بخشی از مقاله
چکیده
در این مقاله ابتدا وضعیت موجود ماشینهای کشاورزی در کشور مورد بررسی قرار گرفته، سپس ویژگیهای ماشینهای نوین کشاورزی مورد بحث واقع شده و لزوم استفاده از روشهای نوین نت در ماشینهای نوین کشاورزی بررسی و مشکلات ناشی از عدم استفاده از این شیوه مورد بحث قرار گرفته است و در ادامه ضمن بیان وضعیت مدیریت ماشینهای کشاورزی ایران و مشکلات موجود و علل عدم یکپارچگی لازم بین اعضای مختلف این مدیریت و زیĤنها و فرصتهایی که در اثر این عدم هماهنگی از دست میرود مورد مطالعه قرار داده سپس الزامات پیاده سازی مدیریت کارا و موثر برای ماشینهای کشاورزی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و پیشنهاد لازم جهت بهینه نمودن مدیریت ماشینهای کشورزی ارایه و در نهایت نتایج و فوایدی که این مدیریت بر کشاورزی کشورمان خواهد گذاشت بیان گردیده است.
مقدمه
غلات یکی از مهمترین و ضروریترین محصولات کشاورزی مورد نیاز کشور بوده که تأمین آن امری حیاتی است. عوامل متعددی در کمیت و کیفیت تأمین این محصول دخالت دارندکه مهمترین آنها در اختیار داشتن ماشینهای مناسب - از نظر کمیت وکیفیت - میباشد .به طوریکه مهمترین عامل تأَثیر گذار در کمیت محصول، آماده سازی زمین در زمان مناسب میباشد که این امر مستلزم آماده به کار بودن ماشین مربوطه با کیفیت مورد نیاز در مهلت مقرر میباشد. از سوی دیگر مهمترین عامل در کاهش ضایعات محصول در اختیار داشتن ماشینهای مناسب از نقطه نظر کمیت و کیفیت میباشد که بتوان محصول را در زمان مناسب و با کیفیت مطلوب برداشت نمود.
نظر به اینکه ماشینهای مورد استفاده در بخش کشاورزی اولا از نظر کمیت بسیار کمتر از حد مورد نیاز بوده و ثانیا ماشینهای موجود نیز دارای عمری فراتر از عمر مفید میباشند که این دو عامل ضرورت توجه و استفاده از روشهای نوین نت نمایانتر میسازند. این مقاله سعی دارد با بیان برخی از معضلات موجو د در شیوه نگهداری ماشینهای کشاورزی در ایران و بیان راهکارهای پیشنهادی گامی هر چند کوچک در جهت مرتفع نمودن این مشکل بردارد.
وضعیت موجود ماشینهای کشاورزی در کشور
با عنایت به مطالب مذکور تأمین ماشینهای نوین کشاورزی از نقطه نظر کمیت و کیفیت از اولویت های ویژه میباشد بر اساس آمار موجود در مرکز توسعه مکانیزاسیون وزارت جهادکشاورزی تا پایان سال 1384 تنها 40 در صد از کمباینهای مورد نیاز کشاورزی تأمین شده و این در حالی است که 48 درصد از کمباینهای موجود نیز فرسوده و یا عمری بالغ بر عمر مفید دارند.
همچنین بر اساس آمار موجود در مرکز توسعه مکانیزاسیون وزارت جهادکشاورزی تا پایان سال 1384 تنها 72 درصد از تراکتورهای مورد نیاز بخش کشاورزی تأمین شده و این در حالی است که48 درصد از تراکتورهای موجود نیز فرسوده و یا عمری بالغ بر عمر مفید دارند. بنابراین برنامهریزی و ایجاد راهکارهای اجرایی جهت استفاده از روشهای نوین نگهداری و بهرگیری از ماشینهای موجود امری ضروری میباشد.
ماشینهای نوین کشاورزی
ماشینهای نوین کشاورزی که تقریبا با فاصله زمانی زیادی نسبت به زمان پدیداری آنها درسطح جهانی به ایران وارد شدند، درنحوه نگرش راهبرد و نگهداری این دستگاهها میتواند بسیار موثر باشد.ماشینهای نوین کشاورزی ترکیبی پیچیده از ساز و کارهای مکانیکی؛ هیدرولیکی ؛ نیوماتیکی، الکترونیکی و مخابراتی، همراه با یک سیستم پردازنده رایانهای هستند که وظیفه پایش؛ کنترل و حفظ سوابق وضعیت دستگاه را برعهده دارد .
