آنها.استفاده از آینده و آینده پژوهی در جهت تحقق اهداف و آرمانهاي خویش در جهت کنترل اقتصاد بازارهاي جهان بالاخص جهان اسلام با توجه به شرایط فرهنگی و مذهبی منشعب از کشورها ي اسلامی .
همانگونه که قبلأ اشاره شد جهانی شدن با فشردگی مفهوم زمان و مکان بسیاري از مفاهیم موجود و متعاقبأ بسیاري از تحلیلهایی را که براساس این مفاهیم شکل گرفته اند با سوال مواجه می سازد . جان رنه شورت از فرآیند فشردگی زمان –مکان تحت عنوان کوچک شدن شبکه شهري یاد می کند که مفهوم نظام شهري را زیر سوال می برد کوچک شدن شبکه شهري زمانی اتفاق می افتد که شهرهاي بزرگ و کوچک از نظر زمان وفضا به هم نزدیک شده باشند با توجه به پیشرفت تکنولوژي و برقراري ارتباط بسیار سریع شبکه شهري به هم نزدیکتر شده و اصطلاح فضا وزمان سیستم شهري کوچک شده است .
بر این اساس مشاهده می شود که مناسبات اقتصادي بازار در حد اعلاء بر شهرها تأثیر می گذارد وآرایش جدیدي از سلسله مراتب رااز خود به نمایش می گذارد . ایمانوئل والرشتاین در الگویی که درباره ي نظام شهري جهانی ارائه می دهد بر این رویکرد تأکید می کند که نظامهاي شهري در اقتصاد بازاربه گونه ا ي سلسله مراتبی سازمان می یابد تا مازاد با سهولت بیشتري از سطوح پایین نظام به سطوح فوقانی آن انتقال می یابد .
