بخشی از مقاله
چکیده
بر اساس گزارشهاي سازمان ملل گردشگري بزرگترین صنعت فعال در جهان است ودرآمد حاصل از آن را می توان فراتر از تولیدات صنعتی، کشاورزي، نفت و...دانست. از نکات قابل توجه این صنعت علاوه بر درآمدزایی آن می توان به ایجاد اشتغال آن در سطح یک منطقه اشاره کرد.
با توجه به توزیع سنی جمعیت در کشور ومیزان جمعیت در سن فعالیت می توان ایران را یک کشور جوان دانست و یکی از دغدغه هاي مسئولین امر ایجاد اشتغال براي این جمعیت فعال است و از سوي دیگر با نظر به اینکه پایه اصلی اقتصاد کشور را صادرات نفتی تشکیل می دهد و با توجه به اینکه این منبع از نوع تجدید ناپذیر و رو به پایان است طبیعتا با این شرایط باید در جستجوي یک منبع درآمد مطمئن وپایدار براي تزریق به بدنه اقتصادي کشور بود.
در این تحقیق سعی شده است تا با تجزیه و تحلیل منافع حاصل از گردشگري ، بررسی اثرات آن در مقام مقایسه، مطالعه وضعیت فعلی آن در کشور و جایگاه آن در سبد اقتصادي ملت، فرصت هاي حاصل از مزایاي این صنعت را در کشور برشمریم. نتیجه این پژوهش در پایان آنکه از دیدگاه اصولی صنعت گردشگري می تواند علاوه بر رفع معضل اشتغال در کشور، اهرمی براي جهش از اقتصاد تک پایه به سمت اقتصاد متنوع و باثبات باشد.
مقدمه
صنعت گردشگري از پویاترین بخشهاي اقتصاد ملی بسیاري از کشورها است، تا آنجا که می توان آن را به عنوان یکی از منابع مهم توسعه اقتصادي و فرهنگی به شمار آورد.گردشگري امروزه در اغلب کشورهاي جهان کلید توسعه محسوب می گردد . به طوریکه این کشورها گردشگري را بیش از سایر برنامه هاي توسعه در اولویت قرار داده اند . لذا گردشگري به عنوان یک گزینه می تواند این منظور را تا حد زیادي برآورده سازد در جهان کنونی گردشگري یکی از مهمترین فعالیت هاي اقتصادي می باشد و این صنعت در قرن آینده اولین شاخص اقتصادي هر کشوري خواهد بود.
این بدان معنی است که در قرن 21 صنعت گردشگري از نظر میزان سرمایهگزاري و اشتغال که ایجاد خواهد کرد نقش موثري را در تامین منافع ملی کشور ها و نیز در بخش اقتصاد، فرهنگ و ... خواهد داشت
بدون شک یکی از عرصه هاي تنوع بخشی به اقتصاد کشورایران با توجه به گوناگونی محیطی و مزیتهاي نسبی موجود آن صنعت گردشگري میباشد. بر اساس آمار ارائه شده توسط سازمان جهانی توریسم - WTO - قسمت عمده اي از معضل اشتغال در کشورهاي در حال توسعه نیروي انسانی فراوان و سرمایه محدود است، لذا گسترش صنعت گردشگري در این کشورها مثمر ثمر واقع خواهد شد . این صنعت منجر به تأثیرات مختلف اقتصادي، اجتماعی - فرهنگی و زیست- محیطی در جامعه میزبان می شود .بدون شک شناخت و دانش نسبت به اثرات این صنعت به برنامه ریزان و مدیران در امر گردشگري در گزینش یک راهبرد مناسب جهت توسعه همه جانبه منطقه کمک خواهد نمود .
