بخشی از مقاله
چکیده
نهادهای آموزشی با عنایت به مأموریت و اهداف خود به صورت مضاعف نیازمند یادگیری سازمانی هستند. هدف مقاله حاضر سنجش سطح قابلیتهای یادگیری سازمانی بر اساس مدل پیترسنج در آموزش و پرورش یزد میباشد. مطالعه حاضر از نوع مطالعات توصیفی پیمایشی است. بنابراین برای جمع آوری دادهها، از پرسشنامه نیفه بر اساس مدل پیترسنج - 2001 - که توسط کارمندان ادارات آموزش و پرورش یزد - اداره کل، اداره ناحیه1، اداره ناحیه - 2 تکمیل گردید، استفاده شد - . - n=205
نتایج نشان میدهد تأثیر هر یک از پنج قابلیت بر یادگیری سازمانی متفاوت میباشد. اثر قابلیت آرمان مشترک بر یادگیری سازمانی بیشتر از تأثیر چهار قابلیت دیگر است. بنابراین با قابلیت آرمان مشترک در سازمان های آموزشی برای رسیدن به یادگیری سازمانی موفق تر بود. از طرفی میانگینهای شاخصهای اندازهگیری نشان میدهد شاخص اندازه گیری "مهارتهای فردی" دارای بیشترین میانگین است و پس از آن به ترتیب آرمان مشترک، یادگیری تیمی، مدلهای ذهنی، تفکر سیستمی قرار دارند.
مقدمه
تغییر و تحولات سریع عوامل محیطی مدیریت سازمانها را نیز با چالشهای جدی مواجه کردهاست. سازمانها بدون یادگیری از تجربیات خود و دیگران توان مواجهه اثربخش با چنین شرایطی را نخواهند داشت. امروزه، برای حفظ رقابت و کسب مزیت رقابتی در مقابله سریع با چالشها شکل جدیدی از سازمانها، به ویژه در صنایع به سرعت متغیر، در حال گسترش است که سازمان یادگیرنده نام دارد - - Ghorbanizadeh, 2008
وسعت و تحولات سازمانی و رشد روز افزون فنّاوری سبب شده که بشر به منظور برخورد اصولی و منطقی با پیچیدگی ها و اداره اثربخش تر سازمانها، دانش و مهارت و اطلاعات خود را غنی تر سازد. از طرف دیگر، در دنیای معاصر بیش از هر زمان دیگر، بقا و دوام سازمانها در گرو تعادل بین روشهای اجرای کار در سازمان با تغییر و تحولات و نوآوری های فرا سازمانی است
یادگیری سازمانی و به دنبال آن سازمان یادگیرنده از واژههایی هستند که طرح آنها توسط دانشمند بزرگ عرصه مدیریت و پدر یادگیری سازمانی یعنی کریس آرجریس است - بهرامزاده و همکاران، . - 1382در اواسط قرن 20 با طرح مفهوم یادگیری سازمانی توسط تعدادی از نظریه پردازان از قبیل سیرت و مارچ و سایمون1، اعتقاد بر این بود که قوانین و مقررات موجود در یک سازمان انعکاس دهنده فرآیند یادگیری سازمانی جهت تطبیق سازمان با محیط خارجی میباشد.بنابراین سازمان ها کم کم به فکر اصلاح قوانین و مقررات خود به منظور تطبیق با شرایط محیطی در حال تغییر برآمدند.
این سازمان ها در مواجهه با تغییرات قرن 21 از قبیل جهانی سازی، مشتری مداری، فن آوری اطلاعات، از شکل M-Form2 - چند بعدی - به L-Form3 - یادگیری سازمانی - تغییر شکل دادند به عبارت دیگر به سازمان های یادگیرنده تبدیل شدند. در چنین سازمان هایی همه اعضا به کشف، بهره برداری، انتقال دانش، ارتقای یادگیری جمعی و ارتقای ظرفیت خلق آینده تشویق میشوند، آرمان، ارزش و مدلهای ذهنی به عنوان رویکرد جدید سازمان های یادگیرنده میباشند، در حالی که این رویکرد در سازمان های سنتی عبارت بودند از مدیریت، سازماندهی و کنترل. بنابراین از اواسط قرن 20 با مطرح شدن مفهوم یادگیری سازمانی ، سازمان ها مسیر تبدیل شدن به سازمانهای یادگیرنده را آغاز کردند
یادگیری سازمانی مهمترین راه بهبود عملکرد در درازمدت است و در آینده نزدیک تنها سازمانی می تواند ادعای برتری کند که قادر باشد از قابلیتها، تعهد و ظرفیت یادگیری افراد در تمام سطوح سازمان به نحو مطلوب بهره برداری نماید. در یادگیری سازمانی، اعضای سازمان با تشخیص و تصحیح اشتباهات و علل به وجود آورنده آنها و نیز اصلاح اشتباهات، برای آینده درس گرفته و برای مقابله با تغییرات و حوادث احتمالی آماده می شوند
به دلیل شکلگیری نظریه سازمان یادگیرنده در سالهای اخیر، دیدگاه های یادگیری سازمانی مستقیماً در زمینه سازمان و ذینفعان تعریف میشود و دقیقاً از این مرحله به بعد تعاریف مربوط به یادگیری سازمانی و سازمان یادگیرنده به یکدیگر مرتبط میباشند.
به کارگیری یادگیری سازمانی مزایای متعددی از جمله نیروی دانش، آزادسازی پتانسیل کارکنان، بهبود و کیفیت بهره وری، بقا و افزایش تعهد را دارد
برخی از مطالعات پیشین که یادگیری سازمانی را مورد بررسی قرار داده اند به شرح زیر است:
زارعی و همکاران - 1382 - تحقیقی تحت عنوان بررسی و مقایسه میزان یادگیری سازمانی در مدارس دولتی و غیرانتفاعی شهر قم در سال 81-82 انجام دادند و بهاین نتیجه رسیدند که بین میزان یادگیری سازمانی مدارس غیرانتفاعی و دولتی تفاوت معناداری وجود دارد؛ یعنی میزان یادگیری سازمانی مدارس غیرانتفاعی در کلیه ویژگی های بدست آمده، بیشتر از مدارس دولتی است.
جنوی و همکاران - 1387 - تحقیقی تحت عنوان یادگیری سازمانی در کتابخانهها؛ گزارشی از کتابخانههای مرکزی دانشگاهی در تهران بر اساس مدل پیترسنج انجام دادند و به این نتیجه رسیدند که کتابخانههای مزبور ویژگیهای سازمان یادگیرنده را ندارند و این کتابخانهها یادگیرنده نیستند.
میرزایی و همکارن - - 1390 تحقیقی تحت عنوان وضعیت یادگیری سازمانی در بین اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز انجام داده اند وبه این نتیجه رسیدند که مؤلفههای یادگیری سازمانی در بین اعضای هیأت علمی مورد مطالعه در وضعیت مطلوبی قرار ندارند و باید اقداماتی در جهت ارتقای سطح این مؤلفهها در بین آنها اتخاذ نمود.
