بخشی از مقاله
چکیده
هدف تحقیق حاضر بررسی چالشهای فضای مجازی و شبکههای اجتماعی و افزایش سواد رسانهای در رابطه با دانشجو است. بر همین اساس به فضای مجازی و پدیدههای نوظهور این فضا در عصر حاضر پرداخته شده و در ادامه در خصوص شبکههای اجتماعی و تاثیرات آنها بر هویت، روان، آموزش و یادگیری افراد و دانشجویان بحث شده است.
همچنین سعی شده دلایل جذب قشر دانشجو و اکثریت افراد به این شبکهها بیان و ارتقای سواد رسانهای و مراحل آن از نظر ثومن به عنوان مبنای نظری نیز ذکر شود. پژوهش از نوع کیفی است و روش تحقیق اقدام پژوهی میباشد. شیوه جمع آوری اطلاعات، کتابخانهای است.
نتایج تحقیق نشان میدهد که شبکههای اجتماعی باویژگیهای خاص مانند سرعت در ارسال و هزینه کم آن، افراد را به اعتیاد فضای مجازی تهدید میکند. که این مصرف بی رویه، بر ارتباط حضوری افراد تاثیر گذاشته و افراد را منزوی میکند. همچنین باعث تبلیغات و القای تفکرات کذب به افراد میشود. البته این فضا به امر یادگیری به دلیل تشکیل راحت انجمن ها کمک شایانی میکنند. درپایان برای دوری از آسیبها و بهرهی مثبت از فضای مجازی مراحل سواد رسانهای ثومن ارائه شده است .
مقدمه
مقالهی حاضر تحت عنوان " دانشجو و چالشهای فضای مجازی و شبکههای اجتماعی و سواد رسانهای " به مطالعهی تاثیرات فضای مجازی بر جنبههای مختلف زندگی دانشجویان پرداخته است. کلمه فضای مجازی - سایبر اسپیس - از درون کلمه سایبرنتیکس 1 که در سال 1948بوسیله نوربرت وینر2ابداع شده بود پدید آمد. سایبرنتیکس علم نظریه کنترل است و در مورد سیستمهای پیچیده به کار می رود.
با پیدایش فضای مجازی و شبکههای اجتماعی، استفاده از این کلمات جزء جدایی ناپذیری از زندگی بسیاری از جوانان و دانشجویان شده است. حضور در شبکههای اجتماعی و فضای مجازی، بنابر ویژگیها، امکانات وکارکردهای خاص این فضا و با عنایت به وضعیت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جوانان، تاثیرات عمیقی بر جنبههای مختلف هویت و تبع آن سبک زندگی کاربران ایرانی ودانشجویان که به مثابه بزرگترین طیف مخاطبان و فعالان این فضا میگذارد.
وقتی صحبت از فضای مجازی 4 به میان می-آید مردم اغلب به کامپیوتری فکر میکنند و اینکه به اینترنت متصل است در حالیکه این فقط بخش بسیار کوچکی از فضای مجازی راتشکیل میدهد. از نگاه دیوید بل - 2001 - 5 فضای مجازی فقط مجموعهای از سخت افزار نیست بلکه مجموعهای از تعاریف نمادین است که شبکهای از عقاید و باورها را در قالب داد و ستد بیت 6 رد و بدل میکنند.
ویتاکر - 2004 - معتقد است فضای مجازی یک شبکه گسترده جهانی است که شبکههای مختلف رایانهای در اندازههای متعدد و حتی رایانههای شخصی را با استفاده از سخت افزارها و نرم افزارهای گوناگون و با قراردادهای ارتباطی به یکدیگر وصل میکند. فناوریهای ارتباط راه دور اساس فضای مجازی را تشکیل می دهند.
ارتباطات کامپیوتری را بسیار متفاوت از سایر انواع ارتباطات میداند و معتقد است اینگونه ارتباطات باید با یک روش شناسی متفاوت از بقیه روشها تجزیه تحلیل شوند. لیندلاف در این مورد معتقد به یک رویکرد ساختار اجتماعی است. رویکرد ساختار اجتماعی عوامل غیرانسانی را هم در ارتباطات دخیل میداند. دراین تحقیق سعی شده است به اهداف زیر دست پیدا شود:
· شناسایی پدیدههای نوظهور فضای مجازی
· شناسایی ویژگیهای شبکههای اجتماعی
· آشنایی با تاثیرات شبکههای اجتماعی بر هویت و روان افراد
· آشنایی با تاثیرات شبکههای اجتماعی بر یادگیری و آموزش
• چگونگی مراحل سواد رسانهای ثومن و اعمال آن برای استفاده بهتر از فضای مجازی
روش تحقیق: این پژوهش از نوع کیفی و از روش اقدام پژوهی میباشد، تحقیق کیفی برای درک و تبیین پدیدههای پیچیده اجتماعی از دادههای کیفی نظیر دادههای حاصله از مصاحبه، مشاهده مشارکتی، مستندات، پرسشنامه و ... استفاده میکند. که در این تحقیق از مستندات استفاده شده است.
اقدام پژوهی یکی از جدیدترین و چالش انگیزترین روشهای تحقیق در علوم اجتماعی است. در اقدام پژوهی طی یک بازاندیشی یک مسئله معین، درچارچوب رویکرد خاص هر یک از پژوهشگران در درک مسئله صورت میگیرد و درنتیجه، هر یک از آنها براساس تجربه و دانش خود به راهحل جدیدی میرسد.
همچنین شیوه جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای است که در این روش محقق با استفاده از اسناد و متون موجود، به ارائه مطالب و تبیین موضوع و نتیجه گیری میپردازد.
جمع آوری اطلاعات برخی از پدیدههای نوظهور در ف ضای مجازی: به موازات ظهور فضای مجازی و در حوزه ارتباطات با واسطه کامپیوتری رفته رفته نظریهها و پدیدههای جدیدی به شرح زیر ظهور کرده اند.
روابط مجازی: 8 در این پدیده دو یا چند نفر از طریق کامپیوتر با هم ارتباط برقرار میکنند و برای هم پیامهایی تحریک کننده و حتی غیر اخلاقی و جنسی میفرستند. روابط مجازی انواع مختلف صوتی، تصویری، نوشتاری دارد. روابط مجازی با جنس مخالف در سالهای گذ شته آ سیبهای اجتماعی و فردی زیادی ایجاد کردهاند و مزایای آنها در برابر معایبشان اندک بوده است.
کافه مجازی:9 به معنی کافی نت ایرانی است و به کافه ای که امکانات اینترنتی را در اختیار مردم قرار میدهد گفته میشود.
اعتیاد اینترنتی: 10 اعتیاد اینترنتی به معنای استفاده بیش از حد از اینترنت است که گاهی به بیماریهای جسمی یا روانی منجر میشود.
شبکههای اجتماعی: یک شبکه اجتماعی، ف ضایی ا ست که به کاربرانی که علاقه به ا شتراک گذاری علاقه مندیها، افکار و فعالیتهای خود با دیگران دارند، این امکان را میدهد. شبکههای اجتماعی در عین حالی که فضایی برای پیدا کردن دوستان جدید هستند،به افراد این امکان را می دهند که با دوستان قدیمی خود ارتباط برقرار کنند. نیز، مکانهایی برای تبادل نظر ه ستند که در آنها افراد عقاید و نظرات خود را با هم به ا شتراک می گذارند. شبکههای اجتماعی به طور کلی مکان هایی در دنیای مجازی هستند که مردم خود را به طور خلاصه معرفی می کنند
