بخشی از مقاله
چکیده
در این مطالعه اثرات سطوح مختلف مکملهای آمینواسیدی متیونین و لیزین بر فعالیت آنزیمهای گوارشی ماهیان جوان صبیتی - Sparidentex hasta - مورد بررسی قرار گرفت. مراحل آزمایشی پروژه از مهرماه 92 آغاز و در دی ماه 92 خاتمه یافت. بر اساس یافتههای حاصل از مطالعه حاضر، فعالیت آنزیم آلکالینفسفاتاز در ماهیان تغذیه شده با جیره غذایی حاوی 75 درصد متیونین و 25 درصد لیزین بیشترین مقدار را نشان داد که با تمامی گروهها غیر از تیمار 1 حاوی 100 درصد متیونین، اختلاف معنیدار داشت.
با افزایش مقدار مکمل متیونین در جیره غذایی میزان فعالیت آلکالینفسفاتاز افزایش و با کاهش آن در جیرههای غذایی حاوی 50 درصد مکمل، 25 درصد متیونین و 75 درصد لیزین و تیمار 100 درصد لیزین، مقدار فعالیت این آنزیم کاهش یافت. با توجه به این نتایج، میتوان اینگونه استنباط نمود، که فعالیت بیشتر آنزیم آلکالین فسفاتاز در روده ماهی تغذیه شده با جیره غذایی حاوی 75 درصد مکمل متیونین، همچنین مشاهده رشد بهتر در این تیمار میتواند به خوبی بیانگر این موضوع باشد که بین میزان رشد و میزان فعالیت این آنزیم در گونه مورد مطالعه رابطه مثبت خطی وجود دارد.
مقدمه
پرورش ماهیان دریایی و بررسی نیازهای تغذیهای آنها به دلیل ارزش اقتصادی و تغذیهای بالا، کاهش منابع طبیعی آنها، بررسی و کنترل تکنیکهای تولیدمثلی و همچنین حفظ منابع دریایی برای آیندگان، از اهمیت ویژهای برخوردار هستند . - 16 - از اهداف این بخش میتوان به تولید پایدار ماهیان دریایی از طریق پرورش، افزایش سرانه مصرف آبزیان دریایی، ایجاد جوامع تولیدی پایدار، حفظ و بازسازی ذخایر، دستیابی به ظرفیتهای شناسایی شده تولید در آبهای ساحلی اشاره داشت.
شرط لازم برای بهبود راندمان غذایی و توسعه آبزیپروری پایدار، توسعه جیرههای غذایی متعادل به ویژه از نظر اسیدهای آمینه است و مستلزم آن است که همهی اسیدهای آمینه با مقدار مناسب و به طور همزمان برای سنتز پروتئین وجود داشته باشند؛ زیرا عدم تعادل اسیدآمینهای، موجب کاهش بهکارگیری پروتئین موجود در آن برای رشد آبزی میگردد و نیز تفاوت در زمان جذب اسیدهای آمینه، میتواند سنتز پروتئین از اسیدهای آمینه موجود در جیره را کاهش دهد . - 8 -
متیونین اسیدآمینه ضروری و محدود کننده بوده که در بدن ساخته نشده؛ بنابراین وجود آن در جیره غذایی ماهیان بسیار ضروری است، بهخصوص زمانی که از منابع پروتئینی گیاهی بهجای پودر ماهی که از نظر وجود اسیدهای آمینه فقیرترند، استفاده شود 6 - ، 22، . - 30 کمبود متیونین بر فعالیت آنزیمهای گوارشی ماهی اثر گذاشته و موجب کاهش رشد و بازده تغذیهای میگردد 7 - ، . - 26 لیزین اغلب اولین اسیدآمینهی محدودکننده جیره غذایی است . - 24 - سطوح اسیدهای آمینه بهویژه لیزین پلاسما در ترشح هورمونهای رشد و انسولین دخیل بوده و درنتیجه نرخ سنتز پروتئین افزایش میدهد.
همچنین، تغییر سطح لیزین میتواند وزن روده، فعالیت پروتئاز رودهای، لیپاز، آلکالین فسفاتاز و پمپ سدیم پتاسیم را تحت تأثیر قرار دهد 26 - ، . - 30 الگوی آنزیمهای گوارشی، بازتابی از عادت تغذیهای و ظرفیت گوارشی ماهی هستند که می توانند تحت تأثیر گونه ماهی، سن، مقدار و نوع جیره غذایی 14 - ، - 21، pH و دمای بهینه قرار گیرند 13 - ، 28، . - 29 این ویژگی تطبیقی آنزیمها میتواند با موفقیت در مورداستفاده از مواد مغذی موجود در جیره غذایی استفاده گردد . - 18 -
بررسی فعالیت آنزیمهای گوارشی معده و رودهای، از عوامل کلیدی برای بهینهسازی روشهای تغذیهی ماهیان میباشد - . - 25 همچنین فعالیتهای آنزیمهای گوارشی ظرفیت گوارشی و فعالیتهای آنزیمی از عوامل مهم تأثیرگذار در نرخ رشد بوده و میتواند نقش محدودکنندهای داشته باشد؛ بنابراین با بررسی فرآیندهای گوارشی به اطلاعات دقیقتری نسبت به کیفیت و میزان رشد در ماهیها دست پیدا کرد . - 10 -
آنزیم آلکالین فسفاتاز به عنوان شاخص در جذب مواد مغذی مثل چربی، قند، کلسیم و فسفات معدنی است و نقش مهمی در هضم نهایی مواد پروتئینی بر عهده دارد . - 23 - میزان فعالیت این آنزیم در روده بیانگر وضعیت فعالیت روده میباشد، به طوریکه میتوان به عنوان نشانگر تکامل سریعتر انتروسیتهای روده و رشد و بلوغ روده باشد - 2 - ، این آنزیم در فرآیند معدنی سازی اسکلت موجودات آبزی و تشکیل استخوان، فرآیندهای متابولیکی مختلف بهویژه رشد و نمو موجودات زنده نقش دارد.
