بخشی از مقاله
چکیده
دراین پژوهش یک مدل ترکیبی در حوزه مسائل مکان یابی-موجودی در یک زنجیره تامین سه سطحی که شامل تامین کنندگان،توزیع کنندگان و مشتریان است ، ارائه شده که با استفاده از مفهوم پوشش جزئی و حداکثری به دنبال بیشینه کردن تقاضای پوشش داده شده مشتریان توسط مراکز توزیع می باشد.مدل ارائه شده،یک مدل مکان یابی -موجودی دو هدفه با ظرفیت نا محدود برای مراکز توزیع است که هدف اول آن کمینه کردن مجموع هزینه های مکان یابی-موجودی در سرتا سر زنجیره تامین و هدف دوم کمینه کردن مجموع هزینه ی اضافه کردن یک واحد ظرفیت به مراکز توزیع است.
تقاضای مشتریان در این مدل غیر قطعی در نظر گرفته شده است و از توزیع نرمال پیروی می کند.با توجه به ویژگی های مدل ارائه شده و پیچدگی آن،این مدل در حوزه مسائل سخت قرار می گیرد و برای حل آن باید از روش های ابتکاری و فراابتکاری استفاده شود.بنابراین برای حل مدل از الگوریتم فراابتکاری ژنتیک مرتب سازی نامغلوب استفاده شده است. همچنین به منظور مقایسه بهتر جواب ها و بررسی میزان عملکرد الگوریتم ژنتیکمرتب سازی نامغلوبِ استفاده شده در این پژوهش، مدل توسط نرم افزار گمز و با استفاده از حل کننده ی برنامه ریزی عدد صحیح غیر خطی مختلط نیز حل شده است.
-1مقدمه
در دهه های اخیر،مدیریت زنجیره تامین به عنوان یک اهرم اصلی برای شرکت های بزرگ به منظور کاهش هزینه و بهبود مزیت های رقابتی آنها شناخته شده است.به طور مشخص طراحی استراتژیک زنجیره تامین از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است که عمیقا بر برنامه ریزی زنجیره تامین و در نهایت عملکرد شرکت تاثیر می گذارد.
بنابراین مسائل مکان یابی تسهیلات و انواع آن و همچنین کنترل موجودی ،از جمله مسائلی هستند که توجه جامعه علمی را به خود معطوف کرده است. تصمیمات مکانیابی از جمله تصمیمات بلند مدت یا میان مدت و تصمیمات موجودی از جمله تصمیمات کوتاه مدت یا میان مدت در شبکه های زنجیره تامین به حساب می آیند. اما تاثیر تصمیمات مکانیابی در هزینه های کنترل موجودی کاملا مشهود است زیرا با تغییر تقاضای اختصاص یافته به مراکز خدمت دهنده، هزینه های موجودی نیز تغییر×می×کنند.
بنابرین مدل های ترکیبی مکان یابی-موجودی معرفی شدندکه در آن تصمیمات استراتژیک و عملیاتی در یک چارچوب یکپارچه که در آن خرده فروشان ،تامین کنندگان ، توزیع کنندگان و سایر نهاد های زنجیره تامین در ارتباط منسجم با یکدیگر قرار دارند، به طور همزمان گرفته می شوند . ایده مسئله مکان یابی -موجودی را برای اولین بار باومل و ولف[1] مطرح کردند .
آنها نشان دادند که هزینه های موجودی به طور مستقیم به هزینه های مکان یابی وابسته است.در سال های اخیر پژوهش های فراوانی در زمنیه اینگونه مسائل مطرح شده است.میرانداو گریدو ]ٍ×[ شن×و داسکین× ]َ[اولین کسانی بودند که مدل های ترکیبی مکان یابی -موجودی را مدلسازی ریاضی کردند .آنها علاوه بر تعیین مکان انبار ها و تخصیص مشتریان به آنها تصمیم گیری های موجودی را در مدل مورد بررسی قرار دادند.
