بخشی از مقاله
چکیده
ارتباط اشیاء با یکدیگر، خلاء های بسیاری را در جریان های اطلاعاتی پر می نماید. این فناوری جزو فناوری های تحول آفرین دهه آینده است که در تمام دنیا تحقق خواهد یافت لذا تاثیر وسیعی بر اقتصاد دنیا و کشور ایران خواهد داشت. فناوری اینترنت اشیاء، مسیری برای مدیریت، برنامه ریزی و توسعه ظرفیت فناوری در آینده است. وزارت دفاع آمریکا طی گزارشی پیشبینی می کند که افزایش سریع در اتصال به اینترنت در کشور های توسعه یافته سبب ایجاد برتری های رقابتی چندانی خواهد شد؛ بدین ترتیب که دسترسی به بازارها بهبود یافته و مزایای استفاده از اطلاعات دنیای پیشرفته بین همه یکسان توزیع خواهد شد.
طبق مطالعاتی که در کشور کره جنوبی انجام شده است، کاربرد اینترنت اشیاء در حوزه ی لجستیک و تأمین در مقایسه با کاربرد آن در حوزه های سلامت و انرژی، وسیع و بالقوه تر پیشبینی شده است. در این مطالعه، لجستیک، بخش انبار و توزیع و در نهایت خرده فروشی به عنوان بخش های اصلی زنجیره تأمین مورد بررسی قرار می گیرند. با توجه به اینکه همه ی اشیاء با این تکنولوژی با یکدیگر در ارتباط و تعامل خواهند بود، زنجیره تأمین نیز تغییر خواهد کرد.
طی این فرایند، بسیاری از اتلاف های هزینه و انرژی ناشی از عدم هماهنگی ها حذف خواهند شد و مکانیزم های اجرایی عوامل شهری بسیاری از جمله حمل و نقل و ترافیک، مصرف انرژی، ایمنی و امنیت بهبود خواهند یافت. در نهایت با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی1، بخشی که ضرورت بیشتری برای پیاده سازی اینترنت اشیاء دارد مشخص خواهد شد.
-1 مقدمه
شرکت گارتنر اخیراً گزارشی مبنی بر تغییر کسب و کار که حاصل فناوری اینترنت اشیاء است ارائه کرده است. در این گزارش، حضور بیش از 26 میلیارد وسیله متصل به اینترنت تا سال 2020 پیشبینی شده است. گارتنر اعلام کرد که تأمین کنندگان خدمات و محصولات اینترنت اشیاء درآمد بسیاری را که بیش از 300 هزار میلیارد دلار است ایجاد خواهند کرد. بخش اعظم این درآمد به بخش خدمات وابسته خواهد بود. 1,9 هزار میلیارد از این درآمد، مربوط به ارزش افزوده ای است که اقتصاد جهانی از فروش به بازارهای نهایی گوناگون بدست می آورد.طبیعتاً کسب و کار چنین فرصتی را برای رشد چشمگیر خود از دست نخواهد داد.
اینترنت اشیاء این پتانسیل را دارد تا زنجیره ی تأمین را با مدیریت و بهینه سازی به طور چشمگیری تغییر دهد. با توجه به اینکه همه ی اشیاء به واسطه ی تکنولوژی اینترنت اشیاء با یکدیگر در ارتباط و تعامل خواهند بود، زنجیره تأمین نیز تغییر خواهد یافت. همه چیز از مواد خام تا محصول تمام شده، کارتن ها، کانتینر ها، محموله های باربری و سفارش های ارسال شده دارای حسگری هستند که قابلیت تبدیل داده ها را بطور مداوم دارند. همه ی مشخصه های زنجیره تأمین و توزیع به طور کامل تبدیل به اطلاعات خواهند شد.
