بخشی از مقاله
چکیده
یکی از نشانه های فرهنگی در مناطق مختلف جهان و ایران، لباس های محلی است. این لباسها با توجه به آب و هوای مناطق از تنوع رنگ و شکل برخوردار بوده و از گذشته های دور دارای پوشش کامل بوده اند. به اعتقاد کارشناسان، پوشاک بارزترین سمبل فرهنگی، مهمترین و مشخص ترین مظهر قومی و نشانه فرهنگی است که به سرعت تحت تأثیر پدیده های فرهنگ پذیری در میان جوامع گوناگون انسانی قرار می گیرد. آنچه امروزه در رابطه با سنت های بومی و اصیل ضروری به نظر می رسد احیای لباس های محلی و به روز کردن این لباسها برای استفاده زنان و مردان در جوامع مختلف است.
سازگاری لباسهای محلی گیلان با طبیعت ونوع زندگی، تنوع این لباس ها و هم چنین انطباق آن با ارزش های معنوی از جمله عوامل پایدار ماندن لباس های محلی گیلان در فرهنگ و پوشش مردم این خطه از ایران است. این تحقیق با هدف بررسی جایگاه لباس محلی گیلان و لزوم شناسایی آن به گردشگران موردبررسی قرارگرفته است. روش تحقیق به صورت توصیفی - تحلیلی بوده و از روش های کتابخانه ای و میدانی نیز استفاده شده است. با توجه به مطالعات انجام شده چنین نتیجه گیری شده است که لباس محلی گیلان به واسطه تنوع رنگ و نوع پوشش یکی از بهترین انواع لباس های محلی ایران است که باید به عنوان یکی از نشانه های هویت ملی ومیراث فرهنگی حفظ و ماندگار شود.
مقدمه
صنایع دستی یکی از مظاهر فرهنگی و هنری محسوب می شود و نظر به این که هر فرآورده ی دستی بازگو کننده خصوصیات تاریخی ، اجتماعی و فرهنگی کشور محل تولید است می تواند هم عامل مهمی درشناساندن فرهنگ و تمدن به حساب آید و هم آن که موجب جلب وجذب گردشگران قلمداد شود. امروزه دیگر تنها آثار تاریخی وسیله جذب توریست به ممالک در حال توسعه که اکثراً دارای تمدنی کهن هستند، نبوده بلکه همراه آن فرآورده های دستی با طرحها و اصالتهای ویژه ی خود مطرح بوده و میتواند مکمل دیدنی های تارخی هر کشور باشد ، تا آن جا که در برخی از کشورها که مهد صنایع دستی هستند در کنار مراکز تولید عمده ی محصولات دستی ، امکانات گردشگری فراهم شده تا جهانگردان ضمن اقامت در این گونه مراکز از نزدیک با چگونگی تولید مصنوعات دست ساخته آشنا شوند.
یکی از نشانه های فرهنگی در مناطق مختلف جهان و ایران، لباس های محلی است. این لباسها با توجه به آب و هوای مناطق از تنوع رنگ و شکل برخوردار بوده و از گذشته های دور دارای پوشش کامل بوده اند. به اعتقاد کارشناسان، پوشاک بارزترین سمبل فرهنگی، مهمترین و مشخص ترین مظهر قومی و نشانه فرهنگی است که به سرعت تحت تأثیر پدیده های فرهنگ پذیری در میان جوامع گوناگون انسانی قرار می گیرد. حتی عده ای را عقیده بر آن است که استیلای فرهنگی و سلطه پذیری در وهله اول از طریق انتقال پوشاک صورت می گیرد و حتی می توان با تغییر پوشاک یک جامعه، نوع معیشت و شیوه تولید آنها را نیز دچار دگرگونی کرد و تغییرات و تحولاتی در ساختار زندگی اجتماعی آن جامعه به وجود آورد. گروههای متفاوت انسانی که در مناطق مختلف ایران زندگی می کنند هر کدام دارای ویژگیهای قومی برجسته ای بوده و تن پوش ویژه ای داشته که معرف قومیت، زبان و سایر مشخصات فرهنگی آنان است.
استان چهار فصل گیلان علاوه بر زیبایی های طبیعی، از جلوه ای خاص در پوشاک زنان برخوردار است که با بهره گیری از رنگهای طبیعت در کمال یکرنگی، رنگین کمانی از لطافت و زیبایی را با خود به همراه دارد. طراحی لباس های زیبا و فاخر جز میراث فرهنگی این استان به شمار می رود. پوشش وحجاب کامل و تنوع رنگها و پارچه ها، جلوه خاصی به لباس محلی زنان در این استان بخشیده است و رنگهای آن بر طبیعت زیبا و دامنه البرز شمیم نشاط و شادی پخش می کند. زنان روزگار کهن گیلان چشم را به تار و پود پارچه رسوخ دادند و رنگ در رنگ هم تنیدند و با عشقی به پهنای طبیعت زیبای گیلان پوششی رنگین و پر نشانه تهیه کردند. آنها سینه به سینه آموختند، طرح زدند، گوشه به گوشه بقچه های جهیزیه را با آن زینت کردند و نسل به نسل به یکدیگر " رنگ " هدیه کردند.
امروزه با گذشت زمان لباس های محلی دیگر از رونق افتاده اند و رنگ های شاد آن که امید به زندگی را در دل ها زنده می کرد، به کنج پستوها، صندوق ها و بقچه ها خزیده و در پشت بام ها جای گرفته اند و لباس هایی با شکل و شمایل غربی جایگزین این لباس ها شده است.
لباس های محلی با گذشت زمان از شئون مختلف زندگی همچون اعتقادات، آداب و رسوم، طبقات اجتماعی، شرایط اجتماعی و ... اثر پذیرفته است. هم اکنون باید برای دیدن شلیته های پرچین و بلند لباس زن گیلان کیلومترها دشت را پیمود تا شاید زنی را ببینی که با طره های خاکستری مو، لباسی محلی به تن کرده و خاطره ای از گذشته باشد. با توجه به وجود تنوع صنایع دستی در گیلان و نقش آن در جذب و توسعه گردشگری در این مقاله سعی بر این است تا جایگاه لباس محلی گیلان بررسی و راه کارهایی برای شناسایی و معرفی بیشتر لباس محلی به گردشگران ارائه شود.