تعیین و شناخت نیازهای تغذیهای و جنبههای خاص فیزیولوژی، جهت تعیین ظرفیت گوارشی و بررسی فعالیت آنزیمهای گوارشی، برای تولید آبزیان در شرایط پرورشی متراکم قابلتوجه است 9 - ، - 12، از اینرو، در این تحقیق تاثیر مکملهای متیونین و لیزین بر آنزیم گوارشی آلکالین فسفاتاز ماهی صبیتی و دستیابی به رشد بهینه، بررسی شده است.
مواد و روشها
مراحل اجرایی پروژهی اثرات مکملهای اسید آمینهای متیونین و لیزین بر فعالیت آنزیمهای گوارشی در ماهیان جوان صبیتی از مهر تا دی ماه سال 56 - 1392 روز - در آزمایشگاه خیس دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر و مراحل سنجش آنزیمی در تابستان 1393 در موسسه سرم سازی راز اهواز مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، 180 قطعه ماهی جوان صبیتی با میانگین وزن اولیه 31/38 1/4 گرم و طول کل اولیه 11/61 0/19 سانتیمتر به صورت کاملاً تصادفی در 18 تانک پلیاتیلنی300 لیتری توزیع و 3 بار در روز - ساعات 8:00، 13:00 و - 18:00 با جیرههای آزمایشی بر اساس روش سیری و به صورت دستی تغذیه شدند.
در انتهای دوره آزمایش، برای نمونهبرداری، سه عدد ماهی از هر تکرار توسط گل میخک به میزان 200ppm بیهوش شدند - 17 - ، سپس روده ماهیان خارج شده و به جهت ایجاد نشدن اختلال در امر سنجش آنزیمی کل چربیهای دیواره بیرونی روده به وسیله اسکالپل جدا و روده توزین گردید و درون میکروتیوپ قرار گرفت. برای استخراج آنزیم آلکالین فسفاتاز، از 50 میلی مولار بافر سرد Manitol ، 2 میلی مولار بافر Tris-HCl، در pH=7 به نسبت 30:1 - وزنی-حجمی - استفاده و به مدت 15 دقیقه در 4000rpm سانتریفوژ گردید . - 11 - پس از هموژن کردن نمونهها در بافر فوق، 0/1 مولار Cacl2 به آن اضافه شده و به مدت 10 دقیقه در 9000×g سانتریفوژ گردید. محلول بهدست آمده جهت سنجش آنزیم آلکالین فسفاتاز استفاده شد . - 15 -
بحث
با توجه به نتایج این تحقیق میتوان اینگونه استنباط نمود، که تغییر نسبت اسیدهای آمینهی متیونین و لیزین در جیره غذایی بر فعالیت آنزیم آلکالینفسفاتاز تأثیر داشته است و حد مطلوب اسیدآمینه متیونین میتواند رشد و فعالیت آنزیمهای رودهای را بهبود بخشد و همچنین میتواند از طریق گسترش باکتریهای مفید و کاهش باکتریهای مضر بر تعادل فلور رودهای مؤثر باشد . - 26 - در تحقیق حاضر، فعالیت بیشتر آنزیم آلکالین فسفاتاز در روده ماهی تغذیه شده با جیره غذایی حاوی 75 درصد مکمل متیونین، همچنین مشاهده رشد بهتر در این تیمار - 1 - میتواند به خوبی بیانگر این موضوع باشد که بین میزان رشد و میزان فعالیت این آنزیم در گونه مورد مطالعه رابطه مثبت خطی وجود دارد.
همچنین وجود سطح بالای آنزیم آلکالین فسفاتاز در روده بیانگر ظرفیت بالای جذب مواد مغذی، رشد و بلوغ روده و در نهایت رشد ماهی است - 2، 4، . - 20 چنانچه در ماهی تیلاپیای نیل، درصد بالایی از سطح روده توسط آنزیم آلکالین فسفاتاز پوشیده شده است که مؤید سطح بالای جذب مواد مغذی در روده است . - 27 - برخی مشاهدات نیز افزایش سنتز پروتئین خالص را به افزایش سطح اسیدآمینه متیونین جیره غذایی تا حد مشخصی نسبت دادهاند، که پس از آن بدون تغییر باقی مانده است - 19 - و به نظر میرسد با کاهش مکمل متیونین از حد مناسب، ظرفیت جذب مواد مغذی توسط این آنزیم و در نهایت رشد کاهش یابد.
نتیجهگیری کلی
با توجه به نتایج حاصله، بهترین نسبت مکمل اسیدآمینهای متیونین و لیزین برای ماهی صبیتی در تیمار 2 با %75 متیونین و %25 لیزین بوده و فعالیت بیشتر آنزیم آلکالینفسفاتاز در ماهیان این تیمار سبب رشد بهتر آنها شده است.