همچنین شن ]َ[در مقاله خود با انجام محاسباتی نشان دادند که در نظر گرفتن همزمان هزینه های مسائل مکان یابی و در مقایسه با زمانی که هر یک به صورت جداگانه بررسی می شوند نتیجه بهتری را حاصل می کند.بسیاری از پژوهش های اولیه در این زمینه مدل هایی را مطالعه کرده اند که تسهیلات دارای ظرفیت نامحدود می بود؟ در اینگونه مسائل به دلیل نا محدود بودن ظرفیت مراکز خدمت دهنده ، تعداد دلخواهی از مشتریان به این مراکز تخصیص می یابند.
داسکین و همکارانبُب×یک مدل برنامه ریزی غیر خطی عدد صحیح را که هدفش حداقل کردن هزینه های حمل و نقل ,مکان یابی و هزینه های غیر خطی موجودی اطمینان بود را پیشنهاد دادند. حاجی آقایی و همکاران ×بِب ×یک مسئله مکان یابی با ظرفیت نامحدود را برای یک مدل با توابع هزینه راه اندازی ثابت را مورد بررسی قرار داد. همچنین لیشنگ وانگ و همکاران]ّ[ یک مدل جدید از مسئله مکان یابی تسهیلات × ×نامحدود را با چند نوع محصول و انواع مختلف مشتری را ارائه دادند که در این مقاله هر مرکز تنها یک نوع خاص از محصول را می تواند تولید کند و هر مشتری با توجه به اینکه به چه نوع محصولی نیاز دارد توسط مجموعه از تسهیلات خدمت دهی می شود.
بسیاری از مقالات و پژوهش ها مسائل مکان یابی -موجودی را در یک چارچوب چند سطحی × با عملیات مختلف و ×فرضیات کاربردی مورد بررسی قرار داده اند. ویدرایتی و همکاران بْب×یک مسئله مکان یابی - موجودی چندسطحی را پیشنهاد دادند که در این مدل محل استقرار کارخانه ها و مراکز توزیع تعیین و مقدار حمل و نقل بین کارخانه ها و مراکز توزیع محاسبه می شد.
مهرداد شهابی و همکاران ]َ[ یک شبکه زنجیره تامین سه سطحی که در آن انتقال کالا از منبع به تامین کننده وابسته به زمان تحویل بوده و تقاضای مشتریان همبسته در نظر گرفته شده است را ارائه دادند در این پژوهش به دنبال توسعه یک مدل دو هدفه مکانیابی- موجودی چند کالایی در یک زنجیره تامین سه سطحی که شامل تولید کنندگان , مراکز توزیع و خرده فروشان است، هستیم به طوریکه این مدل با کمینه کردن همزمان هزینه های مکان یابی و موجودی در سرتاسر زنجیره تامین و هزینه اضافه کردن یک واحد ظرفیت به مراکز توزیع به اتخاذ همزمان تصمیمات استراتژیک و تاکتیکی می پردازد و این در حالی است که حداکثر فاصله برای پوشش تقاضای مشتریان محدود بوده و ظرفیت بهینه مراکز توزیع به عنوان یک متغییر تصمیم در نظر گرفته شده .همچنین تقاضای مشتریان غیر قطعی بوده و از توزیع نرمال پیروی می کند که با استفاده از مفهوم پوشش جزئی و حداکثری به دنبال بیشینه کردن تقاضای پوشش داده شده مشتریان توسط مراکز توزیع است.
همچنین با استفاده از این مدل پس از مکان یابی تسهیلات، تعداد انبارهای فعال، ظرفیت بهینه برای هرمرکز توزیع ، نحوه ی تخصیص مشتریان به این مراکز توزیع، مقدار سفارش اقتصادی، نقطه سفارش مجدد و مقدار موجودی اطمینان محاسبه می گردد.بدین ترتیب در این مدل به دنبال کمینه کردن هزینه های زنجیره تامین می باشیم به گونه ای که تقاضای پوشش داده مشتریان حداکثر گردد.با توجه به اینکه این مدل در دسته مسائل سخت قرار دارد، برای حل آن از الگوریتم فراابتکاری ژنتیک مرتب سازی نامغلوب استفاده شده است و میزان عملکرد این الگوریتم در حل این مدل و بدست آوردن بهترین جواب ممکن توسط آن نیز بررسی می گردد.
