بخشی از مقاله
چکیده
سایبرنتیک بیان کننده مفاهیمی است که می تواند در زمینههاي مختلف، کنترل و تنظیم سیستمهاي پیچیده با بررسی نمونهها و شیوههاي پردازش اطلاعات در حیوان، ماشین و جامعه بهکار گرفته شود. هر علمی با استفاده از دانش متخصصان، و بر اساس حوزه عملیاتی خود میتواند آن را به عنوان یک روش علمی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد.
این مقاله قصد دارد با هدف استفاده از رویکرد سایبرنتیک و اصول آن، تواناییها و قابلیتهاي آن، به تبین، درك و تحلیل ساختار سیستم پیچیده حرکتی، و عوامل تاثیرگذار در حرکت، با روش آمایش اطلاعات مربوط به ساختار سیستم پیچیده حرکت، بپردازد. و با توجه به تعریف حرکت و عوامل تاثیرگذار برآن و ارتباط آن با سایبرنتیک و در نظر گرفتن پتانسیل هاي دید سایبرنتیکی، نگرش و بینش عمیقتري در ارتباط با عملکرد سیستم حرکتی شناسایی نماید، و راهی براي رسیدن به تصمیمگیري، تفکر، درك و پردازش دقیقتر حرکت پیدا کند.
حرکات قابل مشاهده و اندازه گیري هستند، و بیان کننده ارتباط بین سیستمها و زیرسیتمهاي مختلف درگیر در حرکت هستند، و با توجه به تعریف حرکت سایبرنتیکی، یعنی افزون شدن و جمع شدن اطلاع و آگاهی، تحلیل سایبرنتیکی حرکت، روشی براي یادگیري چگونگی تصمیم گیري اجزاي سیستمهاي کنترلکننده حرکت، و سبب کسب دانش عمیقتري نسبت به اهداف فوري و درك حرکات میشود، بنابراین استفاده از رویکرد سایبرنتیک در حرکت، راهی براي رسیدن به تصمیم گیري، تفکر، درك کردن و سایر پردازش ها است.
داشتن آگاهی و دانش دقیق در مورد حرکت و اینکه چطور و چگونه حرکت صورت می پذیرد اصلی است که میشود بر اساس رویکرد سایبرنتیک و با استفاده از اطلاعات تبادل و انتقال آن حرکت را توصیف مهار و سازماندهی نمود؛ و براي پیش بینی ها و برنامه ریزیهاي خود بسترسازي نمود.
مقدمه
امروزه بخش بزرگی از زندگیمان در فضا و محیط مجازي سپري میشود - نجفقلینژاد، - 1390، فضایی که در آن فاکتور مرزبندي جغرافیایی بیمعنا شده و دامنهي فعالیت انسانها به وسیله فناوريهاي ارتباطی و اطلاعاتی به قدري افزایش یافته که اطلاعات به سرعت در جهان پخششده و پردازش میشود
این امر متخصصان علوم مختلف را به خاطر تخصصیشدن علوم و پیچیدگی آن نگران کردهاست. این نگرانی در سال 1940دانشمندانی از رشته هايمختلف را گرد هم آورده تا در مورد علم کنترل و مدیریت تحقیق کنند که مسئله مشترکی آنها را به خود معطوف نمود، و آن ارتباط بین انسان و ماشین در محیط جدید بود. که نتیجه تلاش آنها براي دستیابی به نقاط مشترك منجر به شکل گیري رویکردي گردید که سایبرنتیک نام گرفت
سایبرنتیک مفهومی مورد مناقشه و پیچیده است. انجمن آمریکایی سایبرنتیک را steering مشتق از یک واژه یونانی و به معنی هدایت کردن ترجمه می کند
سایبرنتیک در ابتدا بر اساس مفاهیم هدایت گري، رهبري، و کنترل شکل گرفت - آخشیک، - 1391 و سپس وینر آن را سایبرنتیک، علم کنترل و ارتباط در انسان و حیوان براي شناسایی عناصر مشترك آن، در جهت مدل سازي و شبیه سازي، نام نهاد - وینر5، - 1361، و بعد از آن - آزاد، - 1391 آن را سریعترین، مناسبترین و مؤثرترین شیوهي کنترل و تنظیم در سازمانها و نظامهاي پیچیده دانست. و در نهایت رویکردي براي بررسی نمونه ها و شیوه هاي پردازش اطلاعات در حیوان و ماشین و جامعه - نجفقلی نژاد، . - 1390 زمینه ساز و بسترساز برنامه ریزي ها و پیش بینی ها شناخته شد.