فعالیت گردشگري مجموعه اي از گردشگر، عرضه کننده خدمات و کالا، دولت و جامعه میزبان می باشد که با یکدیگردر تعامل و ارتباط می باشند .گردشگري ترکیبی از فعالیتها، خدمات، خطی مشی ها، ضوابط، معیارها و کالاهایی است که براي تحقق یک سفر گردشگري ضروررت دارد
ضرورت بیان مسئله
تقریبا نصف درآمد 400 میلیارد دلاري حاصل از صنعت گردشگري متعلق به پنج کشور آمریکایی و اروپایی است. کشورهاي آمریکا، فرانسه، اسپانیا، ایتالیا، انگلیس و آلمان بیشترین سهم از درآمد این صنعت را به خود اختصاص داده اند. در زمینه جذب گردشگر فرانسه با جذب سالانه 76 میلیون نفر داراي رتبه اول و آمریکا با جذب حدود 60 میلیون نفر گردشگر در مقام دوم و کشورهاي ایتالیا، انگلیس و آلمان در مقام بعدي قرار دارند
نگاهی گذرا به برخی بحران هاي بزرگ، اهمیت و ابعاد اثرات و پیچیدگیهاي گردشگري را روشنتر می سازد. برخلاف رکود جهانی قرن بیستم و اوایل قرن جدید - وقایع تروریستی در سطح جهان، بحران افغانستان، جنگ عراق، وقایع مهیب طبیعی از قبیل زلزله ها و سونامیها، سقوط هواپیماهاي مسافربري و ... - ، همه پیش بینی ها نشان از افزایش شمار گردشگران بین المللی در آینده نزدیک دارند.پیش بینی شده که تعداد گردشگران بین المللی در سال 2020 با نرخ رشد متوسط 4 درصد در سال از مرز 1/6 بیلیون هم عبور خواهد کرد و آسیاو اقیانوسیه، به دومین مقصد مهم گردشگري بین المللی تبدیل می شوند
این در حالی است که سهم کشور ما از این صنعت تقریبا در قیاس با کشورهاي هم سطح از نظر تعداد جاذبه ها و تنوع آنها، تقریبا هیچ است و بررسی ابعاد صنعت گردشگري در کشور به منزله رهیافتی جدید در رسیدن کشور به جایگاه واقعی خود در اقتصاد جهانی - با توجه به پتانسیل هاي گردشگري - ضروري می نماید.
پیشینه تحقیق
اجنیو مارتین و همکاران - - 2004 به بررسی رابطه گردشگري و رشد اقتصادي در کشورهاي آمریکاي لاتین طی یک دوره سیزده ساله - -98 - 1985 پرداختند. دریتساکیس - 2004 - اثر گردشگري بر رشد اقتصادي بلند مدت یونان را با استفاده از روش علیت گرنجر آزمون کرد.
کیم و همکاران - 2006 - رابطه علی بین گسترش گردشگري و رشد اقتصادي را در تایوان بررسی کردند و نتیجه گرفتند یک رابطه تعادلی بلند مدت بین گردشگري و رشد اقتصادي در کشور تایوان وجود دارد به عبارتی در تایوان، گردشگري و رشد اقتصادي یکدیگر را تقویت می کنند.
بالاگوئر و کانتاولا - 2002 - در مطالعه اي به آزمون نقش گردشگري در رشد بلند مدت اقتصادي اسپانیا پرداختند. نتایج تحقیق آنها نشان داد که در سه دهه اخیر به طور محسوس، رشد اقتصادي به توسعه پایدار بین المللی منجر شده است.
سکیورا و کمپوز - 2005 - در پژوهشی با استفاده از روش داده هاي تابلویی و چهار دوره زمانی پنج ساله بین1980 تا 1999 نتیجه گرفتند که بطور میانگین کشورهاي گردشگر محور نسبت به کشورهاي دیگر رشد بیشتري دارند.
توه و همکاران - 2001 - به منظور بررسی رابطه بین مراحل توسعه کشور و وضعیت گردشگري آن، روش نظري تجاري جدیدي را معرفی کردند. فرض اساسی این نظریه بر این اصل استوار است که بر اساس تراز مسافرت، کشور هاي در حال توسعه به مراحل مقدماتی و کشور هاي توسعه یافته به مراحل نهایی نزدیک هستند.
در کشور نیز صباغ کرمانی و امیریان - 1379 - به بررسی اثرات اقتصادي گردشگري در ایران با استفاده از تحلیل داده- ستانده پرداختند. نتایج آنها نشان داد که فعالیت هاي هتل داري و رستوران داري، صنایع غذایی، صنایع پوشاك و چرم، صنایع دستی وحمل و نقل داخلی بیشترین تاثیر را پذیرفته وبیشترین سهم را از تولید، درآمد و اشتغال ایجاد شده در اثر مخارج گردشگران خارجی را به خود اختصاص می دهد.
خوارزمی - - 1384 به بررسی رابطه علی بین گردشگري و تجارت ایران طی سالهاي 1338-80 پرداخت. نتایج تحقیق وي نشان داد که رابطه علی یک طرفه بین تجارت و گردشگري - از تجارت به گردشگري - برقرار است. یوسفی پور - 1379 - در تحقیق خود به مقایسه آماري بین درآمد هاي گردشگري در ایران و جهان پرداخته و نشان داد که سهم ایران از این درآمدها تنها یک درصد است.
روش تحقیق
تحقیق حاضر بر اساس روش تجزیه و تحلیل هاي کتابخانه اي در زمینه نقش صنعت گردشگري کشور و جایگاه واقعی آن در سایر کشورها در مقام مقایسه با تاکید بر نقش اقتصادي، به همراه علل عدم رسیدن کشور به جایگاه واقعی خود در سطح جهان پرداخته و در نهایت بر اساس یافته هاي موجود راهکارهایی را جهت مرتفع نمودن مساله ارائه می دهد.
