بخشی از مقاله
چکیده
به دلیل نقش و جایگاه ویژه کارآفرینان در روند توسعه و رشد اقتصادی، بسیاری از دولتها در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه تلاش میکنند با حداکثر امکانات و بهرهبرداری از دستاوردهای تحقیقاتی، شمار هر چه بیشتری از جامعه را که دارای ویژگیهای کارآفرینی هستند به آموزش در جهت کارآفرینی و فعالیتهای کارآفرینانه تشویق و هدایت کنند. کارآفرینان با مهارتی که در تشخیص فرصتها و موقعیتها و ایجاد حرکت در جهت توسعه این موقعیتها دارند، پیشگامانحقیقی تغییر در اقتصاد و تحولات اجتماعی محسوب میشوند.
آنها تصدیق میکنند که موفقیت و بقاء در چشماندازهایبرخواسته از فردا، نیازمند چالاکی، قوه ابتکار و خلاقیت است. علاوه بر این کارآفرینی به ریسکپذیری، نوآوری و کنشکارآفرینانه هم نیاز دارد. بر اساس نظریات اقتصادی و تجارب حاصله در اقتصادهای رو به رشد، »کارآفرینان« موتور محرکه توسعه و رشد اقتصادی محسوب میشوند و بالطبع اشتغالزایی یکی از رهآوردهای مهم کارآفرینی میباشد.
در این پژوهش ابتدا تعاریف و ویژگیهای مطرح شده برای هر یک از مفاهیم موضوعی ارائه شده است. سپس با استخراج مفاهیم کلیدی و اعتبارسنجی توسط خبرگان، تمایزات و همچنین عوامل مؤثر بر کارآفرینی ارائه شدهاند. در نهایت نکاتی پیرامون ارائه دوره های آموزشی برای کارآفرینان و راهکارهایی جهت توسعه کارآفرینی در ایران بیان شده است.
-1 مقدمه
کارآفرینی به عنوان یک پدیده نوین در اقتصاد، نقش موثری را در توسعه و پیشرفت اقتصادی کشورها دارد. اگر در صدد برخوداری از اقتصادی پویا و موفق هستیم، می توانیم ساز و کار لازم را با توجه به مزیت های نسبی و محدودیت های محیطی فراهم آورده تا شرایط شکوفایی هر چه بیشتر کارآفرینان، به عنوان نیروی محرکه اقتصاد، متبلور گردد. به دلیل نقش و جایگاه ویژه کارآفرینان در روند توسعه و رشد اقتصادی، بسیاری از دولت ها تلاش می کنند با حداکثر امکانات و بهره برداری از دستاوردهای تحقیقاتی تعداد بیشتری از افراد جامعه را که دارای ویژگی های کارآفرینانه هستند، به آموزش در جهت کارآفرینی و فعالیت های آن تشویق و هدایت نمایند .کارآفرینان موتور حرکت و رشد اقتصاد جامعه هستند. آنان در محیطی رقابتی و در شرایط عدم تعادل، جامعه را به حرکت درآورده و توسعه می بخشند.
-2 مفاهیم کارآفرینی و کارآفرین
- 1 - 2 تعریف کارآفرینی از آنجا که کارآفرینی جزء مفاهیم مدیریتی به شمار میرود، دارای یک تعریف قطعی و مشخص نیست و درک کاملی از آن نیازمند داشتن دیدگاهی بین رشتهای است. برخی از تعاریف کارآفرینی عبارتند از:
➢ به کارگیری مفاهیم و فنون مدیریتی، ابزارها و فرایندهای طراحی، استاندارسازی محصول و بنا نهادن کار بر پایه آموزش و سپس تحلیل؛
➢ فرایند شکار فرصتها به وسیله افراد، به طور انفرادی یا در سازمانها، بدون در نظر گرفتن منابع موجود در اختیار آنها.
