بخشی از مقاله
چکیده:
بدلیل خطراتی که سموم براي زیست محیط و انسان ها دارند امروزه کاربرد انواع ترکیبات بی خطر نظیر نمک هاي پتاسیم - مینوز و سفیدك جالیز - ، گوگرد - کنترل قارچها - ، کائولین - حشرات مکنده - ، صابون حشره کش - آفات مکنده - ، پایترین، - سفیدك - روغن ها - سپردارها - ، اکسید مس - پوسیدگی طوقه و پیچیدگی برگ هلو - و غیره بجاي سموم کاربرد پیدا نموده اند. حشره مینوز از آفات مهم مرکبات خصوصا در شمال ایران است و باغداران سالانه مقادیر زیادي سم جهت مبارزه با آن استفاده میکنند.
این سموم موجب صدمات فراوانی به محیط زیست و انسان می گردد. جهت تعیین اثرات ترکیبات مختلف پتاسیم بر فعالیت مینوز برگ درختان مرکبات، طرحی در قالب بلوك کامل تصادفی با هفت تیمار در سه تکرار و هر پلات شامل یک درخت روي درختان بارده 25 ساله پرتقال والنسیا به اجرا در آمد. تیمارهاي محلولپاشی روي درختان 25 ساله پرتقال والنسیا، در یک طرح بلوك کامل تصادفی با سه تکرارانجام گردید. تیمارها شامل: -1 ترکیبی از نمک هاي پتاسیم K2O%35 - - ، -2 نیترات پتاسیم K2O%35 - - ، -3 سیترات پتاسیم - K2O%35 - و-4 سولفات پتاسیم - K2O%51 - ، بصورت محلولپاشی بودند.
تیمار محلولپاشی یک مرتبه در سال و در اوایل اردیبهشت ماه اعمال گردید. تیمارها موجب افزایش رشد طولی ساقه و تعداد برگ در ساقه در سه مرحله رشد یعنی بهاره ، تابستانه و پائیزه گردید. میزان جمعیت مینوز برگ نیز در تمامی تیمارهاي فوق کاهش پیدا کرد. با کاربرد نمکهاي پتاسیم علاوه بر تغذیه گیاه از مصرف سموم نیز جلوگیري می شود.
مقدمه
بدلیل خطراتی که سموم براي زیست محیط و انسان ها دارند امروزه کاربرد انواع ترکیبات بی خطر نظیر نمک هاي پتاسیم - مینوز و سفیدك جالیز - ، گوگرد - کنترل قارچها - ، کائولین - حشرات مکنده - ، صابون حشره کش - آفات مکنده - ، پایترین، - سفیدك - روغن ها - سپردارها - ، اکسید مس - پوسیدگی طوقه و پیچیدگی برگ هلو - و غیره بجاي سموم کاربرد پیدا نموده اند. همچنین بجاي کودهاي شیمیایی کاربرد کودهاي بیولوژیک مانند باکتریهاي ریزوبیوم، تیوباسیلوس ، ازتوباکتر، قارچهاي میکوریزا، باکتریهاي حل کننده و کلات کننده ي فسفر، پتاسیم، آهن ، روي ، منگنز ، مس و غیره. استفاده از انواع کمپوست ، کودهاي سبز ، مالچ ، محلولپاشی عناصر معدنی و مدیریت خاك ورزي می باشند
مقاومت اولیه گیاهان نسبت به امراض به ژنتیک آنها بر میگردد. اما توانایی گیاه جهت بروز پتانسیلهاي ژنتیکی مقاومت در برابر امراض تحت تأثیر تغذیه میباشد. گونه و واریتههایی از گیاه که داراي مقاومت بالایی در برابر بیماري هستند به نظر میرسد کمتر تحت تأثیر تغذیه میباشند، نسبت به گیاهانی که حساسیت بیشتري دارند.
