بخشی از مقاله
.1 چکیده
عقربها متعلق به راستهی Scorpionida از شاخه Arthropoda هستند. تاریخ اولیه آنها به دوران سیلورین باز میگردد. اعضای این تاکسون دامنه پراکنش گستردهای در مناطق مختلف کره زمین به جز قطبها دارند. هدف از این مطالعه بررسی فون عقربهای شهر کرمانشاه میباشد. در این مطالعه 6 جمعیت از مناطق مرکزی و جنوبی شهر جمع آوری شدند که متعلقبه چهار گونهی Hottentotta saulcyi، Mesobuthus eupeus، Androctonus crassicauda و Androctonus amorcuxi هستند.
.2 مقدمه:
عقربها متعلق به راستهی Scorpionida از شاخه Arthropoda هستند. این گروه نیز مانند سایر اعضای زیر شاخهی کلیسرداران - Chelicerata - دارای دو زائیدهی پیش دهانی به نام کلیسر - chelicerae - و فاقد آنتن می باشند. همچنین همانند سایر اعضای ردهی عنکبوتیان - Arachnida - دارای یک جفت پدیپالپ - pedipalps - و چهار جفت پای حرکتی هستند.
تاریخ اولیه عقربها به دوران سیلورین 420 - میلیون سال پیش - باز میگردد.[1] دیرین شناسان معتقدند که جد عقربها احتمالا یورپتریدهها [2] - eurypterids - و یا گزیفوسورنها [3] - xiphosurans - هستند. عقربها دامنه پراکنش گستردهای در مناطق مختلف کره زمین به جز قطبها دارند و در نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری فراواناند، اما اقسامی از آنها را در نواحی معتدل و غارها نیز میتوان یافت و گونههای زیادی از آنها در آسیا، آمریکا و آفریقا زندگی میکنند. این جانوران شب فعال هستند و در طول روز در زیر سنگها، درون شکافها و منافذ استراحت میکنند. آنها در شب برای صید شکار از مخفی گاهشان خارج میشوند و معمولا در فصول گرم فعالیتشان بیشتر است
میانگین طول عمر در آنها حداکثر 5 سال میباشد. عقربها از طعمه زنده تغذیه میکنند، غذای آنها بسیار متفاوت و بسته به محیط زندگی متغیر میباشد. غذای آنها میتواند عنکبوتها، هزارپایان، حشرات و لارو آنها باشد. این جانوران به رنگهای زرد، قهوهای، سیاه و قرمز مشاهده میشوند. برخلاف تصور عموم تعداد اندکی از گونههای عقرب شناخته شده 25 - گونه - نسبت به کل گونههایی که از این تاکسون - 1500 - تاکنون شناسایی شدهاند برای انسان خطرناک میباشند
مطالعهی سیستماتیک عقربها از چند جنبه دارای اهمیت می باشد. نخست آنکه عقرب گزیدگی یک مشکل بالینی در نقاطی است که این جانور با انسان زیست میکند، امروزه در دنیا بالاترین تلفات انسانی ناشی از موجودات سمی مربوطبه عقربها است بهطوریکه آمار نشان میدهد، تلفات ناشی از عقرب گزیدگی در دنیا چند برابر مار گزیدگی است.
از طرف دیگر عقربها بر اساس نوع گونه و محیط زیست خود دارای زهرهای متفاوتی هستند که میتواند برای ردهبندی آنها با استفاده از روشهای الکتروفورز پروتئینها مورده استفاده قرار بگیرد. بنابراین شناخت کامل عقربهای یک ناحیه جغرافیایی میتواند در ساخت نوع آنتیونوم پلی والانت و یا مونووالانت متناسب با نوع زهر عقربهای همان ناحیه مفید باشد .[4] دومین اهمیت عقربها نقش اکولوژیک آنها در اکولوژی ناحیهای است که در آن زیست میکنند، با توجه به شکار گر بودن و تقابلی که با جانوران دیگر در هر ناحیه دارند و همچنین مقاومت آنها در برابر شرایط سخت و یا عوامل بیماریزا نظیر باکتریها، مطالعهی سیستماتیک این جانوران دارای اهمیت علمی میباشد
اولین بررسی واقعی و علمی بر روی عقربها توسط فرانسیسکو ردی در 1671 بر روی عقربهای ایتالیا، مصر و تونس انجام گرفت .[5] در ایران اولین کوشش در زمینه شناسایی عقربها توسط اولیویه انجام گرفته است .[6] تحقیقات مختلفی بر روی فون عقربهای استانهای خوزستان، لرستان و چهارمحال بختیاری انجام شده است [7]، اما تاکنون در زمینه شناسایی فون و پراکنش عقربهای استان کرمانشاه مطالعه جامعی صورت نگرفته است. هدف از مطالعهی حاضر بررسی فون عقربهای شهر کرمانشاه میباشد.
.3 مواد و روشها:
شهر کرمانشاه با وسعت تقریبی 8547 کیلومتر مربع در غرب کشور و در 34درجه و 19 دقیقه عرض شمالی و47درجه و هفت دقیقه طول شمالی نسبت به نصف النهار گرینویچ واقع شده است. ابتدا براساس موقعیت جغرافیایی، گستره محلهای قدیمی شهر، تحقیقات محلی و نوع اقلیم شهر کرمانشاه به صورت تصادفی به چندین مکان نمونهگیری تقسیم شد.
در ساعات ابتدایی صبح و یا پس از غروب آفتاب در طی ماههای اسفند تا مرداد، با استفاده از دستکش و به کمک پنس بلند نمونههای عقرب صید و در ظروف پلاستیکی شفاف محتوی الکل 70 درصد قرار داده شد. نمونهها پس از جمعآوری به آزمایشگاه منتقل شد و سپس با استفاده از کلید شناسایی عقربهای ایران [8]، نمونهها در زیر لوپ مطالعه و شناسایی شدند.