در برخی از این ماشینها سیستم رایانهای بگونهای طراحی شده است که میتواند وضعیت ثبت شده در حافظه خود را به یک ماهواره مخابره و در یک مرکز خدمات پس از فروش یا نمایندگی شرکت سازنده دریافت شود .در این حال؛ حتی امکان متوقف کردن ماشین از راه دور، هنگامیکه وضعیت آن خطرناک تشخیص داده شود وجود دارد وجود کدهای خطا که در صورت بروز عیب روی مونیتور ماشین ظاهر میشود، استفاده از نرم افزارهای تحلیلگر وضعیت مکانیسمهای مختلف ماشین، سیستمهای هشدار دهنده وضعیت سرویس؛ دمای آب؛ روغن موتور؛ روغن هیدرولیک؛ و .... حتی ماشین را دریک ارتباط ارگانیک با راننده چه در بهرهبرداری و چه در نگهداری قرارداده است.
به عبارتی، تعبیه سیستمهای الکترونیکی و رایانهای این امکان را فراهم آورده است که ماشین بتواند با پیامهایی که به کاربر خود میدهد، وضعیت خود را بیان کرده، بدین وسیله از امکان وقوع خرابی تا حد از کارافتادگی پیشگیری نماید .بدین سان در رژیم عمومی ماشینهای نوین کشاورزی، نگهداری پیشگیرانه پایش وضعیت ماشین - - CM و باز و بست محدود قطعات ماشین به طور گستردهای بجای PM که مستلزم توقف برنامهریزی شده میباشد نشسته است.بدین سان، به کارگیری ترکیبی رایانه در ماشینهای نوین نه تنها این ماشینها را دچار دگرگونیهای ژرفی ساخته ا ست ؛ بلکه امور مدیریت براین ماشینها از جمله مدیریت نگهداری و بهرهبرداری از آنها را نیز به شدت تحت تاثیر قرارداده است. دریک نگاه کلی ویژگیهای اصلی این دستگاهها را میتوان به شرح زیر برشمرد:
1. هوشمندی برمبنای کنترل رایانهای؛ شامل سیستمهای هشدار دهنده و خود تنظیم سیستمها ،
2. قابلیت پایش رایانهای وضعیت ماشین شامل عیب یابی الکترونیکی، سیستم پایش وضعیت هشداردهنده و خود تنظیم.
.3 .اقتصادی بودن بهرهبرداری از ماشین - مصرف بهینه سوخت؛طولانی بودن دوره زمانی سرویس و بهره وری بالا - .
4. اتکاء به نیروی انسانی مجهز به دانش و تجهیزات دقیق.
5. توجه جدی به محیط زیست .
6. قابلیت پایش ماهوارهای در امور نگهداری و بهرهبرداری و ارایه خدمات پس از فروش با کمک ماهواره.
مشکلات ناشی از عدم استفاده از روشهای نوین در نت ماشینهای کشاورزی
با عنایت به مطالب ذکر شده کمبود ماشین از یک سو و فرسودگی ماشینهای موجود ازسوی دیگر نیاز مبرم به برنامهریزی جهت استفاده از روشهای نوین در نت ماشینهای موجود کشاورزی میباشد. نظر به پیچیدگی ماشینهای جدید از نظر تکنولوژی ساخت و متعاقب آن قیمت بالای ماشینهای مورد نظر، نیاز به تعامل هرچه بیشتر بین بخشهای سیاست گذار ، تولید کننده و وارد کننده و بهره بردار میباشد .
تنها در سال 1384 مبلغ 680میلیارد تومان برای خرید تراکتور و مبلغ 10,5 میلیارد تومان برای خرید کمباین غلات هزینه شده است اگر در مجموع خرید ماشینهای کشاورزی به رقمی حدود800 میلیارد تومان در یک سال برسیم آنگاه به نظر می رسد که طرح مساله لزوم استفاده از روشهای نوین درنت ماشینهای کشاورزی درکشور ما موضوعی چندان قابل اعتنا باشد که نشست های ویژه خود را بطلبد تا معضلات این موضوع که بطورجدی گریبانگیر بخش کشاورزی است را مورد بررسی قراردهد.بازار آشفته و پرسود لوازم یدکی ماشینهای نوین کشاورزی که در آن قطعات اصلی و یا تقلبی با مارکهای مشابه تجاری عرضه می شوند و گاه تمیز بین آنها برای خبرگان این کار نیز چندان آسان نیست، بازاری مافیایی است که حجم عظیم گردش مالی آن چه ریالی و چه ارزی برهیچکس روشن نیست.
هدر رفتن میلیون ها لیتر روغن به دلیل عدم آگاهی از زمان درست تعویض ویا نداشتن دانش مشخصات کیفی روغن های مورد استفاده؛خسارات ناشی از خواب دستگاهها به دلیل، برنامهریزی نادرست بهرهبرداری ویا زمان خواب طولانی دستگاهها بخاطر تعمیرات ؛ پایین بودن عمر مفید ماشینهای سنگین کشاورزی درکشور که عموما به دلیل خرید نادرست، بهرهبرداری و نگهداری غیر مهندسی اتفاق می افتد که همه و همه؛ علی رغم پایین بودن قیمت دستمزدهادرسطح ملی، قیمت تمام شده محصولات کشاورزی را بطور قابل توجهی افزایش داده است.