نکته قابلتوجه ایناست که علوم مختلف به تناسب نیاز خود از این رویکرد بهرهگرفتند. مثل: ساختار پزشکیاز راه دور، رواندرمانی، سیستم- هاي یادگیري الکترونیکی، در نظریهپردازيهاي جامعهشناسی، روانشناسی و مدیریت، ساخت مدلها، تحقیقات کاربردي سازمانی، و غیره ...
همچنین "محققان زیادي به بررسی این رهیافت پرداختند. - ابراهیمی، " - 1389 ساختارهاي سایبرنتیک در همه حوزهها میتواند ایجاد و به کار گرفته شود. هر علمی بر اساس حوزه عملیاتی خود آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار میدهد. یک روش علمی براي فرمانروایی، مهار و خودکاري کامل است
اخیرا نگرش سیستمی جاي خود را به نگرش سایبرنتیکی دادهاست.مثلا هیلر - 1973 - 6 و همکاران از روش سایبرنتیک براي طراحی دارو، با بررسی ساختار ترکیبات شیمیایی، روابط عینی بین ترکیبات، اثرات دارو و پیش بینی اثرات دارو، استفاده نمودند. راما کریشنا - 2012 - 7 با استفاده از رویکرد سایبرنتیک براي شبیهسازي و طراحی مدلی دینامیکی براي شبکه سوخت و ساز بدن8 جهت از بین بردن محدوددیتهاي شناسایی واکنشهایی داخلی سلولها، و ردیابی و دسترسی به اطلاعات کافی و جزئیات سوختوساز بدن بهره برد.
فریچه9 و همکاران - 2005 - از رویکرد سایبرنتیک به درمان و تشخیص اکتشافی – روانی پوکی استخوان و ارتباط آن با بیاشتهایی عصبی ، دست یافتند. استفاده از تجزیه و تحلیل سایبرنتیک براي رشد و توسعه همه جانبه و فراگیر، مطالعهاي است که ادهم10 و همکارانش - 2015 - با بررسی و شناسایی متغیرهاي رشد و توسعه، تعیین نقطه اتصال وارتباط این متغیرها، توجه به دیدگاههاو محدودیتها با طراحی نقشه و مدل مفهومی و کاربردي از ارتباط بین آنها، براي کمک به سیاستگذاران رشد و توسعه، انجام دادند.
پول11 و همکاران - - 2010 با اندازه گیري رفتار کنترل خلبان و الزامات مورد نیاز براي پرواز راحت و آسان، براي شبیه سازي حرکت هواپیما، از رویکرد سایبرنتیک استفاده نمودند و با استفاده از تکنیکهاي ریاضی مدلی براي کنترل وضعیت رفتاري خلبان طراحی نمودند.
از روزگار باستان تا امروز، »حرکت« موضوع نظریهپردازى بسیارى از فیلسوفان و عالمان علوم طبیعی بوده است. ارسطو، به عنوان معلم اول، اصول و قوانینی را در باب »حرکت« بنیان نهاد. ارشمیدس به ارائه شاخه نظرى مکانیک پرداخت و هیرون شاخه عملی و فنّیتر آن را به دست داد.
