بخشی از مقاله
چکیده
استقرار کاداستر بر مبناي زیر ساخت هاي صحیح دادههاي مکانی امري مهم و اولین قدم در راه توسعه پایدار است، هدف مقاله حاضر بررسی قابلیتتصاو یر ماهواره با قدرت تفکی کبالا Pleiades 1A در تدوینبانک اطلاعات مکانی اراضی کشاورزي می باشد.
بدین منظور تصویر سنجنده فوق در تاریخ 1392/07/12 از استان خراسان شمالی انتخاب شد پس از فیوژن باندهاي مرئی و پانکروماتیک از لحاظ هندسی تصحیح گردید سپس مرز اراضی کشاورزي بر روي آن رقومی شد. نتایج محاسبه خطاي RMSe نقشه حاصله در مقایسه با واقعیت زمینی نشان دهنده قابلیت بالاي تصاویر ماهواره فوق الذکر را در مطالعات کاداستر است.
-1 مقدمه
در طی دو قرن اخیر، شدت استفاده از زمین با افزایش قابل ملاحظه جمعیت، افزایش یافته است، این روند موجب اهمیت روز افزون مالکیت اراضی شده که خود بر روش استفاده از زمین تأثیر مستقیم دارد. رابطه متغیر بین زمین و مالکیت وجود سیستمی را که در آن، اطلاعات زمین، به وضوح و درستی ثبت شده باشد را ایجاب میکند چنین سیستمی در منابع علمی جهان تحت عنوان سیستم کاداستر ذکر گردیده است
کاداستر در واقع سیستم مرتب شدهاي از اطلاعات مربوط به قطعات زمین در داخل مرزهاي جغرافیایی یک کشور است که شامل نقشهبندي و افزودن سایر مشخصههاي زمین نظیر حقوق مالکیت، کاربري، اندازه و ارزش به نقشه بزرگ مقیاس بوده و به طور رسمی به ثبت می رسد. همانطوري که از تعریف مشخص است عنصر اصلی کاداستر، نقشه بزرگ مقیاس است، بنابراین نخستین گام براي ایجاد کاداستر تهیه یک نقشه بزرگ مقیاس با استفاده از تکنیکهاي ساده، سریع و قابل دسترس میباشد
در منابع علمی چندین تکنیک نقشهبندي و تعیین حدود قطعات کاداستر وجود دارد که به طور کلی به دو روش مستقیم - اندازه گیري هاي زمینی - و غیر مستقیم - اطلاعات حاصل از مشاهدات و اندازه گیريهاي با استفاده از عکس هاي هوایی - فتوگرامتري - و تصاویر ماهواره اي - سنجش از دور - تقسیم می گردد .[8 ,4] ترکیبی از روش هاي مستقیم و غیر مستقیم در اجراي نقشه بندي کاداستر و جمع آوري اطلاعات مربوط به هر قطعه، بسیار کاراتر و مؤثرتر از به کارگیري هر یک از روشها به تنهایی است
استفاده از تصاویر ماهواره اي در مقایسه با روش هاي زمینی و عکس هاي هوایی به دلیل داشتن فرمت رقومی مناسب و در نتیجه فراهم بودن امکان بزرگنمایی در مقیاس دلخواه ابزاري اساسی تر، سریعتر و ارزانتر هستند به علاوه در برخی از مناطق زمین که امکان دسترسی به آن مشکل است و یا در موقعیتهاي خطرناك قرار دارند به راحتی در دسترس میباشند
همچنین ماهوارهها به صورت لحظه به لحظه اقدام به تصویر برداري از زمین میکنند و در اختیار کاربران قرار میدهند در صورتی که عکس برداري بسیار سخت است و توسط سازمان خاصی تنها یک یا دو بار در سال انجام میگیرد
با توجه به قابلیتهايفوق الذکر تصاویر ماهواره اي سنجش از دور در نقشه بندي، این فناوري به عنوان یک راه حل ممکن جهت نقشهبرداري عوارض زمین به طور کلی و به ویژه در مطالعات کاداستر در نظر گرفته شده است
وجود بیش از 20 ماهواره منابع زمینی با قدرت تفکیک بالا در حال حاضر و همچنین امکان افزایش تعداد آن به دو برابر طی چند سال آینده امکان نقشه بندي اطلاعات ثبت زمین و خصوصیات آن را بیش از پیش فراهم کرده است. در ماهوارههاي فوق الذکر علاوه بر بهبود قدرت تفکیک زمینی، سایر مشخصات از جمله قدرت تفکیک طیفی 11 - تا 16 بیتی - و زمانی - زمان بازدید مجدد کمتر از 3 روز - و روش تصویر برداري نیز بهبود یافته است، که این خصوصیات، تصاویر ماهوارهاي با قدرت تفکیک زیاد را جهت برداشت دوره اي عوارض کوچک در سطح وسیعی از زمین در شرایط آب و هوایی مختلف مناسب تر میکند.
