بخشی از مقاله
چکیده
در این تحقیق اثرات کشندگی دو حشرهکش زیستی قارچی با نامهای تجارتی Biolecan و Bioveria روی حشرات بالغ شته رز تحت شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. تیمارها شامل پنج غلظت 104 - ، 105، 106،10 7، 10 8 اسپور در میلی لیتر - و آب مقطر بدون اسپور قارچ به عنوان شاهد بودند. برای تیمار شتهها از روش موضعی استفاده شد. برای هر دو قارچ، کمترین مقدار LT50 برای غلظت108اسپور در میلی لیتر و بیشترین مقدار LT50 برای غلظت 104اسپور در میلی لیتر بدست آمد. مقادیر LC50 برآوردشده برایL.lecanii و B.bassiana در روز سوم به ترتیب 1/80×105 و5/74 ×104 اسپور در میلی لیتر بود.
.1 مقدمه
گل رز یکی از زیباترین و پرطرفدارترین گل های زینتی جهان می باشد که به علت دارا بودن ویژگی هایی مانند پایداری - چند ساله بودن - ، طولانی بودن دوران گلدهی، وجود گروه ها و ارقام متعدد علاوه بر زینت بخشی منازل، باغ ها و فضای سبز شهری، در تجارت بین المللی نقش عمده ای ایفا نموده و از این نظر دومین گل بریده جهان بعد از داودی محسوب می شود
گل رز مورد حملهی آفات متعددی قرار میگیرد که شته رز، Macrosiphum rosae Linnaeus - Homoptera: Aphididae - ، یکی از مهمترین آنها محسوب می شود
شتهی رز دارای قطعات دهانی زننده - مکنده است. این آفت روی جوانههای برگ، سرشاخهها و جوانههای گل مستقر شده و با فرو بردن خرطوم خود و تغذیه از شیرهی گیاهی، موجب توقف رشد جوانهها وسرشاخهها، مانع باز شدن برگها و شکفتن غنچههای گل و در نهایت ضعف و پژمردگی گیاه میشود. در آلودگیهای شدید نیز باعث تغییر شکل و لکهدار شدن گلبرگها میشود که این نیز باعث کاهش زیبایی گلهای رز میگردد
شته رز به صورت بکرزایی تولید مثل میکند و برخی از کلنیهای این شته میتوانند در طول فصل تابستان روی رزها باقی بمانند و در فصل پاییز فرمهای جنسی تولید کنند
شته رز نیز مانند سایر شتهها دارای دشمنان طبیعی بسیاری از جمله کفشدوزکها، مگسهای سیرفیده، سنهای شکارگر، بالتوریها و زنبورهای پارازیتوئید میباشد.[2] از قارچهای بیمارگر حشرات بویژه Beauveria bassiana Balsoma برای کنترل موفقیت آمیز تعداد زیادی از آفات مکنده بویژه در شرایط گل خانه استفاده شده است
قارچ Lecanicillium lecanii Zimmerman به عنوان قارچ بیمارگر حشرات برای کنترل بیولوژیکی شتهها کارایی بالایی داشته و تعدادی از ایزولههای این قارچ قدرت بیماریزایی بالایی بر روی چندین گونه از شتهها نشان دادهاند 6]؛ 10 ؛.[12 دو ایزوله از V.lecanii توسط کوپرت در سال های 1981 و 1982 در هلند معرفی شد که یک ایزوله برای کنترل شته ها روی گل داودی و ایزولهی دیگر، برای کنترل مگس سفید روی خیار و گوجه فرنگی موثر بود .[16] قارچهای هیفومیست مانندL.lecanii و B.bassiana به چند روز رطوبت بالا برای اسپورزایی و عفونت احتیاج دارند.
این قارچها جهت تولید انبوه ارزان هستند، انبار کردن این قارچها آسان بوده و در محدودهی بالایی از سطوح دما و رطوبت موثر هستند. آنها همچنین در دزهای اقتصادی امکان کشتن سریع آفت را فراهم میکنند.[16] فقدان گزارشی در مورد آلودگی انسان و سایر مهرهداران به حشرهکشهای زیستی قارچی دلیل محکمی بر بیضرر بودن آنها برای مهرهداران است. براساس آزمایشات انجام شده، تاثیری از این حشرهکشهای زیستی قارچی بر روی پارازیتوئیدهایی مانند Encarsia Formosa و حشرات مفید مانند گردهافشانها گزارش نشدهاست
.2 مواد و روشها
در این تحقیق تاثیر حشرهکشهای زیستی قارچی Verticillium lecanii - Zimmerman - و Beauveria bassiana - Balsoma - روی حشرات کامل شته رز در آزمایشگاه تحصیلات تکمیلی گروه گیاهپزشکی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1391 مورد آزمایش قرار گرفت.