اثرات تغذیه بیشتر روي گیاهان نیمه حساس تا مقاوم میباشد تا گیاهان بسیار حساس. D. M. Huber بیان داشت که تحت شرایط مطلوب تغذیهاي کنترل شیمیائی، بیولوژیکی و ژنتیکی بسیاري از پاتوژنهاي گیاهی بهتر انجام میگیرد. توصیه کودهاي شیمیائی جهت برآورد نیاز گیاهان به منظور رشد و عملکرد مطلوب، مقاومت گیاه را نیز افزایش می دهد. اما گزارشاتی مبنی بر افزایش بیشتر مقاومت گیاه با کاربرد بیشتر از حد توصیه کودهاي شیمیائی نیز وجود دارد.
پتاسیم بعد از ازت بیشترین فراوانی را مابین عناصر غذائی در مرکبات دارد. پتاسیم در گیاه داراي دو نقش اساسی است،نقش اول اینکه پتاسیم یک عنصر ضروري غیر قابل جانشین در فعالیت بسیاري از آنزیم ها ،مانند آنزیم هائیکه در سنتز مواد موثر در طعم و اسانس میوه موثر هستند،این وظیفه پتاسیم با مقدار کمی از پتاسیم داخل گیاه انجام می گیرد. نقش دوم پتاسیم که بیشتر پتاسیم گیاه درگیر آن است، تنظیم فشار اسمزي و حفظ تورژسانس سلولها جهت رشد و نمو است.معمولا مقدار پتاسیمی که توسط کودهاي شیمیائی و آلی به خاك اضافه میشود،کمتر از پتاسیم برداشتی توسط گیاه بوده و یک تعادل منفی پتاسیم در غالب خاکها حکفرما است
سالها بهره برداري شدید و عدم کاربرد کودهاي پتاسیم موجب تخلیه ذخائر پتاسیم خاك هاي کشور شده است،بنابر تحقیقات انجام گرفته پاسخ مثبت مرکبات جنوب و شمال کشورنسبت به کاربرد پتاسیم وتجزیه صدها نمونه برگ و خاك تاکید کننده این مطلب میباشد .همچنین یکی از دلائل تغذیه اي عملکرد پائین، خشکیدگی سرشاخه ها درختان بخصوص با بالا رفتن سن آنها ، وجود ریز برگی و زردي برگها - کلروز - ،درصد بالاي میوه هاي ریز و نامرغوب و ریزش نابهنگام میوه ها قبل از برداشت کمبود پتاسیم قابل جذب خاك است.
حشره مینوز از آفات مهم مرکبات - خصوصا در مرکبات استان هاي شمالی ایران - بوده و خسارت زیادي به برگ ها زده و موجب ریزش آنها می گردد. سالانه مقادیر فراوانی سم جهت مبارزه با این حشره در مرکبات بکار می رود، این سموم موجب آلودگی محیط زیست نیز می گردند. در این تحقیق اثر محلولپاشی ترکیبات مختلف پتاسیم - این ترکیبات خطري براي محیط زیست ندارند - در افزایش مقاومت طبیعی گیاه در مبارزه و کنترل این آفت، بررسی گردید.
مواد و روش ها
جهت تعیین اثرات ترکیبات مختلف پتاسیم بر فعالیت مینوز برگ درختان مرکبات، طرحی در قالب بلوك کامل تصادفی با هفت تیمار در سه تکرار و هر پلات شامل یک درخت روي درختان بارده 25 ساله پرتقال والنسیا به اجرا در آمد. تیمارها شامل: -1 ترکیبی از نمک هاي پتاسیم K2O%35 - - ، -2 نیترات پتاسیم K2O%35 - - ، -3 سیترات پتاسیم - K2O%35 - و-4 سولفات پتاسیم - K2O%51 - ، بصورت محلولپاشی بودند.
تیمار محلولپاشی یک مرتبه در سال و در اوایل اردیبهشت ماه اعمال گردید. میزان مصرف کود در تیمارهاي مورد آزمایش براساس آزمون برگ و توصیه هاي فنی موسسه مربوطه تعیین میگردد. نحوه ارزیابی در زمینه مصرف کود بدین صورت بود که برگهاي 5 ماهه شاخه هاي غیر بارده در آزمایشگاه مورد تجزیه کمی و کیفی قرار داده شد.