مسلمان از قبیل جابر، کندى، ابنهیثم، و به ویژه ابوریحان بیرونی، در طی قرون میانه، روش آزمایش و کمّیسازى را به کار بردند. در فیزیک حرکت، انقلاب علمی با کارهاى گالیله به وقوع پیوست و با قوانین نیوتن به نتیجه مطلوب رسید. البته، این مطلب به معناى نادیده گرفتن تلاشهاى اندیشمندان قبل از گالیله و نیوتن نیست؛ بلکه واقعیت این است که افقهاى جدید، در پرتو نظریات قبلی، فراروى عالمان قرار گرفت؛ چنانکه خود نیوتن نیز براى توصیف جایگاه و موفقیتش از تعبیر »کوتولهاى ایستاده بر روى دوش غولها« استفاده میکند و همچنین محدودیت نظریهاش، در حدود دو قرن بعد، توسط انیشتین نشان داده میشود.
براي بیان چگونگی ارتباط ساختار سیستم پیچیده حرکتی با سایبرنتیک و براي بیان عواملی که ممکن است در نگاه به حرکت از دیدگاه سایبرنتیک تاثیرگذار باشند، به مثالی که وینر - 1361 - بیان نمودهاست توجه نماییم؛ مدادي را برمی دارم، هدف بلند کردن مداد است. ماهیچه هاي خاصی را حرکت می دهم - فقط یک کالبد شناس می تواند همه آنها را شناسایی کند. - حرکت بازوها و دستها درجهت تکمیل کردن عمل برداشتن مداد است. گزارش آگاهانه یا ناآگاهانه از مقدار حرکت در هر لحظه به دستگاه اعصاب ارسال میگردد. این گزارش حداقل میتواند دیداري باشد عمده گزارش احساس حرکت مبتنی بر احساس بافتهاي عمقی است اگر این احساس وجود نداشته باشد برداشتن مداد میسر نخواهد بود.
بازخوردهاي اضافی نیز مانع جدي به شمار می روند اگرماهیچه ها بیش از حد حرکت کنند دستخوش نوسانهاي غیر قابل کنترل می گردند بنابراین فرآیند چرخش مسیر از دستگاه اعصاب به ماهیجه ها در حالت تعادل باید باشد این دستگاه اعصاب به عنوان کل یکپارچه است.
بنابراین با توجه به گستردگی سایبرنتیک و توانایی آن در ارائه بینش سیستمی نظامها و تبیین ساختار سیستمهاي پیچیده، به نظر میرسد از این رویکرد بتوان براي درك ساختار سیستم پیچیده حرکتی و تحلیل آن به عنوان یک سیستم استفاده نمود. نگارنده قصد دارد با در دست داشتن اصول سیبرنتیک، و نگاهی که به مفاهیم حرکت، عوامل تاثیرگذار بر حرکت، پیوندها و اشتراکاتی را که بین این دو می باشند را شناسایی نموده و نحوه و میزان ارتباط اصول مفاهیم سیبرنتیک و حرکت را بررسی نماید.
حرکت و انواع آن؛
حرکت به معناي عام، به هرگونه تبدیل و تغییر تدریجی یا به هر هیئتی گفته میشود که در آنَثباتی نتوان تصور کرد - ابن سینا - ؛ خروج از مساوات و یکسانی - افلاطون - ؛ خروج تدریجی شیء از قوه به فعل دانستهاند - ارسطو - ؛ حرکت در فیزیک به معنی تغییر مکان جسم در ارتباط با زمان است. حرکت در فیزیک از نیرو ناشی میشود و با مفاهیم سرعت، شتاب، جابجایی و زمان مرتبط است
تقسیم بندي هاي زیادي از انواع حرکت شده که دراین جا متناسب با بحث به تقسیم حرکت توسط انگلس اشاره می شود: -1 حرکت مکانیکی، -2 حرکت فیزیکی، -3 حرکت شیمیایی، -4 حرکت زیستی -5 حرکت اجتماعی -6 و حرکت در فکر.
