بخشی از مقاله
چکیده
امروزه موضوع هوش مصنوعی، داغترین بحث در میان کارشناسان دانش رایانه و اطلاعات و دیگر دانشمندان و تصمیمگیرندگان است. هوش مصنوعی علم ایجاد یک هوش ماشینی است که قادر به انجام کارهایی است که فقط از عهده انسانها برمیآید.
با توجه به پیشرفت سریع علم هوش مصنوعی و نفوذ آن در سایر علوم، این پژوهش به دنبال مطالعه هوش مصنوعی و بررسی کاربردهای آن در علم مدیریت است. به همین منظور، تعدادی از پژوهشهای صورت گرفته در این حوزه، مورد بررسی و مطالعه مروری قرارگرفتهاند.
بهعنوان نتیجه این تحقیق میتوان گفت که در زمینههایی مثل تصمیمگیری و کنترل به کمک شبکههای عصبی مصنوعی، مدیریت بحران، مدلسازی و مدیریت تعمیر و نگهداری، تشکیل سازمانهای مجازی، طراحی سیستمهای خبره برنامهریزی مالی، برنامهریزی تولید، طراحی سیستمهای خبره فروش و بازاریابی، مدیریت دانش، اولویتبندی و گردشگری هوشمند، هوش مصنوعی قادر است کمکهای شایانی به مدیران و علم مدیریت کند.
همچنین پیشنهاد میشود تا با امکانسنجی و طراحی سیستمهای هوشمند بومی برای سازمانهای دولتی، صنعتی، بازرگانی و مالی ایران، علاوه بر تسهیل نمودن وظایف مدیریتی مدیران ایرانی، گامی در جهت اشتغال متخصصان حوزه هوش مصنوعی و حمایت از اقتصاد ملی برداشته شود.
مقدمه
دهههای آغازین سده بیستم میلادی دوران پیشرفت شگرف صنعتی، همراه با تولید خودرو بود که انقلاب همهجانبهای در ترابری، افزایش شتاب جابجایی و صدها کار و پیشه جدید در رشتههای بازرگانی به وجود آورد. به نظر میرسد که سمبل دوران فرا صنعتی و نماد فرآوردههای بیهمتای قرن آینده، هوش مصنوعی است. امروزه موضوع هوش مصنوعی داغترین بحث میان کارشناسان دانش رایانه و اطلاعات و دیگر دانشمندان و تصمیمگیرندگان است. در سراسر تاریخ تا به امروز انسان از جنبه تن و روان، مرکز و محور بحثها و پژوهش ها بوده است. ولی اکنون موجودی با رتبهای پایینتر، بیجان و ساختگی میخواهد جانشین او شود
هوش مصنوعی تکنولوژی است که از محل برخورد علم مکانیک و کامپیوتر به وجود میآید و به دنبال آن، ماشینهای باهوش ساخته میشوند. با توجه به اینکه هوش مصنوعی بهعنوان هضمکننده اعداد و جانشین عملیات دفتری شناخته شده است، قدرت هوش مصنوعی در پیگیری میلیونها مبادله و عملیات و گزارش انحراف از معیارها، موجب شده که استفاده از آن یک ضرورت تلقی گردد.
مدیران با توجه به پیشرفتهای هوش مصنوعی توسط ژاپنیها و استفاده روزافزون علم مدیریت از تکنیکهای هوش مصنوعی دریافتهاند که کامپیوتر و متعلقات آن، آنان را قادر میسازد تا در مقابل رقبا بهتر مدلسازی کنند و برای بقاء سازمان بکوشند و زمانی که سبک تولید سنتی دچار رکود شده، راهکارهای هوش مصنوعی سازمان و مدیریت را از خطر حذف شدن از عرصه رقابت حفظ میکند.
با اینکه علم هوش مصنوعی بیشتر از بیستوپنج سال نیست که بهطور فعال پیشرفت کرده، اما آنقدر در سایر علم ها بهخصوص در مدیریت، نفوذ کرده است که نمیشود منکر آن شد. به قول کورزول1 که میگوید: انسان در سال 2020 قادر خواهد بود تمامی محتویات مغز انسانی را اسکن کرده و وارد ماشینی نماید
با توجه به توضیحات ذکرشده و پیشرفتهای سریع علم هوش مصنوعی و نفوذ آن در سایر علوم، این پژوهش به دنبال مطالعه هوش مصنوعی و بررسی کاربردهای آن در علم مدیریت بوده و میخواهد به این سؤال پاسخ دهد که مدیران برای مدیریت سازمانها در چه مواردی از کاربردهای هوش مصنوعی بهره میگیرند؟
تعریف مدیریت
مدیریت، فراگرد بهکارگیری مؤثر و کارآمد منابع مادی و انسانی بر مبنای یک نظام ارزشی پذیرفتهشده است که از طریق برنامهریزی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت و کنترل عملیات برای دستیابی به اهداف تعیینشده، صورت می گیرد. این تعریف دارای 5 نکته اساسی زیر است:
1. مدیریت یک فراگرد است.
