بخشی از مقاله
چکیده
کشند قرمز توده هایی از جلبکهای قرمز رنگ است که به دنبال پدیده ی شکوفایی پلانکتونها از نوع Trichodesmium,Cochlodiniumpolykricoides وتغییر رنگ آب دریا ایجاد می شود. این پدیده باعث کاهش اکسیژن محلول در آب می شود وباعث آسیب رساندن به موجودات دریایی می شود به طوری که بسیاری از پرندگان دریایی، پستاندران آبزی، ماهیان وانسانها در مقابل این جلبکهای میکروسکوپی وسموم حاصل از آنها در امان نیستند و همچنین این عامل به نوبه ی مانع از فتوسنتز برای مرجانها می شود وبه تدریج سفید میشوند.عوامل مختلفی بر شکوفایی جلبکی موثرند که برخی از آنها عبارتند از:
تغییرات شرایط آب وهوایی - نور،دما - ،پدیده پرغذایی - نیتروژن وفسفر - ، فاکتورهای هیدرولوژیکی، بروز طوفانهای گرد وخاک حاوی آهن وبرخی ازآلودگی هایی که منشا انسانی دارند به طورکلی می توان گفت : درجه حرارت مناسب و وجود مواد مغذی - خصوصا فسفات ونیترات - مهمترین عوامل کشند سرخ هستند.
خلیج فارس نیز مانند اغلب اکوسیستم های دریایی هرساله شاهد بلوم های جلبکی کوچک وبزرگی است ، که ازاواخر شهریور ماه 1378 ازحوالی جاسک گزارش گردید وبه سرعت به سایرنواحی خلیج فارس گسترش یافت، طولانی ترین و وسیع ترین کشند سرخ سالهای اخیردرخلیج فارس بوده است.
عامل ایجاد این کشند دینوفلاژهای گونه - - Cochlodiniumpolykricoides می باشد. از شیوه های مبارزه با این پدیده جلوگیری از ورود پسابها وفاضلاب به دریا است.درحال حاضر عملیات رس پاشی در مناطقی که بیشترین مزاحمت را ایجاد می کند در حال انجام است انتظار می رود رس پاشی از روی هوا که یکنواخت تر انجام می شود نتیجه بهتری داشته باشد. تاثیر این روش درآزمایشگاه منجر به حذف 80 تا 90 درصدی پدیده کشند قرمز شده است. اما نتایج نشان داده است که اگر کل منطقه آلوده شود این روش را ه گشا نیست. هدف از این تحقیق به بررسی عوامل ایجاد کشند سرخ وتاثیر آن بر محیط طبیعی می پردازد.
مقدمه
جلبک ها گروهی بزرگی از موجودات ساده هستند که مانند گیاهان ،حاوی کلروفیل هستند وقابلیت فتوسنتز دارند، اما برخلاف آنها فاقد ریشه، ساقه وبرگ وگل هستند آنها از دست آغازیانی محسوب میشوند و قادرند با فتوسنتز مواد غیر ارگانیک را به مواد ارگانیک تبدیل کنند.جلبکها برای رشد به نور خورشید، دیاکسیدکربن - CO2 - ، آب ومواد معدنی نیاز دارند جلبکها به رنگهای قرمز،سبز یا قهوهای دیده میشوند. بیشتر جلبک هایی که درآب زندگی می کنند تک سلولی هستند .به این جلبک ها تک سلولی که درآب شناورند ، ریز شناور یا فیتو پلانکتون - پلانکتون گیاهی - می گویند
پدیده کشند سرخ در برخی مناطق معتدل آب وهوایی معمولا به مدت چند روز در اوایل فصل بهار وپاییز رخ می دهند اما گاه حالت غیر طبیعی پیدا می کند وبه حدی افزایش می یابد که برای مدت طولانی سبب تغییر رنگ آب دریا می شود. به این پدیده در اصطلاح علمی ،کشند قرمز یا جزر ومد قرمز می گویند . نام کشند به این دلیل همراه با رنگ می آید که این پدیده یکنواخت نیست وشدت آن مانند کشند یا جزر ومد آب دریا کم وزیاد می شود بالا وپایین می رود اما از آنجایی که هیچ ارتباطی بین جزر ومد در این پدیده وجود ندارد واز طرفی دیگر وقوع این پدیده همواره رنگ آب را قرمز نمی کند بعضی از محققان ترجیح می دهند که از اصلاح شکوفایی جلبکی استفاده کنند .