1-2 لجستیک
با استفاده از قابلیت اینترنت اشیاء در ارائه ی مکان اشیاء، هویت و اطلاعات آن ها قابل ردیابی هستند. به طور مثال مشخص نمودن زمان حضور پالت ها داخل انبار. این اطلاعات با داده های محیطی مانند آب و هوا و وضعیت راه ها تجمیع شده و می توانند وضعیت فیزیکی محموله را گزارش کنند. اتصالات جاسازی شده پتانسیل تبدیل هر شی به شی ای هوشمند را دارند. در حقیقت این تنها فناوری اینترنت نیست که انتقال را انجام می دهد.
این اتصال متقابل متحرک بی سیم بین اشیاء است که به طور نمایی قابلیت های اشیاء را گسترده و حجمی از داده را ایجاد می کند. انتخاب اینترنت اشیاء برای زنجیره ی تأمین نیاز به جمع آوری و یکپارچه سازی صحیح داده ها، رمز گشایی سریع، تحلیل بی نقص و اتخاذ به موقع عمل دارد . این عملیات علاوه بر حضور زیرساخت های مناسب، تنها با بهره گیری از جریان های اتوماسیون جدید، ایجاد اصلاح تنظیمات یا همکاری با کارگران، شرکای تجاری و سایر ذینفعان جهت کشف جهش های نوآوری قابل بهره برداری است. - James Macaulay 2015 -
2-2 انبار و توزیع
استفاده از اینترنت اشیاء برای عملیات انبار شامل پایش وضعیت محصول، موجودی، پالت ها و افراد در هر لحظه می شود. اندازه گیری عملکرد این موارد و استفاده از تحلیل های اطلاعات به دست آمده سبب شناسایی نقاطی جهت بهبود عملکرد و وضعیت می شود. پایش تجهیزات و افراد جهت افزایش ایمنی و پیشبینی نقص تجهیزات می تواند سبب بهبود بهره وری دارایی ها شود. علاوه بر این، به مدیران انبار این امکان را می دهد که شاخص های عملکرد کلیدی را جهت مدیریت توزیع محصولات جمع آوری کنند. با امکان دریافت زمان های دقیق فعالیت ها، مدیران بهتر می توانند نیاز های خود را در عملیات پخش مدرن امروزی ارائه دهند.
کانوایرها حامل حسگر هایی هستند که اعلام می کند چه زمانی بار روی آنها قرار دارد. در سایر زمان ها خاموش بوده و سبب ذخیره انرژی می شوند؛ زمانی که محصولات روی سیستم قرار می گیرند، سیستم کنترل خودکار می تواند هر بخش را خاموش یا روشن کند و محصولات را در قسمت هایی که باید، ارسال کند. با توجه به اینکه تنوع محصول موجود، سبب ایجاد پیچیدگی هایی در زمان تولید، بسته بندی و یا سایر فرایند ها را دارد، لذا سیستم بایستی با سرعت های متفاوتی عمل کند. سیستم کنترل انبار ناظر بر بهینه سازی چنین فرایند هایی با ظرفیت های متفاوت است. این سیستم سرعت دستگاه ها را متعادل می سازد تا جریانات در سطح انبار ها هموار شود.
گروه مشاورین صنعتی آکسنتور به تازگی گزارش کرده اند که اینترنت اشیاء هزینه ی متوسط ترمیم را 12 درصد، هزینه ی متوسط نگهداری را 30 درصد و هزینه های بیکاری وسایل را تا 70 درصد کاهش داده اند. این وضعیت می تواند هزینه های بسیار برق را با توجه به سیستم مدیریت هوشمند کاهش دهد. اندازه گیری عملکرد این موارد و استفاده از تحلیل اطلاعات به دست آمده سبب شناسایی نقاطی جهت بهبود عملکرد و وضعیت می شود. لمس دستی محصولات کاهش پیدا خواهد کرد و بهره وری نیروی انسانی و ماشین ها بیشینه خواهد شد. علاوه بر این، پایش تجهیزات و افراد جهت افزایش ایمنی و پیشبینی نقص تجهیزات می تواند سبب بهبود بهره وری دارایی ها شود.