پرورش شته رز
کلنی اولیه شته رز، روی گیاهان رز موجود در گلخانه تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی تهیه شده و سپس به گیاهان رز رقم فلوریبوندا انتقال داده شد.
پرورش گیاه رز در گلخانه
گیاهان رز رقم فلوریبوندا، به تعداد 20 گلدان که دارای خاک، ماسه و کود دامی به نسبت 1 :1 : 2 تهیه شده بودند و در گلخانه قرار داده شد.
زیستسنجی قارچهای بیمارگر
فرم تجارتی دو قارچ بیمارگر Verticillium lecanii - Zimmerman - و Beauveria bassiana - Balsoma - به صورت دو حشرهکش زیستی قارچی با نامهای تجارتی Biolecan و Bioveria از شرکت زیست فناوری صدرای طبیعت تهیه گردید. این تحقیق تحت شرایط آزمایشگاهی 25 2 - درجه سیلسیوس، رطوبت نسبی 100 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی - بررسی شد. در این آزمایش تاثیر سوسپانسیون کنیدیوم قارچها با غلظتهای 104، 105،106، 107 و 108 اسپور در میلی لیتر محلول قارچ به همراه شاهد - آب مقطر استریل - بر روی شته رز بررسی شد. برای هر واحد آزمایشی - پتری پلاستیکی - 10 حشره کامل شته رز در نظر گرفته شد.
آزمایش به صورت طرح فاکتوریل، با طرح پایه کاملاً تصادفی در 6 تکرار انجام گرفت. برای تیمار شتهها از روش موضعی استفاده شد. بدین ترتیب که با استفاده از سرنگ هامیلتون روی هر حشره کامل شته رز 1 میکرولیتر از هر غلظت قرار داده شد، سپس شتهها با استفاده از قلمو به داخل پتری-دیشهای پلاستیکی محتوی آگار 1 درصد و برگهای تازه رز منتقل شدند. پتریدیشها به طور روزانه بررسی شدند، تعداد حشرات مرده شمارش شده و برگهای تازه رز جهت تغذیه حشرات بالغ به داخل پتریها اضافه شد. آمار برداری از حشرات کامل، به مدت 6 روز و به فاصله ی هر 24 ساعت یکبار انجام گرفت. آزمایش با 6 تکرار انجام شد. تجزیهی دادهها براساس طرح آزمایشی کاملاً تصادفی با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفت. برای رسم نمودار نیز از نرمافزار Excel استفاده شد.
.3 نتایج
مقادیر LT50 - زمان لازم برای از بین بردن 50 درصد از جعیت شته رز - محاسبه شده برای دو قارچ Lecanicillium lecanii و Beauveria bassiana به ترتیب در جدول 1 و 2 نشان داده شده است. با توجه به دادههای جدول 1 و 2، دامنههای LT50 های مربوط به غلظتهای 107 و 108اسپور در میلی لیترمحلول قارچ برای هر دو قارچ همپوشانی داشته، ولی با مقادیر LT50های مربوط به غلظتهای 104 و105 و 106 اختلاف معنی داری داشتند.
براساس نتایج این آزمایش مقادیر LT50 برآورد شده برای غلظتهای 107 و 108 اسپور در میلی-لیترمحلول قارچ برای هر دو قارچ حداقل بوده و باهم همپوشانی داشتهاند، بنابراین استفاده از غلظت 107 اسپور در میلیلیتر محلول قارچ از نظر اقتصادی مطلوبتر میباشد.
جدول LT50 . 1 تاثیر قارچ Lecanicillium lecanii بر روی شته رز
جدول LT50.2 تاثیر قارچ Beauveria bassianaبر روی شته رز
مقادیر LC50 برای دو قارچ L.lecanii و B.bassiana در جدول 3 نشان داده شده است. مقادیر LC50 بدست آمده برای دو قارچ L.lecanii و B.bassiana به ترتیب 1/80×105 و 5/74×104 اسپور در میلیلیتر محلول قارچ بودند.
جدول LC 50 . 3 تاثیر قارچ L.lecanii و B.bassiana در روز سوم بر روی شته رز
مقدار LC50 نشاندهندهی غلظتی از قارچ بیمارگر است که %50 مرگ و میر در آن غلظت ایجاد میشود. مقدار LC50 قارچ L.lecanii در روز سوم در مقایسه با B.bassiana بیشتر میباشد، بنابراین قارچ B.bassiana در روز سوم تاثیر بیشتری روی شته رز دارد.
خطوط دز - پاسخ حشرات بالغ شته رز در تیمار با قارچهای بیمارگرL.lecanii و B.bassiana در شکل 1 نشان داده شده است.
