بخشی از مقاله
چکیده :
تغییرات سریع فناوری اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی در جهان امروز ، جوامع معاصر را با چالش های بی سابقه ای رو به رو ساخته است .که ، کشور ما هم از این نظر مستثنا نیست . قرن بیست و یکم در انتظار دنیایی است که رهبری آن را اطلاعات به عهده دارد. در این مقاله بصورت تحلیلی تاثیرات فناوری اطلاعات در جنبه های ارتباطی آموزش،اشکال اموزش و تدریس مبتنی بر تکنولوژی ، ویژگی های مواد آموزشی الکترونیکی ،مزایای استفاده از تکنولوژی اطلاعات در آموزش، فناوری اطلاعات و تعامل در طول آموزش مورد بررسی قرار گرفته و نمونه هایی از تحقیقات انجام شده در مورد تاثیر کاربرد فناوری اطلاعات در آموزش به عنوان نمونه در مقاله گنجانده شده است .
هدف این مقاله تحلیل بنیان نظری با نگاه به جنبه های عملی تاثیر فناوری اطلاعات در آموزش می باشد .بنابراین روش تحقیق در این مقاله با توجه به ماهیت آن کتابخانه ای با مرور سایت های موضوعی برای مطالعه متون روز آمد انتخاب شده و در پایان با توجه به وضعیت کاربرد فناوری اطلاعات در آموزش کشور مواردی به عنوان پیشنهاد ارائه گردیده است.
مقدمه :
قرن بیست و یکم در انتظار دنیایی است که رهبری آن را اطلاعات بر عهده دارد. در این روند ، ضرورت نگرشی تازه به افقهای آینده و حرکتهای جهانی ایجاب می کند که شناختی آگاهانه و واقع بینانه از اطلاعات و روند فراهم آوری ، ساماندهی و کاربری آن را داشته باشیم. در هزاره سوم میلادی ، اطلاعات به عنوان رکن اصلی قدرت مطرح است. انسان در گذر تاریخی خویش سه مرحله اساسی را طی نموده ، که هر یک از این مراحل نمایانگر قدرت در ان دوره بوده است .
دوره اول با توسعه کشاورزی و وسعت زمینهای مزروعی ، نظام های قومی و عشیره ای به رشد و بالندگی رسیدند. جامعه روستایی و هسته های اولیه مدنیت شکل گرفتند. یک سری نهادهای اجتماعی به خصوص اموزش و اولین حوزه ها به وجود آمدند. از ویژگی مهم این دوره تعامل انسان باطبیعت ، تزریق مستقیم انرژی انسان به طبیعت و تامین نیازهای اولیه ، سرعت تولید علم یعنی شناخت روابط بین هستی از به کارگیری علم بیشتر بوده است . سپس این دوره با تمام فراز و نشیبها وزمان طولانی آن طبیعت را وداع گفته و انسان پای در دوره یعنی عصر ماشین نهاد. با ظهور انقلاب صنعتی حاکمیت ماشین به شکل فراگیر تمامی شئونات جامعه بشری را در حیطه خویش گرفت و نتیجه آن تولید انبوه با استفاده از انرژی های مهار شده بود.
دود کارخانه ها ، صدای ادوات آهنین ، ماشینهای کارت زنی ، آلودگی های زیست محیطی ، ساختارهای بروکراتیک و جز آن دستاوردهایی بود که انقلاب صنعتی با خود به ارمغان آورد . در این دوره فناوری به فعلیت رسیدن علم در همه ابعاد زندگی بشر رسوخ کرد و از تولید علم پیشی گرفت و علم را در اختیار خود در اورد . علم پاسخگوی فناوری و نیازهای به وجود آمده این دوران شد . به تبع آن گرایش های مهندسی به شدت رشد کرد.
قافله سالار این عصر فناوری شد. در جامعه صنعت - محور مدارس شکل خاصی گرفت، به ابتدایی و متوسطه تقسیم شد، این تقسیم بندی در دانشگاه ها شدید تر شد به حدی که همه چیز را تخصصی میدیدند، آدم ها را بسیار خاص می کردند ، افراد را به پهنای یک سر سوزن اما تا عمق می بردند . در بطن عصر ماشین ، سیل مهاجرت به شهرها و انباشت اطلاعات حرکتی در حال تکوین بود که تولد نسل های رایانه ای را به دنبال داشت و سبب پای نهادن انسان به دوره سوم یعنی عصر اطلاعات را به دنبال داشت.
در سراسر جهان اطلاعات و فناوری آن در حال ایجاد انقلابی نوین است که اهمیت آن کمتر از انقلاب صنعتی نیست. توسعه فناوری اطلاعات در جامعه زندگی بهتر و رفاه بیشتر را به دنبال دارد. برای بهتر زیستن در جامعه اطلاعات - محور آشنایی با زمینه های کاربردی و عناصر سازنده فناوری اطلاعات ضروری است . اینترنت ، اینترانت ، اکسترانت ، پست الکترونیک ، تجارت الکترونیک ، یادگیری الکترونیک ، مدارس مجازی ، دانشگاه های اینترنتی ، دولت و سازمانهای الکترونیکی نمونه هایی از کاربری فناوری اطلاعات است .
