بخشی از مقاله
چکیده
کشور ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی حساس خود، اکنون در مقطعی از تاریخ و در مرحله ای از توسعه قرار گرفته است که تحت هر شرایطی باید مقوله توسعه پایدار را به طور جدی مورد توجه قرار دهد. جنگل ها به عنوان یک منبع تجدید شونده، از ارکان اصلی توسعه ی پایدار در هر کشور به شمار می روند و حفاظت از میراث طبیعی برای تعادل بخشیدن به حیات انسانها و دستیابی به توسعه پایدار و سازمانیافته، که روند تکامل تمدن بشری را در پی خواهد داشت، از چنان اهمیتی برخوردار است که یک بسیج عمومی، جهانی، دولتی و مردمی را میطلبد.
.1 مقدمه
روند تخریب منابع طبیعی تجدید شونده در آینده می تواند خسارات جبران ناپذیری در اقتصاد کشور و رفاه اجتماعی ایجاد کرده و تغییر ساختاری در مقررات و قوانین و سیاستهای اتخاذ شده از سوی دولت برای بهبود وضعیت و جلوگیری از تخریب بیشتر منابع الزامی به نظر می رسد .[7] مسلما بدون حفاظت از منابع آب، خاک، جنگل، مرتع و بهره برداری بهینه از آنها نمی توان به توسعه پایدار و تولید مطمئنی در کشاورزی دست یافت
بهرغم اینکه از ابتدای طرح توسعه، منابع طبیعی نقش اساسی در شکلگیری آن داشت؛ اما تا دهه های اخیر از توجه جدی به آن غفلت شده بود
با مطالعه تاریخچه و گذشته جنگل های ایران و شناخت وضعیت فعلی توده های جنگلی موجود ، مشخص می گردد که باید با دقت و وسواس بیشتری از آنها به طور عملی بهره برداری و در عین حال بر حفظ آنها بکوشیم تمام گزارش های گذشته دال بر این است که در قدیم خیلی جاها جنگل وجود داشته که امروزه از بین رفته اند و یا توده های مرغوب به متوسط و متوسط به بد تبدیل شده اند
لذا در این مقاله بر آن شدیم تا ضمن ارائه تعاریفی از توسعه پایدار و همچنین ویژگی های جنگل به عنوان یکی از منابع تجدید پذیر و خطرات ناشی از تخریب جنگل ها، به اهمیت و رابطه لزوم حفظ جنگل ها در تحقق توسعه پایدار بپردازیم.
. 2 توسعه پایدار روستائی
توسعه پایدار، ترکیبی از دو واژه است که دو جنبه متفاوت - پیشرفت اقتصادی- صنعتی و کیفیت محیط زیست - را در یک نماد - توسعه پایدار - متحد می سازد. به عبارت دیگر دو مفهوم اقتصاد و اکولوژی در کنار هم قرار گرفته و زیربنای استراتژی توسعه پایدار را شکل میدهد. [9 ] توسعه پایدار می تواند به عنوان مسیر توسعه ای که در آن بهینه سازی رفاه برای نسل امروزی که منجر به کاهش رفاه آینده نمی شود، تعریف شود. قرار گرفتن در این مسیر مستلزم از بین بردن زیاده روی هایی است که به تهی شدن منابع طبیعی و تخریب محیط زیست منجر می شود.
برای موفقیت در توسعه پایدار باید 4 جنبه مهم پایداری، شامل محیط زیست، فعالیت متعادل اقتصادی و اجتماعی و فن آوری را که در تصویر 1 آمده است ، مورد توجه ویژه قرار داد. علاوه بر آن باید به تنوع زیستی که خود پشتوانه پایداری در تمامی زمینه های زندگی موجودات می باشد توجه داشت
آنچه در تعاریف مربوط به توسعه پایدار مشترک است، جنبه پویایی آن، رفع نیازهای اساسی، توجه خاص به حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از تخریب و آلودگی آن است.
