بخشی از مقاله
چکیده
عامل مهمی مانند ثبات یا گردش کاری، علاوه بر دید و نگرش مدیر به مقدار قابل ملاحظهای تحت تاثیر اهداف سازمانی و عوامل تاثیرگذار محیط داخلی و خارجی قرار دارد. امروزه با تغییرات سریع تکنولوژی ثبات شغلی و تکرار مستمر یک شغل توسط افراد کارایی و اثربخشی لازم را نخواهد داشت و تغییر در تکنولوژی موجب منسوخ شدن بسیاری از مهارتها شده است.
از پیامدهای منفی ثبات شغلی میتوان به فرسودگی شغلی، کسالت کارکنان، خستگی زیاد، بیهویتی فرد، جدایی اهداف فردی و سازمانی و مقاومت در مقابل هر گونه تغییر شغلی اشاره کرد. مدیران سازمانها جهت جلوگیری از کسالت کارکنان در محیط کار و برای منطبق شدن با تغییرات محیطی و تکنولوژیکی و پاسخگویی بهتر به نیازهای ذینفعان و بالا بردن انگیزه کاری کارکنان، به ابزارهای غنیسازی و توسعه مشاغل متوسل شوند که از مهمترین آنها میتوان به گردش شغلی اشاره کرد.
از دیگر مزایای برنامه گردش شغلی، افزایش تعهد سازمانی، چون فرد با علاقه به کار میپردازد، شکاف بین اهداف فردی و سازمانی کاهش یافته و تعهد به سازمان افزایش می یابد. از طرف دیگر با جابهجایی کارکنان در شغلهای مختلف، سختی ها و مشکلات مربوط به شغلهای خاص بین افراد سرشکن میشود و شکایات و اعتراضات نسبت به سختی شرایط کاری به حداقل میرسد.
از دیگر پیامدهای مثبت گردش شغلی میتوان به افزایش رضایت شغلی، ایجاد حساسیت شغلی ، کاهش خستگی و فرسودگی شغلی کارکنان اشاره کرد. در این تحقیق به مزایای گردش شغلی در سازمان می پردازیم و روش های مختلف دستیابی به سیستم گردش شغلی موثر در سازمانها، همانند روش های ابتکاری مورد بررسی قرار می گیرد. سپس نمونه ای از یک سیستم گردش شغلی در سالن رنگ پارس خودرو، قسمت کابین رنگ رویه بیان می شود.
-1 مقدمه
فرسودگی شغلی از جمله خطرات شغلی است که به علت تأثیر منفی بر کارکنان، سازمان ها در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است .[7] فرسودگی شغلی به عنوان حالت روانشناختی تعریف می شود که از سطوح بالای استرسهای طولانی مدت در زندگی شغلی ناشی می شود.[9] به نظر آلتون فرسودگی شغلی خلاقیت را از بین برده و بهره وری و عملکرد شغلی را کاهش می دهد.[6] طبق تعریف چرخش شغلی فرآیندی است که طی آن کارکنان یک سازمان در سطوح مختلف هم خانواده به صورت جابجایی انجام وظیفه می کنند.
گردش شغلی از جمله استراتژ های طراحی شغل است که به منظور افزایش انگیزه شاغل در انجام کارها یا وظایف تکراری بکار گرفته می شود. اغلب سازمان ها از این استراتژی برای چندکاری و چند مهارته نمودن کارکنان در غالب برنامه های زمانبندی گردش شغلی بهره می جویند
مسئله زمانبندی گردش شغلی یکی از زیر مجموعه های مسئله زمانبندی منابع انسانی که هدف آن تخصیص کارها به اپراتورها طی دوره زمانی مشخص است به نحوی که هزینه های ناشی از تخصیص شامل هزینه های انجام کار و هزینه های فرصت کمینه شود.
استفاده از قواعد بسیار ساده و غیرابتکاری مانند اختصاص کارهای مختلف نسبت به آنچه که در دوره گذشته توسط اپراتور انجام شده است، به بهبود عملکرد نمی انجامد و لازم است مدل های مبتنی بر قواعد مبتکرانه توسعه داده شود به نحوه ای که با اصلاح شیوه ی زمانبندی کارها، بهبود عملکرد نیز حاصل شود.[3] در این مقاله ضمن برشمردن مزایای گردش شغلی و مفاهیم مربوطه، به برخی از روشهای زمانبندی ابتکاری گردش شغلی اشاره شده، و در ادامه به روش زمانبندی گردش شغلی در کابین رنگ رویه سالن رنگ پارس خودرو پرداخته می شود.
