بخشی از مقاله
چکیده
مقوله فرهنگ آموزش ویادگیری زمان زیادی نیست که به حوزه تعلیم وتربیت وارد شده است تحقیقات مختلف نشان میدهد الگوهای فرهنگی مختلف، فرآیندتدریس ورفتارفراگیران راتحت تأثیرقرارمیدهد، با توجه به مطالعات انجام شده می توان تفاوت هایی میان فرهنگ آموزش در جوامع مختلف را مشاهده کرد.
مقاله حاضر با هدف تبیین فرهنگ آموزش و یادگیری درحوزه آینده پژوهی تدوین شده است، ابتدا تلاش شده تعاریف، ویژگی ها و معیارها آشکار گردد سپس با تجزیه و تحلیل آموزش، یادگیری با رویکردی فرهنگی و همچنین با بررسی رویکردها و عوامل مؤثر بر فرهنگ یادگیری ، راهکارهایی جهت ارتقاء سطح فرهنگ یادگیری در مجامع علمی ارائه شده است.
اهمیت وضرورت
بیش از دو دهه است که محققان تعلیم و تربیت هشدار میدهند تحول در آموزش و پرورش و اصلاح برنامه درسی بدون توجه به مقوله فرهنگ ممکن نیست. نخستین بار برونر1در کتاب »فرهنگ آموزش2« به صورت نظامدار این مسئله را مطرح کرد، در اساس نظر او و نیز متخصصان برنامه درسی طراحی، اجرا، ارزشیابی برنامه درسی به شرطی ممکن است که به بسته فرهنگی اجرای برنامه درسی توجه شود
برونر بیشتر از هر صاحب نظر دیگری در حوزه تعلیم و تربیت به تأثیر فرهنگ بر آموزش و یادگیری پرداخت. برونر بر این نکته تاکید میکند که یادگیری و اندیشیدن همواره در موقعیتهای فرهنگی قرار گرفته است. از این رو یادگیری تابع فرصتها و امکانهایی است که موقعیتهای فرهنگی برای ما فراهم میسازند
بدون شک پدیده یادگیری مهمترین پدیده روانی در انسان و موجودات تکامل یافته میباشد به این دلیل که پایه و اساس بسیاری از مسائلی در موجب میشود انسان از نظر روانی از سایر موجودات و دیگر هم نوعان متمایز گردد. انسان درهر لحظه از زندگی نیاز به رفتاری تازه دارد که از طریق یادگیری میسر میگردد.
اکثر رفتارهای آدمی حاصل یادگیری است. همین واقعیت روشنگر آن است که چرا مطالعهی یادگیری از مهمترین حوزههای روانشناسی را تشکیل میدهد اعضای جامعهی انسانی و محیط جغرافیایی واجتماعی یادگیری و آموزههای فرد در حال تحول را بسیار تحت تاثیر قرار میدهند. این وابستگی شدید یادگیری به شرایط محیطی، مسئولیت عظیمی را برای تمام افراد جوامع بشری به بار میآورد. موقعیتهایی که کودکان در آن قرار میگیرند، حداکثر تاثیر را روی وی خواهد داشت
در عصر حاضر، یادگیری رمز اساسی بقا و پایداری است، حیات انسانها تا حد زیادی وابسته به دانش و مهارتهای گوناگونی است که کسب میکنند، هر چه دانش و مهارتهای اکتسابی به هنگام و بهینه باشد، قدرت سازگاری انسانها با محیط متغییر نیز بیشتر میشود
تعاریف
از فرهنگ،یادگیری، آموزش وفرهنگ یادگیری وآموزش تعاریف متعددی توسط متخصصان آموزش وپرورش به عمل آمده است که در اینجا با توجه به موضوع به بیان آن پرداخته می شود.
فرهنگ: ساترلند1 و وودارد2 اشاره میکنند که فرهنگ شامل هر آن چیزی است که بتوان از منبعی به منبع دیگر منتقل شود، یعنی همان میراث اجتماعی و کلیت جامعی که شامل دانش، دین، هنر، اخلاقیات، قانون، ابزارسازی و کاربرد آن و روش فرا رساندن آنها بیان میشود
فرهنگ را میتوان رفتار ویژه نوع بشر نامید که همراه با ابزار مادی، جزء لاینفک رفتار شناخته میشود. فرهنگ به طور مشخص از زبان، افکار، اعتقادات، سنن قردادها، سازمانها و ابزار، روشهای کاری و آثار هنری، مراسم مذهبی مراسم اجتماعی و غیره تشکیل میشود و بقاء و کارکرد آن بستگی به قابلیتی دارد که انحصارا در اختیار انسان است فرهنگ ایجاد فکر از طریق تربیت و آموزش و آگاهی حاصل از این تربیت و آموزش
یادگیری: یادگیری تغییری است که در توانایی انسان ایجاد میشود و برای مدتی باقی ماند و در رفتار ظاهر میگردد. چنین تغییری باید عملکردی نسبتا پایدار باشد و برای مدتی در فرد حفظ گردد
آموزش: آموزش کوششی در جهت تغییر آگاهیهای افراد است که فرد را برای کسب آگاهیهای تازه برانگیخته و در جهت تغییر عادات و رفتارها پرورانده و جهت فکری و سرنوشت انسانها را عوض میکند
فرهنگ آموزش و یادگیری: شامل باورها، نگرشها، هنجارها و رفتارهایی است که در مورد آموزش و یادگیری وجود دارد و دارای ابعاد متعددی است که برخی از آنها مربوط به هدف آموزش - یادگیری مادامالعمر/تقویت نگرشی نمرهگرایی - ، موقعیت آموزش - پژوهش محور/ آموزش محور - محور آموزش - استاد محور/ دانشجو محور - تلقی از علم و آموزشی - ستایشگرایانه/توسعه طلبانه، مدرک سالاری، مدرکگرایی، فرآیند و امری تعاملی - مقولهای شناختی و نوعی محصول - روش آموزش - مشارکتی، غیرمشارکتی، یادگیری منفعل، ایستا واقتدارگرایانه، یادگیری فعال، بازاندیشانه، تفکر انتقادی و آموزش خلاقیت، نقش استاد - روابط اقتدارگرایانه بین استاد و دانشجو/ استاد به عنوان تسهیل کننده دانش - شیوهها و اسلوب فکری دانشجویان - عدم اعتماد به نفس در بیان عقاید، ضعف روحیه همکاری، ضعف روحیه پرسشگری فقدان انگیزه دانشجویان برای تلاش و سختکوشی در راه علم - میباشد
فرهنگ آموزش-یادگیری« به معنای باورها، معانی و عقاید اساسی در مورد فرآیند یاددهی و یادگیری است - جوزف و همکاران، - 2000 چارچوبی را برای درک فرهنگ آموزش-یادگیری ازائه کردهاند که به »فرهنگ برنامه درسی« نیز از آن یاد میشود.
فرهنگ یاددهی-یادگیری شامل تبیین ویژگیهای چند عنصری اساسی است:-1مفروضات بنیادی؛ -2شاگرد؛ -3معلم؛ -4محتوا؛ -5محیط؛ -6برنامهریزی؛ -7ارزشیابی؛ -8نقد فرهنگ
