بخشی از مقاله
چکیده
یکی از اهداف تربیتی مهم قرآن، تغییر نگرش افراد نسبت به خداوند و جهان هستی است. به گونهای که انسان همه امور را از الطاف الهی بداند و در سایه سار ایمان به خدا، به خوش بینی، امیدواری، آرامش و رو شنی دل بر سد. برای اینکه ان سان بتواند نگرش مثبت را در خود تقویت کند، لازم است به تمام توانمندیها و استعدادهای خود که از جانب الطاف الهی است، توجه کند و آنها را تقویت کند.
به کار بستن این فضائل و توانمندیها شادی آفرین ا ست؛ چرا که آنچه از جانب خداوند با شد، دائمی و م ستدام ا ست. در این پژوهش، با توجه به اهمیت مثبتاندیشی و پیامدهای آن در پیشگیری و برون رفت از اختلالات روحی و روانی، ابتدا ف ضایل اخلاقی سازنده آن بیان شدهاند و سپس مؤلفههای مربوط به هر فضیلت که در قالب توانمندیهای منشی است، مطرح گردیدهاند. پس از تعریف و تبیین هر مؤلفه، آیات قرانی مرتبط با هر کدام که درواقع مؤید سبقت علمی کلام الهی در مقابل علوم بشری است؛ مطرح شدهاند.
مقدمه
احساس نشاط و شادکامی از مهمترین راههای پیشگیری و برون رفت از اختلالات روحی و روانی و از ضروریترین خواستههای فطری و نیازهای روانی بشر به شمار میرود که به دلیل تاثیرات عمده در سالمسازی و بهسازی جامعه، همواره ذهن افراد را به خود مشغول کرده است. احساس شادکامی افراد در زندگی به عوامل متعددی وابسته است. توجه به تمام این عوامل در واقع توجه به تمامی ارزشها، خوبیها و شایستگیها است و کسانی که چنین عواملی را بشناسند، خواهند توانست شادتر زندگی کنند. منشاء روانشناسی مثبت به عنوان شاخه جدیدی از روانشناسی به مطالعه علمی نیرومندیها و شادمانی انسان نظر دارد.
روانشناسی مثبت
یکی از رشتههای بدیع روانشناسی که در اواخر سده بیستم میلادی، پا به عرصه وجود نهاد و افق تازهای را پیش روی متفکران، پژوهشگران و دانشجویان گشوده، روانشناسی مثبت میباشد. ظهور روانشناسی مثبت به مارتین سلیگمن2 رئیس انجمن روانشناسی آمریکا بر میگردد. سلیگمن - 1998 - در پاسخ به این سوال که چرا افراد امروز به روانشناسی مثبت نیاز دارند معتقد است :
در گذشته روانشناسی هزینه زیادی را برای بیماریها و ضعفها پرداخت کرده و کمتر به عوامل مثبت و انسانی ارزش داده است. اما این حوزه در این عقیده تاسیس شده است که افراد دوست دارند زندگیشان را معنادار و کاملتر کنند و به دنبال افزودن تجربه خود از عشق و کار هستند و به دنبال ترویج و گسترش عواملی هستند که آن را بهترین چیز در درون خود میدانند. روانشناسی مثبت میتواند با تشویق افراد به سوی پذیرفتن رفتارها و تمرینات ذهنی و ارتقاء سطح بهینه و نهفته در وجود هر شخص علاوه بر اینکه از شکلگیری بسیاری از اختلافات جلوگیری کند، باعث ایجاد شادی و رضایت در زندگی افراد شود.
پس هدف روانشناسی مثبت ریشه کنی و از بین بردن آسیب شناسی نیست، بلکه هدف آن شناخت عواملی است که در انسان قابلیت رشد و تحول دارد، بدون آنکه بخواهد ضرورت و اهمیت آسیب شناسی را انکار کند . - Angla & others, 2004 - روانشناسی مثبت بر موفقیت انسان تمرکز دارد؛ در حالی که بسیاری دیگر از شاخههای روانشناسی بر رفتارهای نابهنجار تمرکز میکنند، این شاخه به جای توجه به ناتواناییها و ضعفهای بشری روی تواناییهای آدمها متمرکز شده است؛ تواناییهایی از قبیل شادزیستن، لذت بردن، قدرت حل مساله و خوش بینی
روانشناسی مثبت چیزی بیش از مطالعه علمی فضیلتها و تواناییهای معمولی انسان نیست. این حیطه در چشم انداز علمی خود علاقهمند به تحقیقات علمی به منظور فهم کامل گستره تجارب انسان از کمبود، رنج، بیماری تا شکوفایی، سلامتی، بهزیستی و شادابی انسان میباشد
مراد از مثبت اندیشی تخیل مثبت نیست، زیرا تخیل مثبت پشتوانه واقعی ندارد و فرد را شکننده و آسیب پذیر میکند، مثبت اندیشی مبتنی بر کشف واقعیات خوشایند است
کاربردهای روانشناسی مثبت
الف- پیشگیری مثبت: روانشناسان مثبت معتقدند که مهمترین اصل در روانشناسی مثبت، پیشگیری است. یعنی کشف توانمندیهای انسان و اینکه یکسری صفات متضاد با آسیبشناسی روانی به نام خصیصههای مثبت انسانی وجود دارد که هسته اصلی روانشناسی پیشگیری مثبت را تشکیل میدهد
پس پیشگیری یعنی شناختن، وسعت دادن و تمرکز کردن بر این توانمندیها در افرادی که دارای ریسک بالا برای آسیبشناسی روانی هستند مانند فرزندان طلاق، جوانان بزهکار یا کسانی که گذشتههای آسیبزا داشتند
