بخشی از مقاله
چکیده
استفاده از هنر به عنوان یک وسیله برای پرورش خلاقیت و همچنین کیفت بخشی به تعلیم و تربیت می تواند نقشی مؤثر داشته باشد چرا که کیفیت بخشی در تعلیم و تربیت یکی از اهداف اصلی است که بر اساس این دغدغه صاحب نظران تعلیم و تربیت همیشه به دنبال راهکارهایی برای این مهم و همچنین توسعه آن می باشند.
هنر نمایش از میان رسانه های گوناگون هنری ، موجزترین ، کم هزینه ترین و عملی ترین هنر ها محسوب می شود که لازم است با جدی گرفتنش از ظرفیت های این هنر برای کیفیت بخش به یادگیری و حتی درمان برخی نارسایی های آموزشی، استفاده لازم را در مدارس داشت.
روش تهیه این تحقیق بر اساس یک پژوهش موردی که به صورت کتابخانه ای به خلاقیت و هنر نمایش و زمینه های گیفیت بخشی در یادگیری پرداخته شده و با مطرح کردن این هنر و بررسی ظرفیت های آن در راستای تعلیم و تربیت راهکارهای اجرایی برای توسعه این هنر در مدارس در چهار گام عملی برای مخاطبان مطرح شده است که به نتایج و محدودیت های توسعه تئاتر در مدارس اشاره دارد.
مقدمه :
هنر نمایش ، به خاطر گروهی بودنش، همواره مورد توجه سیاست گذران تعلیم و تربیت بوده و برای اجتماعی کردن دانش آموزان مورد توجه مشاوران و روانشناسان نیز قرار دارد.
هنر تئاتر در کشورهای پیشرفته ی صنعتی از اجزای مهم فعالیت های فرهنگی ، هنری و آموزشی دروس به شمار می آید."از این هنر به عنوان شیوه ای بسیار مهم در امر آموزش و پرورش کودکان، نوجوانان و جوانان بهره می گیرند."
در این مقاله چند هدف اساسی از جمله مشاهده رفتار دانش آموزان از ابعاد مختلف در قالب اجرای نمایش ، اجرای تمهیدات تربیتی برای تغییر رفتار دانش آموزان در نظر گرفته شده است که به خاطر عملی بودن جریان تدریس علاوه بر رضایت دانش آموزان، مطالب تربیتی بصورت غیر مستقیم به آنها آموزش داده می شود.
این هنراز نگاه روانشناسان تربیتی مورد توجه فراوانی قرار گرفته است به گونه ای که" » کوک« یکی از نظریه پردازان تربیتی در کتاب »روش بازی« در سال 1917 از نمایش به عنوان وسیله یادگیری یاد می کند."
فوائد هنر نمایش در آموزش و پرورش
هنر تئاتر از همان آغاز پیدایش خود تا به امروز ، مانند دیگر هنرها ، دارای جنبه های آموزشی فراوانی بوده است. عمده فوائد به کارگیری هنر نمایش در آموزش و پرورش را می توان به شرح ذیل دانست:
-1 پرورش خلاقیت دانش آموزان امروزه به خاطر توسعه و رشد جامعه، شرایط محیطی کسب و کار و زندگی به قدری پیچیده و نامطمئن گردیده است که دیگر نمی توان با روش های سنتی و قدیمی مسائل و مشکلات فردی و گروهی را حل کرد و دانش آموزان را پرورش داد.
آموزش هنر به خصوص هنر نمایش نیز به خاطر دوست داشتنی و عملی بودنش از جمله راههایی برای پرورش خلاقیت دانش آموزان است. از خلاقیت تعاریف بسیاری شده است که این تعاریف گوناگون هم شباهت ها وهم تفاوت هایی با هم دارند اما آنچه نسبتا عده زیادی از دانشمندان پذیرفته اند این است :
" به کارگیری توانایی های ذهنی در تلفیق عناصر کهنه برای ایجاد یک فکر یا راه حل نو و ارزشمند و هدفدار را خلاقیت می گویند."
" نمایش به خاطر دارا بودن تحرک ، فضای خاص و دیگر ویژگی ها و مهمتر از آن قرار دادن دانش آموز در یک گروه ارزش های وجودی تعاریف مختلفی که از خلاقیت وجود دارد را در خود داشته و کودک را در برخورد با این ارزشها قرار می دهد.