همچنین عناصر مهم این فناوری عبارتند از : رشد پردازش اطلاعات ، بالا بردن انعطاف پذیری ، کار مجازی ، مجازی کردن سازمانها ، فرسایش مرزها از طریق تجارت است . - علی کرمی - 1386 امروزه با کاربردهای گوناگون و قابلیت های بالایی که فناوری اطلاعات از خود نشان داده است بصورت گسترده ای در امر آموزش مورد استفاده قرار می گیرد و دیگر تصور آموزش بدون فناوری اطلاعات - مهمتر از همه کامپیوتر - خیلی مشکل به نظر می رسد.
از کامپیوتر ها در جمع آوری اطلاعات ، نگهداری و ارائه انها ، اخذ بازخورد و اصلاح ساختار و تدوین شیوه های آموزش موثر استفاده می شود . با گسترش شبکه های کامپیوتری و اینترنت و به دنبال ان گسترش قابلیت های وب جهانی آموزش شکل جدیدی به خود گرفته و در محیط های مجازی دنبال می شود . امروزه اصطلاحاتی مثل دانشگاه های مجازی ، دانشگاه های اینترنتی ، کلاس های مجازی و نظیر آنها حاکی از عمق تاثیر اطلاعات در آموزش و فرایندهای آن می باشد . این مقاله به اجمال در این زمینه بحث خواهد کرد.
فناوری اطلاعات چیست؟
اصطلاح " فناوری اطلاعات " برای توصیف فنونی به کار میرود که ما را در ضبط، ذخیرهسازی، پردازش، بازیابی، انتقال و دریافت اطلاعات یاری می کند. هرچند فناوری اطلاعات، اصطلاحی است جدید، از لحاظ مفهومی قدمت آن به قدمت اشتیاق انسان به برقراری ارتباط می رسد. در حال حاضر سیستم های اطلاعاتی ما را قادر می سازند تا سیستم های اطلاعرسانی کارآمدی به وجود آوریمبدون. کاربرد معقول فنون اطلاعاتی، فعالیت ها تقریباً بی فایده و بی حاصل خواهد بود. برای سهولت تصمیمگیری به اطلاعات نیاز داریم. هدف اصلی سیستمهای اطلاعاتی کسب اطلاعات، پردازش آن به صورت مفید و در دسترس قرار دادن آن برای انجام وظایف مختلف است
یکی از نقش های سیستم اطلاعاتی در آموزش و پرورش، ایجاد این اطمینان ، است که بتوانیم در مواقع لزوم اطلاعات مورد نیاز خود را تهیه کنیم. باید کوشش کنیم تا اطلاعات مورد نیاز را پیش بینی نموده هنگام لزوم در دسترس داشته باشیم.
فناوری اطلاعات، در جامعهی اطلاعاتی امروزه در اصل الکترونیک بوده و اساس آن را مدارهای یک پارچه قطعات سیلیکون تشکیل می دهند. این فناوری به دو گروه عمده تقسیم می شود. نخستین گروه را "تله ماتیک ها" یعنی رسانه های بزرگ می نامند که فناوری هایی چون کامپیوتر، تلفن، ماهواره، تلویزیون، رادیو، ویدئو و دیگر فناوری هایی که به زیر بنای گسترده نیاز دارند، دربرمیگیرند. هنگامی که از فناوری تله ماتیک سخن به میان می آید فرض بر این است که هم روند انتقال پیام مورد نظر است و هم سخت افزاری که جهت تکمیل مبادله ضروری می باشد.
دومین نقش فناوری " اتنوترونیک " یا رسانههای کوچک نامیده می شوند که وسایلی چون ماشین تحریر، ضبط صوت، فاکس، ماشین های فتوکپی، ساعتهای دیجیتال و دیگر انواع فناوریهای شخصی را در بر میگیرد. تمامی این فناوری های اطلاعات، جزئی از رسانه های بزرگ و کوچک محسوب می شود
تاریخچه استفاده از فناوری در آموزش :
اولین شکل کلاس درس گسترده به صورت آموزش از راه دور و به شکل مکاتبه ای بود .ایساک پیتمن در سال » - 1840 - کوتاه نویسی « را در انگلستان از طریق مکاتبه ای تدریس می کرد. در همین راستا دکتر عیسی ابراهیم زاده آموزش از راه دور را به عنوان محصول عصر صنعتی و شکل صنعتی شده ی آموزش می داند و معتقد است روند رشد و تحول این نظام از لحاظ تاریخی با مراحل صنعتی همگامی ملموسی دارد.وی نسل اول آموزش از راه دور را که به آموزش مکاتبه ای شهرت دارد به عنوان آموزش تک واسطه ای1 نامید .
فناوری مورد استفاده در این دوره ارتباطات پستی ، چاپ کتاب های استاندارد و جزوات یکنواخت بود . در ادامه استفاده از امواج برای آموزش متداول گردید. آموزش چند رسانه ای2 که در حقیقت محصول دوره صنعتی است مشخصه اصلی نسل دوم آموزش از راه دور است. رادیو ، تلویزیون ، ویدئو ، ماهواره ، نوارهای دیداری و شنیداری مهمترین واسطه های آموزشی این دوره هستند.