در صورتی که برداشت این عوارض براي سایر ماهوارهها غیر ممکن است. در مقایسه با استریسکوپ و سایر ابزار برجسته سازي، تصاویر ماهوارهاي با قدرت تفکیک زمینی 50 سانتی متري همچون GeoEye-1، ماهواره سري Worldview و ماهوارههاي دو قلوي Pleiades، پستی و بلنديها و ناهمواریهاي سطح زمین، مورد نیاز در پایگاه داده کاداستر نیمه شهري با مقیاس 1:5000 تا 1:2000 را با صحت بیشتري نمایش میدهند
ماهوارههاي دو قلوي Pleiades داراي یک باند سیاه و سفید از محدوده طیفی 0/47 تا 0/83 میکرومتر با قدرت تفکیک زمینی 50 سانتیمتر می باشد، تصاویر چند طیفی آن شامل چهار باند آبی، سبز، قرمز و مادون قرمز نزدیک است که یک تصویر رنگی با قدرت تفکیکی زمینی 2 متر را ارائه می دهد [6]؛ این سنجنده قادر است تصاویر استریو با وضوح بالا را تنها در یک مسیر جمع آوري کند، تصاویر چند طیفی آنکه در 4 باند تهیه می گردد قابلیت هاي بی نظیري در زمینه مطالعات کشاورزي، جنگل، زمین شناسی، تهیه نقشه و مدلهاي ارتفاعی رقومی، بررسی تغییرات، مدیریت ریسک دارد
استفاده از سنجش از دور براي دسترسی و بهره گیري از دادهها ي مکانی مربوط به اراضی کشاورز ي ضرورتی انکار ناپذیر در حوضهي عمل جهاد کشاورزي است این فناوري و داده هاي زمین مرجع نقش مهمی در توانمند سازي تشکیلات در امر مدیریت و برنامه ریزي ایفا مینماید در این میان ایجاد پایگاه داده بر مبناي کاداستر زراعی به عنوان یک زیر ساخت جاگاهی خاصی دارد، هر چند که چرخه کار ي در تهیه چنین پروژهایی تنها مربوط به جهاد کشاورزي نمیشود اما تردیدي نیست که جهاد کشاورزبهي عنوان ی ک بهره بردار عمده از داده هاي مکانی مربوط به کشاورزي احساس نیاز بیشتري به برخورداري از دادهها ي مکانی زمین مرجع و مالک مرجع میکند به این جهت سیستم اطاعات کاداستر زراعی با هدف تهیه بانک اطلاعات، ثبت مالکیت ها، مدیریت الگوي کشت و آبیاري، مدیریت بلایاي طبیعی، پرداخت یارانه کشاورز ي، تغیی رات کاربري/ مالکیت اراضی کشاورزي پیشنهاد میشود. هدف مقاله حاضر بررسی قابلیت تصاویر ماهوارهبا قدرت تفکیک بالا Pleiades 1A در تدوین بانک اطلاعات مکانی اراضی کشاورزي میباشد.
-2 مواد و روشها
1-2 منطقه مورد مطالعه
محدوده مطالعاتی پروژه حاضر، دشت سملقان کی ی از زی رحوضه هاي حوضه آبری ز اترك در استان خراسان شمالی می باشد. مرتفع ترین و پست ترین نقاط از سطح دریا به ترتیب 2680 و 600 متر است . شیب عمومی این دشت از طرف جنوب غرب به شمال شرق میباشد و کاهش ارتفاع در جهت شمال شرق، باعث گردیده که شیب لازم جهت زهکش نمودن رواناب و سیلاب هاي حوضه را بوجود آورد. یا ن حوضه آبری ز بر اساس تقسیمات زمین شناسی در زون هزارمسجد- کپه داغ و بطور تقربی ی در مرز شمالی واحد بینالود قرارگرفته است. جهت اجراي این مطالعه سطحی حدود 612/56 هکتار از دشت سملقان با در نظر گرفتن موارد مختلف از جمله محدودههاي حوزه آبخیز، جادههاي دسترسی، پراکندگی عمده اراضی زراعی، شیب انتخاب شد. در شکل 1 محدوده مورد مطالعه نشان داده شده است.
شکل :1 منطقه مورد مطالعه
