بخشی از مقاله
چکیده
قصه و قصه گویی به قدمت تاریخ بشر ریشه دارد به گونه ای که بشر زندگی خود را در چهارچوب قصه ها به تصویر کشیده شده است و قصه ها نیز زندگی بشر را شکل داده، دگرگون ساخته و متحول نموده اند. قصه ها بازنمایی ما از خودمان و تجربه های مان است. در این مقاله به بحث پیراموت ارزش های قصه و کاربرد آن در فرایندهای آموزشی و درمانی مشکلات روان شناختی کودکان پرداختع شده و در این زمینه به برخی از مهمترین فنون مورد استفاده برای کاهش مشکلات روانی کودکان اشاره شده است.
مقدمه
زندگی فرایند پیوسته ای از نظم بخشی و سازماندهی تجربه هاست. هنگامی که شناخت کاملی از جهان وجود ندارد نیاز نسبت دادن معنا به تجارب احساس می شود. بدین ترتیب، تجربه ها و رویدادهای عمر طولانی هریک از افراد به قصه تبدیل می شود. افراد هنگام بیان داستان توالی و رابطه های معنادار را کشف می کنند و نسبت به وضعیت خود بینش عمیق تری به دست می اورند
در واقع قصه ها به عنوان سازه های تخیلی و فرهنگی از نظر فردی و اجتماعی با معنا و در برگیرنده ی نکات برجسته ای هستند - امدن2 ، . - 1998برخی اندیشمندان از جمله جروم برونز، لکس و تیز و جکسون قصه گویی را شیوه ای طبیعی برای ساختن جهان می دانند. در این دیدگاه ارائه ی دروس های اخلاقی درچهارچوب قصه برای سازمان دادن به یادگیری ها در زندگی مطرح شده است. بدین تذتیب که اگر قصه ها در برگیرنده ی اعمال و پیامدهای آن باشند، موجب رشد اخلاقی می شوند
از این نظر اهمیت قصه در رشد اخلاقی توسط بسیاری از صاحب نظران مورد بحث قرار گرفته است. در کتاب های مقدس انجیل و قآن نیز یکی از رویکردهای مهم برای آموزش شیوه های زندگی و کشف حقایق استفادهاز استعمارها، حکایت ها و قصه های اقوام و مردمان مختلف است - کراوفورد5، براون6 و کراوفورد، . - 2004 به همین دلیل همواره یکی از عمده ترین و رایج ترین راه های انتقال تجربه و سرگرمی ، قصه گویی و گوش سپردن به قصه ها بوده است
در میان فیلسوفان باستان، افلاطون نخستین اندیشمندی است که بر اهمیت قصه برای کودکان و نوجوانان در کتاب مشهور خود » جمهوریت « تاکید کرده است - رحماندوست، . - 1381 در سال 1671-72 نخستین کتاب ویژه ی کودکان با عنوان » یادگاری برای کودکان « را یک روحانی مسیحی به نام جیمز جانی وی نوشت. اما ادبیات کودکان به مفهوم امروزی در آن زمان وجود خارجی نداشت. هانس کریستین اندرسن - 1805-1875 - مفهوم ادبیات کودکان را پایه ریزی کرد و از این رو لقب پدر ادبیات کودکان نام گرفت
در آستانه ی قرن بیست و یکم، ادبیات کودکان پل ارتباطی کودک با محیط زندگی خود و ارتباط دهنده ی او با جهان ناشناخته ی آینده شد. ادبیات کودکان در حال حاضر سعی بر آن دارد تا به کودکان کمک کند به دور از پند و اندرزهای اخلاقی و شعارهای سیاسی و اجتماعی به تدریج در جهان در حال تغییر پیرامون خود نقش هادی و سازنده ای را ایفا کنند - حجازی، . - 1374 متخصصان آموزش و پرورش دو هدف متمایز را برای قصه گویی کودکان مطرح کرده اند، هدف نخست کاردکرد اطلاعاتی قصه گویی در ارائه ی بخشی از دانش درباره ی جهان و فرهنگ و یاد دادن است که شیوه های تفکر و عمل را به افراد می آموزد
دارای ناتوانی دارای بیشترین اهمیت هستند. در هر صورت پژوهش های متعددی روی تعداد مهارت هایی که باعث افزایش کنش اجتماعی می شوند صورت گرفته است و به مهارت هایی مانند همکاری1 - هیمن و مارگالیت 2، 1998؛ گرشام، - 1982، مشارکت3 - چندلر4 و همکاران، 1992؛ ماتسون5 و همکاران، 1991؛ ماریسون6 و همکاران، - 2001 و شروع تعاملات - چندلر و همکاران، 1992؛ هیمن و مارگالیت، - 1998 اشاره شده است که در ادامه به تفصیل مورد بحث قرار می گیرند.
روش
این تحقیق با استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی و با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است.
قصه گویی
قصه یا داستان به نوشته ای گفته می شود که فکر نویسنده ی آن در قالب حکایتی به خواننده عرضه می شود، خواه داستان جنبه ی تخیلی و غیر واقعی داشته باشد خواه واقعیات زندگی با جامه ی تخیل مزین شده باشد - نور احمر، . - 1358 از کتاب های داستانی و قصه ها می توان برای مخاطب قرار دادن حوزه ی وسیعی از مسائل مانند: رفتارهای حمایت کننده، ترس از تنهایی، رازها و ارتباط ها و مانند آنها استفاده کرد. به عنوان نمونه شاید کتابی بتواند به کودک قدرت » نه گفتن « را بیاموزد
همچنین قصه ابزار بسیار مناسبی برای کمک به رشد کودک است که در صورت غفلت، ضربه های جبران ناپذیری از این راه متوجه کودک خواهد شد. کودکان با شنیدن قصه های نامناسب، جوانانی بی اراده، ترسو و ضعیف النفس خواهند شود. در مقابل قصه های مناسب می توانند افرادی مسئول، شجاع و با اراده پرورش دهند - منصوری، . - 1374 زمانی که کودک قصه ای را میخواند خود را به جای قهرمان آن قصه می گذارند، بنابر این یکی از ویژگی های قصه باید این باشد که قهرمان قصه، خواه انسان ، خواه پری یا حیوان به تنهایی از شایستگی لازم برای عبور از موانع مسیر زندگی برخوردار باشد
هنگامی که شناخت کاملی از جهان وجود ندارد نیاز نسبت دادن معنا به تجارب احساس می شود. بدین ترتیب ، تجربه ها و رویدادهای عمر طولانی هریک از افراد به قصه تبدیل می شود.
حوادث قصه بایستی با یکدیگر مرتبط باشند و در مخاطب صورت های ذهنی قوی ایجاد کند. زبان قصه باید ساده باشد تا کودک قادر به فهم و و تقلید از آن گردد. از آنجا که کودکان بیشتر به محسوسات توجه دارند