- 2 - 2 تعریف کارآفرین از ابتدای طرح واژه کارآفرین در محافل علمی، تعاریف متفاوتی از آن بر اساس دیدگاههای گوناگون ارایه شده است که عمدهترین آن ها عبارتند از:
➢ کارآفرین فردی است که به طور عمده به منظور کسب سود و رشد، کسب و کاری را ایجاد میکند که مشخصات اصلی آن نوآوری و مدیریت استراتژیک است؛
➢ کارآفرین فردی دارای ایده و نظری نو و جدید است که از طریق فرایند تاسیس و ایجاد یک کسب و کار و قبول مخاطره، محصول یا خدمات جدیدی را به جامعه خود معرفی میکند. [1]
- 3 - 2 تعریف جامع کارآفرینی کارآفرین به فردی اطلاق می گردد که دارای فکر و ایده جدیدی است و از طریق ایجاد کسب و کار توام با ریسک های مالی و آبرویی اقدام به تاسیس یک کسب و کار می کند و محصول و خدمتش را به بازار ارائه می دهد. در این تعریف سه نکته اساسی ذیل نهفته است :
➢ کارآفرین حتما باید نوگرا باشد و از قدرت خلاقه خوبی برخودار بوده و دارای فکر و ایده جدید باشد؛
➢ فرد کارآفرین فرایند کسب و کار را همراه ریسک مالی و آبرویی پیموده باشد؛
➢ نتیجه کار فرد کارآفرین ،حتما بایستی به بازار ارائه شود.
- 3 کارآفرینی سازمانی
کارآفرینی سازمانی، فرایندی است که طی آن سازمان فرصت های رشد و توسعه را تشخیص داده و با نوآوری و تخصیص مجدد منابع، ارزش های جدیدی را برای مشتری ایجاد می نماید.
- 1 - 3 چارچوب مقدماتی کار آفرینی
➢ ویژگی های - فردی، فرهنگی، سازمانی - ؛
➢ کارآفرینی - ابعاد مختلف - ؛
➢ ارتباطات میانی - واسطه ای - ؛ شامل : خلاقیت، تنوع پذیری، رقابت، تلاش کارآفرینی و ...؛
➢ رشد اقتصادی
- 2 - 3 ویژگی های کارآفرینی سازمانی
➢ ساختار سازمانی ارگانیک؛
➢ مخاطره پذیری معقول؛
➢ استراتژی تهاجمی؛
➢ سرمایه گذاری در تحقیق توسعه؛
➢ اعتقاد مدیران و کارکنان به چشم انداز و هدف های مشترک؛
➢ سنجش عملکرد در مقایسه با چشم انداز یا دور نمای سازمانی؛
➢ ارزیابی عملکرد مبنای تصمیم گیری های منابع انسانی؛
➢ تغییرپذیری و انطباق پذیری بالا؛
➢ شایستگی های اساسی در منابع انسانی؛
➢ رهبری مبتنی بر چشم انداز؛
➢ صمیمیت با مشتریان؛
➢ تاکید بر ارزش های سازمان؛
➢ فرهنگ سازمانی حامی یادگیری، نوآوری و تغییر.
- 3 - 3 نمودار چرخه زندگی سازمان و معیارهای ارزیابی عملکرد کارآفرینی.
- 4 شاخص های کارآفرینی
قابلیت کارآفرینی را می توان به وسیله شاخص های زیر تعریف کرد:
- 1 - 4 ابتکار عمل : کارآفرین ابتکار عمل را در فراهم آوردن تمام منابع اقتصادی برای ارائه یک محصول یا خدمت به امید کسب و کار سود آور به دست می گیرد.
- 2 - 4 قدرت تصمیم گیری: کارآفرینی، در مورد سیاست های اساسی برای کار، تصمیماتی اتخاذ می کند که به این وسیله جریان کاری تعیین می شود.
-3 - 4 خلاقیت: کارآفرین فردی است که تلاش می کند محصولات جدیدی تولید کند.
-4 - 4 خطر پذیری: کارآفرین، دقت، تلاش و اعتبار کاری اش را در معرض خطر قرار می دهد و منابع مالی را در یک کار مخاطره آمیز سرمایه گذاری می کند، در این کار، عدم قطعیت و خطر ناشی از شکست به چشم می خورد به همین دلیل کارآفرینان به یادگیری مدیریت خطر از خود تمایل نشان می دهند و شکست یک طرح را به عنوان یک تجربه یادگیری تلقی می کنند نه به عنوان یک نمایش غم انگیز فردی.