-2 ادبیات تحقیق
-1-2 علل گردش شغلی گردش کارکنان در داخل موسسه به علل مختلف انجام می گیرد .به عبارتی گاهی که به سلیقه و خواست مدیریت، مواقعی به جبر محیط و قوانین استخدامی و زمانی به خواست و نیازهای کارکنان مربوط می شود.
اهم این موارد عبارتند از:
-1 تغییر ساخت سازمانی که منجر به تقسیم بندی و گروه بندی خاص واحد های اجرایی، کاهش یا افزایش تعداد پست های سازمانی و بالاخره کاهش یا افزایش سقف پرسنل سازمان می گردد.
-2 افزایش سطح تولید کالا یا خدمت که به نیاز بیشتر به منابع انسانی منتهی می گردد،احتمالاً منجر به ایجاد پستهای جدید می شودمعمولاً. هر قدر حجم عملیات بیشتر شود کارها تخصصی تر می گردد.
-3 معرفی یک کالا، خدمت و یا روش تولید جدید منجر به تغییر کم و کیف مشاغل می گردد .در این زمینه تغییر تکنولوژی در فرایند عملیات، مهمترین آثار را در گردش های کارکنان در سازمان دارد.
-4 رکود بازار و دگرگونی حاد و اقتصادی که منجر به متوقف شدن بعضی از خطوط تولید و بیکار شدن عده ای از کارکنان می گردد.
-5 نوع بازاری که موسسه باآن مواجه است.
-6 و بالاخره گردش ناشی از تعلیق، بازنشستگی و اخراج که تصمیم آن از جانب سازمان اتخاذ می شود و یا خودداری از حاضر شدن در محل کار و استعفاء و نظیر اینها که از جانب کارکنان صورت می گیرد.
-2-2 هدف های گردش شغلی و رابطه آن با عملکرد سازمانی صاحبنظران هدفهای متعددی را برای گردش شغلی بر می شمرند .چنانچه با دقت بیشتری به این اهداف نگریسته شود، رابطه نزدیک گردش شغلی با عملکرد به روشنی قابل درک است .صاحبنظران زمینه های گردش شغلی را به شش دسته تقسیم کرده اند که همه آنها سبب بهبود عملکرد سازمانی می شود.
-1 گردش شغلی به منظور آشنایی با سیاستها و رویه های سازمانی
-2 گردش شغلی به منظور اصلاح مهارتهای ویژه
-3 گردش شغلی به منظور اصلاح روابط انسانی
-4 گردش شغلی به منظور حل مساله
-5 گردش شغلی به منظور اصلاح روشهای مدیریتی و نظارتی
-6 گردش شغلی به منظور کارآموزی.
-3-2 فوائد جابجائی شغلی فوائد جابجائی - انتقال و ترفیع - از دو نقطه نظر متفاوت سازمانی و فردی مورد بررسی قرار گرفته اند که در ذیل شرح داده می شود.
الف - از نظر سازمانی انتقال کارکنان از یک شغل به شغل دیگر باعث توسعه مهارت های کارکنان می شود .
مدیرانی که شغل آنها تغییر می کند در قسمتهای مختلف سازمان خدمت می کنند و انواع مسئولیت ها را تجربه می کنند.
ب - از جنبه فردی :افراد نیز مانند سازمان از انتقال و ترفیع سود می برند .در سن بیست و سی سالگی اکثر پرسنل دوست دارند که از حرفه و سازمانی که در آن کار می کنند دید کلی داشته باشند .انتقال و ترفیع این
امکان را فراهم می کند آنها فرصت پیدا کنند تا مجموعه جدیدی از اطلاعات و شایستگی ها را کسب نمایند.
از نقطه نظر یک سازمان صنعتی، گردش شغلی شامل مزایای زیر است:
- 1 کاهش خستگی
- 2 کاهش استرس های شغلی
- 3 افزایش نوآوری
- 4 افزایش زمان فعالیت های آزاد
