بخشی از مقاله
چکیده
کاربرد فناوری در آموزش باعث به وجود آمدن نظام های آموزش الکترونیک شده است. و باعث تغییراتی در نقش عناصر آموزش و طراحی آموزشی شده است. فناوری باعث توسعه کمی آموزش گردیده است اما از لحاظ کیفی چندان اثر بخش نبوده است طراحی ضعیف دوره آموزش الکترونیکی اغلب به عنوان یکی از مشکلات اساسی مطرح شده است
براین اساس مطالعه حاضر به دنبال بررسی کاربرد طراحی آموزش ساختن گرایانه در محیط های یادگیری الکترونیکی است و روش تحقیق از نوع مطالعه کتابخانه ای است که از منابع گوناگون استفاده شده است. پس از بررسی مفاهیم طراحی آموزشی ساختن گرایانه و یادگیری الکترونیک ،کاربرد طراحی آموزشی در یادگیری الکترونیکی مورد بررسی قرار میگیرد.
استتناج مفهومی حاکی از آن است که اگر طراحان محیط یادگیری الکترونیکی عناصر یادگیری را با توجه به اصول طراحی آموزشی ساختن گرایانه آنها در کنار هم قرار دهند و عناصر را پیش از اجرای آموزش با توجه منطق طراحی آموزش مورد چینش قرار دهند، محیط یادگیری الکترنیکی میتواند علاوه بر تقویت یادگیری موضوعی، بسیاری از موانع را برطرف نماید و کیفیت آموزش و یادگیری را تضمین نمایید و زمینه ساخت دانش شخصی از طریق یادگیری مشارکتی را فراهم می سازد.
-1 مقدمه
آموزش یک اقدام است با هدف کمک کردن به افراد برای اینکه یاد بگیرند. اگرچه بعضی اوقات یادگیری می تواند بدون آموزش صورت گیرد اما اثرات آموزش بر یادگیری غالبا سودمند و قابل مشاهده است
آموزش همزاد انسان بوده است و درگذر زمان به طور مستمر شکل ارائه آن درحال تغییر بوده است؛ یعنی با پیدایش هر وسیله یا صنعت و فناوری، تعلیم و تربیت متناسب با آن دچار دگرگونی شده است. در قرن اخیر که دوره گذر از عصر صنعتی به عصر اطلاعات و ارتباطات میباشد، تعلیم و تربیت نسبت به دوران گذشته هم از لحاظ کمیت وهم از لحاظ کیفیت و سرعت ارائه به طور چشمگیری دچار تحول شده است
ورود فناوری های اطلاعاتی1 تمامی شئون زندگی بشری را دستخوش تغییر و تحول کرده است؛ در این میان نظام های آموزشی به دلیل ماهیت معرفتی شان بیش از دیگر نظامها از فناوری های اطلاعاتی متأثر شده اند
تا چندین سال پیش افراد برای آموزش و یادگیری نیاز به زمان و مکان مشخصی داشتند که دور هم جمع می شدند ولی امروزه با پیشرفت فناوری های رایانه و شبکه اینترنت تا حدودی این نیاز از بین رفته است و هرکس به زودی قادر خواهدبود هر چیزی را درهر زمانی و هر مکانی یاد بگیرد - هورتون،. - 1385 روشهای سنتی آموزش دیگر قادر به پاسخگویی به نیاز های رشد و گسترش مداوم مهارتهای آموزشی نیستند.
کاربرد فناوری در آموزش باعث به وجود آمدن نظام های آموزش الکترونیک شده است و باعث تغییراتی در نقش عناصر آموزش و طراحی آموزشی شده است. فناوری های نوین فرصت های بیشتر، جدیدتر و جذاب تر برای یادگیری ارائه می دهد. آموزش الکترونیکی از طریق کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات مرز های دسترسی و مرزهای زمانی را در هم شکسته و ابزارهای جدیدی را برای یادگیری به یادگیرندگان ارائه می کند
طراحی ضعیف دوره آموزش الکترونیکی اغلب به عنوان یکی از مشکلات اساسی مطرح شده است. برای طراحان دوره، بدون دانش قبلی در زمینه طراحی آموزشی، بسیار سخت است که از راهبردهای آموزشی اثر بخش برای دوره های یادگیری الکترونیکی استفاده کنند.
توجه بیش از حد به فناوری و جنبه فنی و از طرفی توجه ناکافی به طراحی آموزشی به عنوان یکی از مشکلات اساسی در طراحی دوره های آموزش الکترونیکی میباشد که برای آن باید چاره ای اندیشید. یکی از راه حل ها، استفاده از طراحی آموزشی ساختن گرایانه و الگوهای مربوط آن است. برای آنکه آموزش به یادگیری پایدارختم شود مستلزم طراحی و سازمان بندی منعطف است. یادگیری اثر بخش مستلزم وجود برنامه از قبل تعیین شده است. در این راستا مقاله حاضر به دنبال بررسی کاربرد طراحی آموزش ساختن گرایانه در محیط های یادگیری الکترونیکی است.
