بخشی از مقاله
چکیده:
وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 ش. شکل جدیدی از نهادینه شدن قلمروهای قدرت را در روابط بین الملل ایجاد کرد، این شکل جدید قدرت را قدرت نرم نامیده می شود. به این ترتیب در این نوشتار ابتدا حوزه های مختلف قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران و سپس به اهمیت و تعریف قدرت نرم و در ادامه به قلمروهای قدرت نرم انقلاب اسلامی در حوزه فرهنگ با رویکردی بر دیدگاه امام خامنه ای - مدظله العالی - مورد توجه قرار داده است.
یافته های این تحقیق حاکی از این است که قدرت نرم انقلاب اسلامی ایران در حوزه فرهنگ شامل - فرهنگ ایران اسلامی، زبان فارسی، ادبیات، معنویت، مساجد، ولایت فقیه، مردم سالاری دینی، وحدت اسلامی، حمایت از مظلوم و عزت مداری - میباشد. نتایج این پژوهش موید این نکته است که انقلاب اسلامی دارای ظرفیت بسیار بالای قدرت نرم در حوزه فرهنگ می باشد.
سوال اصلی این پژوهش از این قرار است که؛ قلمروهای قدرت نرم انقلاب اسلامی ایران در حوزه فرهنگ کدامند؟پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کیفی است و از نوع اجرای پژوهش توصیفی-تحلیلی میباشد و داده های مورد نیاز با استفاده از روش اسنادی از جدیدترین آثار منتشر شده به صورت کتاب، مقاله و سایت های اینترنتی استفاده شده است.
-1 بیان مسئله
انقلاب اسلامی ایران به عنوان یکی از کشورهای تاثیر گذار در عرصه منطقه و بین الملل در راستای تامین منافع - معنوی و مادی - و امنیت ملی خود از ابزارها و امکانات متعدد و متنوعی در حوزه های مختلف اقتصادی، جغرافیای، نظامی، فرهنگی و فناوری برخوردار است. که در سیاست گذاری های مرتبط با امنیت ملی در راستای تامین منافع و مصالح اسلامی میتواند از آنها استفاده نماید، یا پشتوانهای برای سیاست گذاری محسوب شوند.
به عنوان مثال، در حوزه اقتصادی کشور ایران دارای منابع غنی نفت و گاز است، از نظر منابع نفت ایران جزء چهار کشور اول دنیا است - BP Statistical Rewiev of World . - Energy, 2013: 6 همچنین در زمینه گاز ایران رتبه نخست در جهان است - BP Statistical . - Rewiev of World Energy, 2013: 20 انقلاب اسلامی ایران با توجه به تجربه هشت سال جنگ تحمیلی و تهدیدات مداوم دشمنان، توانسته است با سرمایه گذاری در عرصه نظامی دستاوردهای قابل توجهی در زمینه جنگ افزارهای نظامی به دست آورد از جمله این دستاوردها که در حوزه منابع قدرت سخت هستند، میتوان به موشک های بالستیک، هواپیماهای جنگی، پهبادها، موشک های کروز و صنایع دفاعی دریایی اشاره کرد. همچنین ایران در حوزه ساخت هواپیماهای بدون سرنشین جزء کشورهای مطرح در جهان میباشد.
به دنبال بروز تحولات گسترده در روابط بین الملل و افزایش هزینه های مادی و معنوی صاحب نظران سیاسی و نظریه پردازان روابط بین الملل به کارگیری قدرت سخت و نیمه سخت و تکیه تنها بر سازوکارهای رسمی چون وزارتخانه ها همچون گذشته کشورها قادر به تامین منافع ملی خود نیستند. ازینرو، برخی از صاحب نظران سیاسی گرایش به بهره گیری از نوع دیگری از قدرت که بر اقناع مخاطبان مبتنی بود، مورد توجه قرار دادند.
