بخشی از مقاله
چکیده
طی چند دهه اخیر اقتصاد سنجی و تکنیکهای آن کاربرد بسیار گسترده و متنوعی در بازارهای مالی پیدا کرده است. از اقتصاد سنجی میتوان برای آزمون نظریههای مالی، تعیین قیمت یا بازده داراییها، آزمون فرضیههای مربوط به روابط بین متغیرها، آزمون اثر متغیر شرایط اقتصادی بر بازارهای مالی، پیشبینی ارزش آتی متغیرها و تصمیم گیریهای مالی استفاده نمود.
با گسترش و توسعه بازارهای مالی در ایران و اقبال مردم به این سو لزوم این امر اجتناب ناپذیر است که مدیران و تحلیلگران مالی با این ابزار قدرتمند در تصمیم گیری های مالی آشنا باشند و آن را به کار گیرند.در این مقاله به شرح مدلهای مدلهای گارچ چند متغیره که یکی از جدیدترین و کاراترین مدلهای اقتصادسنجی در بازارهای مالی است، می پردازیم.
-1مقدمه:
مفهوم لغوی واژه اقتصاد سنجی »اندازهگیری در علم اقتصاد2« است. قسمت اول این واژه ریشه در علم اقتصاد دارد. طی هفتاد سالی که از تولد رسمی علم اقتصاد سنجی میگذرد، شاهد گسترش به کارگیری روشهای اقتصاد سنجی در حوزههای مختلف علوم هستیم. اگر چه اقتصاد سنجی به طور سنتی در مورد موضوعات اقتصاد کلان به کار گرفته میشد، ولی امروزه اقتصاد سنجی در سایر حوزههای اقتصاد مثل اقتصاد خرد سازمانهای صنعتی، اقتصاد توسعه، اقتصاد بهداشت، اقتصاد پول و اقتصاد شهری و منطقهای و اقتصاد مالی و مدیریت مالی به عنوان یک ابزار قوی برای آزمون نظریهها به کار میرود. و در میان سایر رشتههای علوم اجتماعی، به کارگیری این روشها در روانشناسی، جغرافیا و تاریخ نیز به طور چشمگیری افزایش یافته است.
ولی طی چند دهه اخیر اقتصاد سنجی و تکنیکهای آن کاربرد بسیار گسترده و متنوعی در مدیریت مالی و بازارهای مالی پیدا کرده است. از اقتصاد سنجی میتوان برای آزمون نظریههای مالی، تعیین قیمت یا بازده داراییها، آزمون فرضیههای مربوط به روابط بین متغیرها، آزمون اثر متغیر شرایط اقتصادی بر بازارهای مالی، پیشبینی ارزش آتی متغیرها و تصمیمگیریهای مالی استفاده نمود. در جدول 1-1 فهرستی از کاربردهای اقتصاد سنجی ارائه شده است.
جدول 1-1 مثالهایی از کاربرهای اقتصاد سنجی
1 آزمون این موضوع که آیا بازارهای مالی از نظر اطلاعاتی کاراست
2 آزمون اینکه آیا مدل قیمتگذاری داراییهای سرمایهای - CAPM - یا نظریه قیمتگذاری آربیتراژ - APV - مدلهای مناسبی برای تعیین بازده داراییهای ریسکی است.
3 اندازهگیری و پیشبینی نوسانات بازده اوراق قرضه مشارکت،صکوک
4 تبیین عوامل تعیینکننده مورد استفاده مؤسسات رتبهبندی به منظور رتبهبندی اعتباری اوراق مشارکت، قرضه،صکوک
5 مدلسازی روابط بلندمدت قیمت و نرخ ارز
6 تعیین نسبت بهینه پوشش ریسک - Optimal Hedge Risk -
7 آزمون قواعد معاملاتی به منظور تعیین اینکه کدامیک پولسازتر است.
8 آزمون فرضیههایی در مورد اینکه آیا اعلان سود و سود تقسیمی تاثیری به قیمت سهام دارند.
9 آزمون اینکه آیا بازارهای نقدی - Spot Markets - و یا بازارهای آتی با سرعت بیشتری به اخبار و اطلاعات عکسالعمل نشان میدهند.
10 پیشبینی همبستگی شاخصهای سهام دو کشور.
در نوشتار حاضر ابتدا به توضیح مراحل فرموله کردن یک مدل اقتصادسنجی و در ادامه به شرح و بسط مدلهای گارچ و بخصوص گارچ چند متغیره و کاربرد آنها در مدیریت و تصمیم گیری های مالی میپردازیم.
-2مراحل فرمول کردن یک مدل اقتصاد سنجی:
اگر چه روشهای مختلفی برای ایجاد یک مدل وجود دارد، اما یک روش منطقی و معتبر مستلزم طی مراحل ذیل است. که در نمودار 1-2 ارائه شده است.
مرحله :A بیان عمومی مسئله، این مرحله شامل تشکیل یک مدل تئوریک و یا یک جرقه ذهنی مبتنی بر یک تئوری مالی است که نشاندهنده روابط معین دو یا چند متغیر با متغیر دیگر است.
مرحله :B جمعآوری دادههای مربوط به مدل
مرحله :C انتخاب روش تخمین مناسب مربوط به مدل مالی، که این مرحله شامل تصمیمگیری در خصوص انتخاب تکنیک مفید از بین انبوهی از تکنیکها و مدلهای کاربردی و متنوع اقتصاد سنجی میباشد. مانند: OLS،GLS، GMM، Arch، Garch، Var، ARMA، VECM، ARDL، Panel، 2SLS و 3SLS و ... .
نکته: اتخاذ یک روش اقتصاد سنجی مناسب برای یک تحلیلگر مالی منوط به اشراف کامل مدیر مالی به مدلها و روشهای اقتصاد سنجی است.
مرحله :D ارزیابی آماری مدل، چه مفروضاتی به منظور برآورد پارامترهای مدل بهینه مورد نیاز است؟ آیا این مفروضات در دادهها و یا مدل رعایت شدهاند؟ آیا مدل به درستی دادهها را تشریح میکند؟ اگر پاسخ مثبت است، حرکت به مرحله پنجم و اگر منفی است به منظور فرمولبندی مجدد مدل به مراحل A تا C برمیگردیم و دادههای بیشتری را جمعآوری میکنیم و یا تکنیک یا مدل اقتصاد سنجی دیگری را برای برآورد که الزامات کمتری دارد، انتخاب میکنیم.
مرحله :E ارزیابی مدل از دیدگاه تئوریک: آیا پارامترهای برآورد شده از نظر اندازه و علامت همانگونه است که در تئوری اولیه در مرحله A ارائه شده است در صورتی که پاسخ مثبت است ورود به مرحله F و اگر منفی است دوباره به مرحله A تا C برمیگردیم.
مرحله :F استفاده از مدل، زمانی که رضایت تحلیلگر مالی از مدل حاصل شد میتواند مدل را به منظور آزمون تئوریهای مرحله A و یا ساختار بندی و پیشبینیها مورد استفاده قرار دهد. و یا مواردی را به منظور اجرا پیشنهاد کند.