2-3 خرده فروشی
درحالیکه زمینه های کاربردی اینترنت اشیاء بسیار زیاد هستند، یکی از بخش های برجسته ی کاربردی این صنعت، صنعت خرده فروشی است. ایده ی اینترنت اشیاء در تنظیمات خرده فروشی شامل اشیاء شبکه شده ی هوشمند است که به وسیله ی هویت های یکتا مانند تگ های RFID نشانه گذاری شده اند و قابلیت شناسایی و ارایه اطلاعات توسط ابزار های هوشمند را دارند.
به طور مثال،دوهله1، فروشگاه خوار و بار فروشی آلمانی، از کارت های هوشمند، حاوی اطلاعات مرتبط با محصولات در فروشگاه ، بهره می برد. این سیستم می تواند اطلاعات را در هر زمان بازیابی و ذخیره نماید و پرسش های مشتریان را بدون معطلی پاسخ داده و بدون اینکه نیاز باشد در صف بایستند، مبلغ را پرداخت کرده و خارج شوند.
در نتیجه خرده فروشان می توانند اکوسیستمی بسیار پیشرفته که ارتباط دوطرفه و در زمان دقیق را میسر می سازد بهره مند شوند. علاوه بر این، تکنولوژی خرده فروشی اینترنت اشیاء می تواند مشتریان را برای تصمیم گیری راهنمایی کرده و در تجربه ی خرید آن ها، مشارکت داشته باشد. گزارش اخیر مطالعات شرکت جونیپر2 پیشبینی می کند که بسیاری از سرمایه گذاری ها در بخش خرده فروشی اینترنت اشیاء، به بخش کیترینگ؛ نیاز ها و ترجیحات شخصی هر مشتری اختصاص خواهد یافت. 3S-D Logic، منطق خدمات غالب، عنوان می کند که "ارزش"4به همراه مشتری ساخته می شود و این همراهی در ساخت، مشخص می کند که آن ها چه تجربه ای از خدمات دارند .
با توجه به طبیعت بسیار کنشگر فناوری اینترنت اشیاء، این منطق بسیار بیشتر از دیدگاه های سنتی قبلی در به کار گیری اینترنت اشیاء مناسب جلوه می کند. به عبارت دیگر، اینترنت اشیاء قابلیت بسیار زیادی جهت انعکاس رفتار مشتری داشته و بدین ترتیب رفتار عکس العملی وی به محصول مصرف شده، سبب ایجاد اطلاعات ارزشمند می شود.
ارزش ایجاد شده به همراه مشتری هنگامی که وی با فناوری اینترنت اشیاء در طی خرید تراکنش انجام می دهد اتفاق می افتد و در نهایت منجر به اختیار گیری و استفاده ی مکرر وی از آن خدمت خواهد شد. کاربری ساده، کارایی بسیار زیاد، جذابیت و ظاهر زیبایی که اینترنت اشیاء به فرایند خرید مشتری هدیه می کند، از فاکتور های کلیدی ایجاد ارزش برای فناوری اینترنت اشیاء در خرده فروشی است. - Balaji and Roy 2016 - طبق پیشبینی موسسه ی آکسنتور، اینترنت اشیاء سه فرصت کلیدی و سه مزیت اساسی را پیش روی زنجیره های تأمین قرار می دهد: - - Gregory 2015
-1 ثبت و ضبط اطلاعات مربوط به تجربه ی خرید مشتری
-2 زنجیره تأمین و کانال ها و جریان های درآمدی از فرصت های ایجاد شده
-3 افزایش بهره وری کارکنان، بهینه سازی دارایی ها و کاهش هزینه ها اینترنت اشیاء این قابلیت را به زنجیره تأمین می دهد تا با اکوسیستمی توسعه یافته دنیاهای فیزیکی و دیجیتالی را به یکدیگر متصل و تراکنشی دو جانبه و آنی با مشتری در داخل و خارج فروشگاه را ممکن سازد.