2. مدیریت بر هدایت تشکیلات انسانی دلالت دارد.
3. مدیریت مؤثر مبتنی بر تصمیمگیری مناسب و دستیابی به نتایج مطلوب است.
4. مدیریت کارا متضمن تخصیص و مصرف مدبرانه منابع است.
5. مدیریت بر فعالیتهایی هدفدار، متمرکز است
تعریف هوش مصنوعی
واژه هوش مصنوعی هنگامی استفاده میشود که یک ماشین از فعالیتهای شناختی و ذهنی انسان مانند یادگیری و توانایی حل مسئله، تقلید می کند . - Artificial intelligence, n.d. - هوش مصنوعی را کوششهایی تعریف میکنند که در پی ساختن نظامهای رایانهای - سختافزار و نرمافزار - است که رفتاری انسانوار داشته باشند. چنین نظامهایی توان یادگیری زبانهای طبیعی، انجام وظیفههای انسانی بهصورت آدمواره - ربات - و رقابت با خبرگی و توان تصمیمگیری انسان را دارند. یک سیستم هوش مصنوعی بهراستی نه مصنوعی و نه هوشمند است؛ بلکه دستگاهی است هدفگرا که مشکل را به روش مصنوعی حل میکند. این سیستمها بر پایه دانش، تجربه و الگوهای استدلالی انسان به وجود آمدهاند
دانش هوش مصنوعی عبارت است از مطالعه تواناییهای ذهنی از طریق کاربرد مدلهای محاسباتی - محمدی، . - 1369 هوش مصنوعی علم ایجاد یک هوش ماشینی است که قادر به انجام کارهایی است که فقط از عهده انسانها برمیآید. بخش زیادی از این هوش ماشینی حالت نمادین و اکتشافی دارد
تاریخچه مختصر هوش مصنوعی
تعیین دقیق تاریخ ایجاد آن چیزی که در اصطلاح عوام، هوش مصنوعی نامیده میشودعملی دشوار است. احتمالاً تاریخ پیدایش هوش مصنوعی به زمان ایجاد کامپیوترهایی که میتوانستند برنامههایی را در خود ذخیره کنند بازمیگردد. اولین کامپیوترها حقیقتاً دستگاههای عجیب و غریبی بودند که به ازای حل هر مسئله باید یکبار سیمکشی های داخلی آنها تغییر داده میشد. این کامپیوترها توسط ای ام – تورینگ2 ساخته شدهاند. این ایده تورینگ که برنامهها را می توان بهعنوان داده در حافظه کامپیوتر ذخیره کرد و سپس آنها را اجرا نمود اساس و زیربنایی برای کلیه کامپیوترهای مدرن محسوب میشود.
ذخیره کردن برنامهها کامپیوترها را قادر ساخت عملکردهای خود را بهسرعت و سهولت هر چه تمامتر تغییر دهند؛ زیرا اکنون فقط کافی بود برنامهها تغییر کنند تا عملکرد کامپیوتر نیز تغییر نماید. این قابلیت این تصور را به وجود آورد که یک کامپیوتر ممکن است بتواند خود عملکرد خود را تغییر دهد یا در واقع فکر کند. با این وجود آنچه امروز بهعنوان هوش مصنوعی مطرح شده است از حوالی 1960 یعنی هنگامیکه جان مک کارتی در دانشگاه MIT زبان LISP را به وجود آورد شروع به شکل گرفتن کرد.
ماروین مینسکی3 کسی است که در سال 1961 مقالهای تحت عنوان «گامهایی بهسوی هوش مصنوعی« نوشت. دهه 60 دورهای بود که بر روی امکان وادار ساختن یک کامپیوتر به تفکر، تحولات بسیاری رخ داد. در همین سالها بود که اولین کامپیوتر شطرنجباز به وجود آمد. این کامپیوتر اولین و مشهورترین الگوریتم ریاضی کامپیوتری را عرضه کرد. این الگوریتم، برنامه ELIZA بود که در سال 1964 توسط ژوزف4 و ایزن بوم5 نوشته شده است. برنامه ELIZA همانند یک روانکاو فرویدی عمل میکرد. در این شیوه از تحلیلهای روانی، روانشناس یک نقش انفعالی ایفا می کند