" نمایش مانند دیگر هنرها می تواند، کودک را به اندیشه ، جستجوگری و مطالعه ترغیب کند و در نهایت به او کمک کند با دنیای اطرافش و سایر هم نوعانش ارتباطی صحیح برقرار سازد."
در تعلیم و تربیت استفاده از هنر به عنوان یک حامل و رسانه از این منظر که می تواند در پرورش خلاقیت نقشی مؤثر داشته باشد؛ دارای اهمیت بالایی است و هنر نمایش به عنوان جذاب ترین هنری که به راحتی می شود از آن در کلاس درس استفاده کرد؛ کاربردی ترین و بهترین هنر آموزشی محسوب می شود.
" از میان رسانه های گوناگون هنری ، موجزترین ، کم هزینه ترین و عملی ترین آن ها که می تواند به امر آموزش کمک کند، هنر تئاتر و نمایش است. "
استفاده از جریان هنر در آموزش و پرورش علاوه بر ایجاد ترنم و شادابی در کالبد یادگیری موجب رشد و اعتلای آن با اصول پذیرفته زیباشناسی می شود و از همه مهم تر دانش آموزان در مواجه با یک نوع ارتباطات انسانی ، تجربیاتی ارزشمند را کسب می کنند که می توانند قوه تخیل خود را مانند یک موقعیت واقعی از لحاظ شخصیتی و رفتاری تجربه کنند.
همچنین یکی دیگر از جذابیت های هنر نمایش که می توان از آن برای پرورش خلاقیت دانش آموزان بهره برد؛ قلمداد شدن این هنر به عنوان یک " بازی " برای کودکان است.
"استقبال کودکان از برخی فعالیت های هنری ، چون نمایش ، بر اساس تمایل کودک به بازی ذکر شده است.این گونه فعالیت های هنری از ارزش و تأثیرات بیان شده در خصوص بازی برخوردار می باشد.
نمایش، دانش آموزان را در فرصتی قرار می دهد که آنها مجالی برای ابراز رفتارهایی داشته باشند که برخاسته از هوش های کلامی-زبانی ، بصری- فضایی ، بدنی - حرکتی ، درون فردی ، برون فردی و هوش معنوی آنها باشد.
نمایش فرصتی است که اکثر ابعاد هوشی انسان محک آزمایش قرار گرفته و با تمرین های بیشتر آن رفتار ها بر اساس تکرار و تمرین بهبود می یابند و این تکرارها اگر به صورت پویا از توان تغییر برخوردار باشد می تواند در پرورش خلاقیت افراد نقش مهمی داشته باشد.
" کارگردان ، نمایشنامه را در مسیری خلاق قرار می دهد؛ به طوری که ابعاد این خلاقیت از محدوده متن نمایش بسیار فراتر می رود. او روی صحنه به نمایش جان می بخشد در حالی که متن از این ویژگی برخوردار نیست .
درمان نارسائی های اجتماعی یکی از دغدغه های مربیان پرورشی، جذب دانش آموزان برای رشد و ارتقاء روحیات معنوی و پرورش دانش آموزان از بعد مذهبی و اخلاقی است که می توان این موضوعات مهم را در بستر فعالیت های اجتماعی و گروهی چون هنر نمایش ،پرورش داد چرا که نمایش به تعبیری اولین هنری بود که انسان برای آرامش و تخلیه ی روانی به آن پناه برده و از طریق آن برای ادامه حیات انرژی می گرفت.
"تئاتر اجتماعی ترین نوع هنر است و مانند یک موجود زنده رشد و زندگی می کند و قادر است خود را دائما نسبت به شرایط ، متعادل سازد و قالبی برای اندیشه ، روندی برای شناخت و شیوه ای برای برگردانیدن مفاهیم ساده به شرایط ملموس انسانی باشد."
- مقضی، - 1380 دانش آموز در نمایش با توجه به نمایشنامه ای که نوشته شده یک نوع زندگی را در قالب نقشی را که می گیرد تجربه می کند. علاوه بر آن یکی از نیاز های مربیان پرورشی به نمایش ، رشد و ارتقاء دادن روحیات دانش آموزان در فعالیت های گروهی است.