از جمله این صاحب نظران، جوزف نای1 اندیشمند سیاسی امریکای است که در سال - - 1990 طی مقالهای این نوع قدرت را "قدرت نرم" نام نهاد و در دایره توجهات خود قرار داد و به دولت مردان امریکای پیشنهاد کرد، در راستای تامین منافع ملی ایالات متحده نسبت به کم هزینه بودن این نوع قدرت از منابع قدرت نرم این کشور در روابط خارجی استفاده کنند.
وی پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در ضمن تجمیع تهدیدهای احتمالی علیه منافع و امنیت ملی امریکا در اواخر دهه - - 1990 قرن بیستم مینویسد: در عرصه خارجی هر حکومتی که میزان تعاملات و مناسباتش در عرصه بین الملل و منطقهای با نهادهای دیگر سنجیده تر و همگراتر باشد و اختلاف ها را به حداقل برساند و به معاهدات بین المللی پایبند باشد، قدرت نرم آن افزایش مییابد؛ زیرا مورد جلب اعتماد دیگران و نشان دادن برآیند مثبت از چهره یک کشور میشود، این امر امروزه در بعد سیاست خارجی منجر به جذب دیگران و افزایش قدرت و نفوذ یک کشور میباشد - نای،. - 44 :1389
متعاقب طرح آن و پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 ش. با الگوی ولایت فقیه و با منشا آسمانی و الهی که هدف اصلی آن احیاء دین و نام خدا در شرایطی که جهان شاهد به حاشیه رفتن دین بود، اهمیت این نوع قدرت و قلمروه های آن در محافل دانشگاهی و مراکز علمی و صاحب نظران مورد توجه قرار گرفت و از طرفی انقلاب اسلامی با توجه به جهان شمولی مکتب اسلام تاثیرگذاری شگرفی بر ساختار های قدرت و تحولات سیاسی و اجتماعی در جهان و منطقه ایجاد کرد و از طرفی دیگر شاهد رواج و توسعه چشمگیر قدرت نرم در بستر فرهنگ بوده ایم و بحث های زیادی پیرآمون این نوع قدرت و چرای انقلاب اسلامی صورت گرفت و صاحب نظران از زوایای مختلف به تعریف و شرح و نیز ابزارهای آن در حوزه های مختلف پرداخته اند. که نشان دهنده توجه روز افزون به قلمروهای قدرت نرم در حوزه فرهنگ میباشد.
انقلاب اسلامی ایران که از ابتدا با رویکرد فرهنگی شکل گرفت، ظرفیت های قدرت نرم بالای دارد - افتخاری و دیگران،. - 154:1387 کسب قدرت نرم در جمهوری اسلامی ایران به این معنا با ارائه چهره موجه از اسلام و مبانی آن، همراه با تاثیر و رضایت بر اراده مسلمانان دیگر میباشد، و بهره گیری از ابعاد قدرت نرم سبب میشود، از هزینه های قدرت سخت و نیمه سخت کشور به طرز شگفت انگیزی کاسته شود - متقی زاده،. - 107:1390 در ادامه به قلمروهای قدرت نرم انقلاب اسلامی در حوزه فرهنگ با رویکردی بر دیدگاه امام خامنه ای - مدظله العالی - خواهیم پرداخت.
این پژوهش از نوع پژوهش های کیفی است که روش تجزیه و تحلیل است و از نوع اجرای پژوهش توصیفی- تحلیلی میباشد، این روش به نویسندگان کمک کرده علاوه بر توجه به نقاط مشترک از تفسیر های شخصی دوری کنند و گردآوری اطلاعات با استفاده از روش اسنادی از جدیدترین آثار منتشر شده به صورت کتاب، مقاله و سایت های اینترنتی در ارتباط با موضوع پژوهش میباشد.
-2سوال اصلی
قلمروهای قدرت نرم انقلاب اسلامی ایران در حوزه فرهنگ کدامند؟