البته عبارت - رد تاید - یا - کشند قرمز - بستگی به نوع گونه ای دارد که تکثیر یافته است و بر اساس نوع گونه ممکن است زرد یا سبز باشد که سبب می شود رنگ آب در این نواحی سبز یا زرد ویا سرخ شود. کشند سرخ معمولا توسط تاجکداران یا فیتوپلانکتون های قرمز رنگ رخ می دهد و چون اولین بار پدیده کشند به دلیل تکثیر فیتوپلانکتون های قرمز رخ داده است این پدیده را رد تاید نامیده اند
این پدیده دربسیاری از مناطق دریایی جهان مانند سواحل کره ،هنگ کنگ،چین ، ژاپن ،کشورهای حوزه دریای سیاه ومدیترانه وعمده خلیج فارس دردسر شده است. شکوفایی مضر جلبکی توسط Cochlodiniumpolykrikoides ازخانواده Dinoflagiate در سپتامبر 2008 از جنوب دریای عمان ،تنگه هرمز و خلیج فارس کشیده شد وبیشتر از9 ماه طول کشید.دینامیک این نوع فیتو پلانکتون به گونه ای است که اکسیژن فعال آزاد می کند وبا عث اکسید شدن آبشش ماهی ها می گردد بنابراین در زمان وقوع پدیده کشند قرمز مقدار اکسیژن درآن منطقه افزایش یافته است و با توجه به اینکه محدوده دمای مناسب برای رشد فیتوپلانکتون ها در زمستان وجود دارد، مشاهده وقوع این پدیده در فصل زمستان بوده است. با توجه به مهم بودن این پدیده واثرات آن مطالعه این امر ضروری است
پیشینه کشند قرمز:
اولین کشند قرمز ازرودخانه ها، کانال ها وحوضچه های مصر باستان گزارش شده است و این خبر را می توان دراسناد تاریخی موجود مشاهده کرد . از دهه 1990 میلادی گزارشات مرتبط با شکوفایی جلبک های مضر افزایش چشمگیری داشته است. بسیاری از کشورهای دنیا ازجمله فیلیپین ،کره ، چین، مکزیک، ایالات متحده آمریکا،... بر اثر این پدیده دچار مشکل شده وبا حجم انبوهی از خسارت های زیست محیطی بوم شناسی - اکولوژیک - مواجه شده اند. دردریای خزر،کشند قرمز برای اولین بار درسال 1385 پدید آمد که موجب مرگ بسیاری از ماهی های کیلکا شد. وقوع کشند قرمز درجهان وسپس در خلیج فارس در سال های اخیر رو به فزونی بوده و مستندات علمی نیز حکایت از این موضوع دارد.
جلبک های قرمز از آغاز فعالیت خود از شهریور 87 خسارت بسیاری به صیادان، استخرهای پرورش میگو، صنعت گردشگری و محیط زیست این منطفه وارد کرده اداره شیلات از اتلاف حدود 30 تن ماهی در این منطقه خبرداده است که این رقم شامل مر گ ومیر ماهیان غیرشیلاتی ، بی مهرگان ونرم تنان ،خارپوستان، سخت پوستان ،مارماهیان ، سنگفرشان مرجانی وماهیان تزئینی نیست. از گذشته این پدیده اتفاق می افتاد اما زمان آن کوتاه و درحدود 48 ساعت بود.
ازسال 1370 تا 76 گزارش های مربوط به شکوفایی جلبکی روند معمول پدیده پلانکتونی را طی کرده و از 76 به بعد در بندر لنگه وبندر عباس روند آن تغییر نموده، آخرین شکوفایی ثبت شده پیش از این ماه سال 86 در جاسک وقشم بوده، مهرماه سال 87 نیزنمونه جدید کلودینیوم عامل اصلی آن بوده است. از سال 79 تغییرات شدیدی در گونه های پلانکتونی دیده شده وگروههای خاصی از گونه ها جایگزین گونه های دیگر شده اند ولی تا سال 80 هیچ نمونه ای از 4 جنس خاص از پلانکتونها در آبهای ما وجود نداشت ، در سال 86 با تراکم بیشتری شاهد شکوفایی جلبکی بودیم . وجود سیست که به منزله بذر این پلانکتون هاست مساله جدی وخطر ساز است
نقشه گسترش شکوفایی پلانکتونی درخلیج فارس ودریای عمان
مواد وروشها:
این مقاله با استناد به منابع معتبر کتابخانه ای، ترجمه و بررسی مقالات علمی تخصصی گرد آوری و تهیه شده است
بحث ونتایج
عوامل موثر درپدیده کشند قرمز
- 1 دما: دمای آب باعث رشد فیتو پلانکتونها ست درفصولی از سال که دمای آب کمتر است رشد آنها نیز کمتر دیده می شود معمولا رنج دمای موثر برای رشد فیتوپلانکتون ها 25 - 30می باشد که بسته به شرایط آب وهوایی منطقه که این محدوده دما در چه پدیده در فصل تابستان مشاهده می شود ولی در منطقه خلیج فارس در کشورها این محدوده دما در فصل زمستان وجود دارد
- 2 نور: فیتوپلانکتون موجودات زنده ای هستند که برای رشد نیاز به نور هم دارند لذا عمق نفوذ نور وشدت نور، دراین پدیده مهم می باشد. فیتو پلانکتون یک نوع جلبک است که درآن پدیده فتوسنتز اتفاق می افتد لذا اثر روز وشب نیز دروقوع Redtide مهم است.
- 3 مواد مغذی - : - Nutrient به نظر نمی رسد که وجود مواد غذایی که از اعماق به سطح می آید خود عامل مستقیم شکوفایی پلانکتونی باشد. این تصور وجود دارد که بروز شکوفایی دیاتومه ها باعث ضعف مواد غذایی موجود درآب وکاهش یک یا دو عنصر غیرآلی می گردد برای مثال کمبود سلیس که سبب محدودیت رشد دیا تومه ها می شود روی دینوفلاژله اثر ندارد. در این زمان است که تولیدات دینوپلاژله ای شکوفا شده واز دیا تومه ها پیشی می گیرد.
- 4 بارانهای شدید وسنگین: این باران ها حامل ذخایر غنی مواد مغذی از خشکی به اقیانوسها هستند ولذا زمینه را برای شکوفایی فیتوپلانکتونی ها فراهم می سازند. بسیاری از شکوفایی فیتو پلانکتون ها بعد از یک دوره باران سنگین بوده است .بعد ازدوره بادهای شدید: این بادها باعث همراه شدن ته نشست های اعماق آب وآزاد سازی مواد مغذی به داخل آب می شوند وبدین طریق راه را برای ازافزایش تولید فیتوپلانکتون ها هموار می سازند.
:Upwelling - 5 وقتی حاصل می شود که باد ضمن آنکه به طور مداوم آب سطح دریا را از ساحل رسوبی شیبدار آن دور می کند سبب می شود آب سرد عمقی که محتوی مواد غذایی بطرف ساحل دریا صعود کند