-2 طراحی آموزشی ساختن گرایانه
برای اینکه درک بهتری از طراحی آموزشی داشته ابتدا باید آموزش و طراحی را به شکل مناسبی تعریف کرد آموزش مجموعه تصمیمات و اقداماتی است که یکی پس از دیگری اتخاذ میشود یا انجام میگیرد و هدف آن دستیابی هر چه بیشتر یادگیرنده به هدفهای آموزشی است که با این تعریف این فعالیت یک کار عمدی و جدی است و مانند هر کار جدی دیگری نیاز به طراحی و پیش اندیشی دارد، طراحی نیز در لغت به معنای اختراع کردن ، اندیشیدن یا تنظیم یک نظریه ذهنی، ترسیم، ساختن و آماده کردن پیش نویس یک نقشه ، ختصاص دادن یا بکارگیری منابع برای دستیابی به یک هدف ، و سر انجام تهیه یک نقشه کاری برای حصول آنچه که از پیش تعیین شده آمده است
.طراحی آموزشی در معنای ساده استفاده از یک فرایند نظامند برای فهم مشکلات عملکرد انسانی، یافتن راه حلها و انجام آنهاست. طراحی آموزشی علم تعیین دقیق مشخصات فرایند ایجاد، ارزشیابی و تداوم موقعیتهای است که یادگیری را هموار کی کند
طراحی آموزشی کل فرایند تحلیل نیازهای و هدفهای یادگیری وایجاد نظام ارائه آموزشی برای برآوردن نیاز هاست
طراحی آموزشی، پیش بینی و تنظیم رویدادهای آموزشی بر اساس اهداف، محتوا و امکانات موجود با توجه به ویژگیها و ساخت شناختی دانش آموزان است. طراحی آموزشی، خواه مربوط به یک دوره کامل یا به یک جلسه ی آموزشی باشد، از اهمیت خاصی برخوردار است.
یکی از رویکرد نوین در طراحی آموزشی نظریه ساختن گرایانه است. برخی معتقدند که هنگام بحث از طراحی با رویکرد ساختن گرایی، دیگر واژه طراحی آموزشی به کارنمی رود،بلکه از عنوان» طراحی محیطهای یادگیری« استفاده میشود،زیرا در رویکرد معرفتشناسی پستمدرن،دانش حاصل فرایند ساختن معنا در ذهن شاگرد است و بر همین اساس مبنای طراحی نیز با مباحث طراحی آموزشی در رویکرد نظاممند که طی آن همه اجزای آموزش از ابتدا تا انتها از قبل تعیین و طراحی میشود و سپس با استفاده از انواع رسانههای موجود و مناسب به شاگردان منتقل میشود،تفاوت اساسی مییابد
هدف طراحی آموزشی در نظریه ساختن گرایی فراهم نمودن زمینه برای ساخت روانی و ذهنی میباشد . - Jonassen,1999 - رابطه محیط های یادگیری را که ساخت دانش در یادگیرندگان را تسهیل می بخشد نشان داده و آنها را بارویکرد های سنتی طراحی آموزشی مقایسه نماید
در طراحی آموزشی بر اساس نظریه ساختن گرایی باید دانش،فهم و علایق، قبلی یادگیرنده را در نظر گرفت. معلم باید بدانند که دانشآموزان چه چیزی با خود به موقعیت یادگیری آوردهاند و به آنها کمک کنند بر اساس آن دانش جدید را بسازند . بنابراین همانند شناخت گرایی، ساختن گرایی کار خود را از طریق تحلیل یادگیرندگان شروع میکند و فعالیت یادگیری مناسب برای گسترش یادگیری ساختن گرایانه مشخص میکند. درباره هدفهای یادگیری، نظریه ساختن گرایی بیشتر به هدف-آزاد گرایش دارد که نتایج و حتی روشها به آسانی اندازهگیری نمیشوند و برای همه یادگیرندگان یکسان نیستند. از این رو باید توجه خاصی بافت موقعیت یادگیری شود
اسپکتور - 2000 - 1 درباره طراحی از دیدگاه ساختن گرایی بیان میکند: زمینه به طور آشکار در طراحی یادگیری مد نظر قرار گیرد. توجه به انواع زمینهها که یادگیری در آن اتفاق میافتد ضروری است زیرا در طراحی آموزشی ساختن گرایانه نه تنها به زمینه یادگیری بلکه به بافت یادگیرنده نیز باید توجه کرد. در بافت یادگیرنده باید به:اهداف یادگیرنده،فواید دریافتی یادگیرنده از آموزش،انتظارات یادگیرنده توجه کرد
روشها و راهبردهای آموزشی ساختن گرایی معطوف کمک به شاگرد برای بررسی موضوعها و شرایط پیچیده تفکر در زمینهای خاص میباشد.بنا براین از شاگرد خواسته میشود تا به ساختن درک فردی خود از موضوع به وسیلهی تعاملات اجتماعی اقدام کند