-5 - 4 در گیر شدن در فرآیند مستمر نوآوری، انطباق و یادگیری: کارآفرینان افراد نوآوری هستند که قالب های جدید به وجود می آورند و روش های جدید تدوین می کنند .
-6 - 4 محدود نشدن به منابع موجود : کارآفرینان اجازه نمی دهند تا منابع محدود، آن ها را از جست و جوی اهدفشان باز دارند بلکه در انجام کارها بیشتر با امکانات کمتر و از منابع محدود به شکل محدود و اثربخش استفاده می کنند.
-7 - 4 توانایی رهبری: کارآفرینان، رهبران اثربخشی نیز هستند و برخلاف برخی از افراد که کارآفرینان را افرادی مستقل و تک رو می شناسند که ترجیح می هند تنها کار کنند، آن ها افراد اثر گذاری هستند که می توانند همکاران خود را هدایت کنند
- 5 ارتباط فرهنگ با کارآفرینی
کارآفرینی با ایجاد فرصت های شغلی و تولید ثروت و بهبود شرایط اقتصادی، پیش زمینه ای اساسی برای ارتقای سطح فرهنگی جامعه است، چرا که با برآورده شدن نیازهای اولیه معیشتی، زمینه برای بروز نیازهای عالی تر انسانی فراهم می شود که اگر این نیازهای عالی تر در مسیری درست هدایت شود، به شکوفایی و تعالی انسان ها و جامعه می انجامد و از سوی دیگر، نحوه شکل گیری و ثمر بخشی کارآفرینی، روش ها و شیوه های خاصی را می طلبد که بر پایه باورها و ارزش های ویژه ای استوار شده است و مجموعه این روش ها و باورها را می توان یک فرهنگ تلقی نمود. در واقع، فرآیند کارآفرینی در بطن خود، فرهنگ خاصی را نهفته دارد. این فرهنگ را می توان همان فرهنگ حاکم بر شرکت های کارآفرینی کوچک دانست
-6 کارآفرینی در سازمانهای غیردولتی
- 1 - 6 تعریف سازمان غیر دولتی کارآفرینانه واحد شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل، سازمان غیردولتی کارآفرینانه را این گونه تعریف میکند: یک سازمان غیردولتی کارآفرینانه، به صورت رسمی ثبت شده است و به روشنی، گروهی شناخته شده از شهروندان یا سایر انجمنهای عمومی است که:
➢ به عنوان هیات کارگزاری رسمی حکومتی فعالیت نمیکند؛
➢ سازمان انتفاعی نیست؛
➢ دارای کارکردهایی در سطح بین المللی، ملی، ناحیه ای و محلی است؛
➢ پیگیری و تعقیب توسعه بخش خصوصی، کارآفرینی و صنایع کوچک و متوسط در سرلوحه اقدامات آن است؛
➢ به انتقال تکنولوژی و خلاقیت از بازارهای پیشرفته صنایع کوچک و متوسط به کشورهای دیگر کمک میکند.
- 2 - 6 ضرورت کارآفرینی در سازمانهای غیردولتی سازمانهای غیر انتفاعی دولتی توسط توده مردم تشکیل میشوند. اگر چه این سازمانها توسط سازمانهای دولتی حمایت میشوند، اما این کمکها کفاف هزینههای آن ها را نمیدهد، بنابراین، آن ها به مشارکتها و کمکهای داوطلبانه به عنوان منابع کمکی اتکا میکنند .
به طور سنتی سازمانهای غیردولتی موضوعات اجتماعی همچون گرسنگی، بیخانمانی و اشتغال برای افرادی که محروم از حقوق اجتماعی خود هستند را مورد توجه قرار میدهند .نقشهای آن ها اغلب به عنوان مکمل خدمات کارگزارهای دولتی و منفذی برای جوامع جهت خدمات مناسب برای شهروندان نگریسته شده است.گریگوری دیس برای اینکه سازمانهای غیر دولتی به کسب و کارهای کارآفرینانه تجاری روی آوردهاند، پنج دلیل ذکر میکند:
➢ پذیرش نظام سرمایهداری در پهنه جهانی و پذیرش جامعه بازار مدار، کسب و کارهای تجاری توسط سازمانهای غیر دولتی را قابل قبول ساخته است؛