-2 ویژگی های جنگل به عنوان یکی از منابع تجدید پذیر
بعضی از ویژگیهای جنگل که باعث میشود اقتصاد جنگل بی نظیر باشد:
- 1 جنگلها محصولات متفاوتی تولید میکنند که بسیاری از آنها قابل فروش در بازار نیستند مانند محصولات فرعی چوب، ارزش چرا یا شکار. جنگلها همچنین تولید کننده محصولات غیر قابل تبدیل به پول هستند که به وسیله اجتماع ارزش گذاری میشود از قبیل زیبایی مناظر، فضای باز، آب، کنترل سیلاب و تفریحات مخصوص آنها.
- 2 بهره برداری از جنگل میتواند خسارات غیر قابل تبدیل به پول وارد سازد. مثلا بهره برداری باعث صدمه به کیفیت آب، صدمه به خاک جنگل، زیبائی شناختی، ماهی گیری و...شود.
- 3 به نظر میرسد که جامعه علاقمند به محصولات غیر قابل تبدیل به پول - گزینه - 1 و همچنین علاقمند به کاهش خسارات به جنگل - گزینه - 2 باشد. این مسائل باعث میشود که بین حقوق عمومی و حقوق خصوصی استفاده از جنگل تناقض پیش بیاید.
- 4 درخت سرپا بعنوان کارخانه مولد چوب و همچنین بعنوان محصول نهائی است. وقتیکه درخت را برداشت میکنیم پروسه تولید چوب متوقف میشود و خاک و محیط جهت تجدید حیات باقی میماند.
- 5 طولانی بودن دوره برداشت درختان
همچنین تخریب جنگلها مشکلاتی را در آینده بوجود می آورد که در جدول شماره 1 آورده شده است . [9 ]
بهم خوردن تعادل زیست محیطی مناطقی که جنگل در آن قرار دارند. کاهش آب رود خانه ها ، جویبارها چشمه ها که از مناطق جنگلی سرچشمه می گیرند.
افزایش رسوبات رودخانه ای و پر شدن سدها و کاهش عمر آنها وقوع زمین لغزشها و انواع حرکات دامنه ای
کاهش میزان تولیدات جنگلی و بدنبال آن کاهش اشتغال ناشی از آن و کاهش درآمد. فرسایش خاک
گسترش بیابانها و حرکت شن های روان در مناطق خشک کاهش علوفه برای دامها
از بین رفتن پناهگاه جانوران مختلف که در جنگل زندگی می کند و نهاتاًی از بین رفتن گونه های مختلف جانوری.
کاهش حاصلخیزی خاک افزایش میزان گازهای گلخانهای و تشدید آلودگی هوا و تخریب لایه ازون و نهاتاًی گرم شدن زمین
کاهش میزان بارندگی و لطافت هوا در یک محیط کاهش درامد اقتصادی حاصل از توریسم
افزایش بیمارریهای تنفسی ، قلبی ، روانی و... ناشی از آلودگیهای مختلف کاهش گیاهان دارویی
کاهش انرژی الکتریکی ناشی به جهت کاهش آب رود خانه ها کاهش بارانهای محلی ناشی از در ختان و گسترش بیابانها
- 3 جنگل و توسعه پایدار
نقش جنگلها در توسعه تمامی بخشهایی که به نحوی در رشد و شکوفایی اقتصاد کشور دخیل اند انکار ناپذیر می باشد. نقش حیاتی جنگل ها در حفظ فرآیند ها و توازن اکولوژیکی درسطح محلی,ملی,منطقه ای وجهانی ونیز نقش آنها در حفاظت از اکوسیستم های شکننده زیست محیطی,آبخیز ها, منابع آب شیرین و اهمیت آنها به عنوان منابع غنی تنوع زیستی, بیولوژیکی ,منابع ژنتیکی در توسعه پایدار انکارناپذیر است. همچنین جنگل ها از روند تکاملی پیچیده ومنحصر بفرد اکولوژی برخوردارند که پایه توانمندی حاضر وبالقوه آنها را درتامین منابع لازم برای رفع نیاز های انسانی وارزش های زیست محیطی حائز اهمیت قرار داده.
