بخشی از مقاله
چکیده
گردشگری روستایی عبارت است از فعالیت ها و گونه ها ی مختلف گردشگری در محیط های مختلف روستایی و پیرامون آن ها که در بردارنده ارزش ها وآثار متفاوتی برای محیط زیست روستا - طبیعی و انسانی می باشد. - گردشگری روستایی در دنیای امروز یکی از بخشهای مهم فعالیتهای اقتصادی محسوب می گردد. این فعالیت مهم اقتصادی از دیدگاههای مختلفی مورد توجه قرار گرفته است. بعضی آن رابه عنوان بخشی از بازار گردشگری می شناسند و عده ای نیز آن راسیاستی برای توسعه روستایی قلمداد می کنند.
حال سؤال این است که گردشگری روستایی چه نقش و اثری در توسعه مناطق روستایی دارد؟ ماهیت صنعت گردشگری، ایجاد اشتغال و درآمد، متنوع سازی اقتصاد، مشارکت اجتماعی و استفاده از منابع محلی است. از آنجا که بخش اعظم مشکلات عقب ماندگی و توسعه نیافتگی روستایی، به فقدان این صنعت برمی گردد. گردشگری روستایی با حل این مسائل و مشکلات می تواند به توسعه مناطق روستایی کمک نماید.
مقدمه
آدمی از دیر باز میل به کوچ کردن و از جایی به جایی رفتن داشته و دارد، از این مقوله تحت عنوان توریسم یا گردشگری نام برده شده است. توریسم که واژه ای فرانسوی است، صنعتی است در خدمت توریست ها به عنوان افرادی که برای انجام امور گوناگون برای مدتی از خانه و سرزمین خود دور شده و در جای دیگری می مانند، اطلاق می شود. توریسم دارای اشکال گوناگون و متنوعی است، یکی از انواع مختلف توریسم، توریسم یا گردشگری روستایی است.
اگر گردشگری روستائی به نحوی مناسب برنامه ریزی و مدیریت شود می تواند خالق یا محرک یک فرایند توسعه در نواحی روستائی و نیز پایداری جوامع محلی در کلیه زیر شاخه های اقتصادی ، اجتماعی فرهنگی و همچنین خود صنعت گردشگری باشد. علی رغم این موضوع، گردشگری روستائی فعالیت بسیار پیچیده ای است که با بخش های دیگر جامعه و اقتصاد وجود مشترکی دارد؛ در نتیجه دارای آثار و پیامدهای مختلفی می باشد که می باید در فرایند برنامه ریزی تمامی جوانب آن مورد ملاحظه قرار بگیرد تا از عوامل منفی جلوگیری شودو تأثیرات مثبت عوامل اقتصادی، اجتماعی و محیطی با آن افزایش پیدا کند.
گردشگری روستایی دربرگیرنده زمینههای مختلف فعالیتهای گردشگری مانند: سکونتگاهها، رویدادها، جشنوارهها، ورزش و تفریحهای مختلفی است که در محیط روستا انجام می شود. با گردشگری روستا، اقتصاد روستایی که وابسته به زمین است می تواند منبع درآمد دیگری نیز داشته باشد. علاقه مردم به آداب و رسوم و فرهنگهای محلی و فرار از فشارهای زندگی صنعتی را می توان از جمله موارد توسعه گردشگری روستایی به شمار آورد. توسعه مناطق ایجاد شده برای فعالیت گردشگری در روستاها، افزایش آگاهی های زیستمحیطی، افزایش تعداد گردشگران و علاقه آنها به مناطق روستایی و ییلاقی و نیز گسترش حمل و نقل و ارتباطات از دیگر عوامل توسعه گردشگری است .
انسان متمدن امروزی که از فشارهای گوناگون شهرنشینی صنعتی و ماشینی شدن رنج می برد تمایل فزاینده ای برای روی آوردن به آرامش طبیعی و ظرافتهای فرهنگی جوامع روستایی دارد. توریسم روستایی خود به چند دسته تقسیم می شود که از آن جمله می توان به توریسم طبیعی، فرهنگی، توریسم کشاورزی و... اشاره کرد و هر یک از این اشکال در منطقه ای از جهان مورد توجه خاص قرار گرفته اند. همچنین با کمی سرمایه گذاری در مناطق ساحلی شمال و جنوب کشور می توان گردشگران را به عنوان ناظران غیرفعال به تماشای مراحل صیادی در دریا برد و فندق چینی نیز می تواند برای گردشگر جذاب باشد.
بیان مسئله:
گردشگری در رشد وتوسعه اقتصادی کشورها وبه خصوص کشورهای در حال توسعه نقش واهمیتی به سزا دارد. به گونه ای که گروهی بدان به منزله فعالیتی اقتصادی و در نتیجه یک صنعت می نگرند.
با توجه به مطالب فوق، به منظور بهبود عملکرد توسعه در مناطق روستائی بویژه منطقه مطالعه شده که به لحاظ ساختاری، اکولوژی و فضائی از دیر باز برای گذران اوقات فراغت کلان شهر تهران قرار داشته است، لزوم بهره گیری از راهبردها و راهکارههای مناسب توسعه گردشگری روستائی، با توجه به شرایط و ویژگیهای زیست محیطی و جاذبه ها وفراورده های اکولوژیکی - طبیعی و انسانی - هر منطقه،به طور فراینده ای احساس می شود.
با در نظر گرفتن موارد فوق و درک این مطلب که شناخت پتانسیل ها و محدودیت های توریستی مناطق روستایی می تواند تأثیر سازنده ای بر برنامه ریزی مناسب گردشگری در این منطقه روستائی و رفع مشکلات و مسائل آنها داشته باشد، پس چرا دولت برای بومیان این نواحی برنامه ریزی و امکانات را فراهم نمی کند؟
ضرورت انجام پژوهش:
از انواع مهم و در حال رشد توریسم، توریسمی است که مربوط به روستا و مناطق روستایی می باشد. توریسم وابسته به روستا در کشورهایی که دارای صنعت توریسم رشد یافتهای هستند به شدت در حال گسترش و رشد میباشد کشورهایی نظیر آمریکا، اطریش و ... از زمره این کشورها میباشند. این انواع توریسم مربوط به روستا و محیط روستایی و طبیعی نقش مهمی در توسعه پایدار روستایی دارند.
چرا که توسعه پایدار روستایی عبارتست از وحدت میان ابعاداجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست محیطی به منظور بالا بردن سطح معیشت و رفاه مردم روستایی است. در توسعه پایدار روستایی توجه به عوامل زیست محیطی از اهمیت بسیاری بر خوردار می باشد.
این نوع توریسم باعث رونق همه جانبه روستا است چرا که در زمینه توسعه کالبدی روستا و زیرساختها، ایجاد زیر ساختها و مکانهای اقامتی، تفریحی و ... در محیطهای روستایی برای گردشگران، در نهایت به نفع خود مردم روستایی است. همچنین به رونق اقتصادی و تنوع کسب و کار در روستا افزوده و درآمد روستاییان را افزایش می دهد. بدلیل برخوردهای فرهنگی و اجتماعی با گردشگران باعث رشد اجتماعی و فرهنگی مردم روستا میشود. و به دلیل ایجاد مشاغل جدید و افزایش درآمد از مهاجرتهای روستایی جلوگیری میکند.
توریسم با هدف دیدن و بهره مندن شدن از طبیعت، زیبایی ها ودیگر جاذبه های روستا انجام می گیرد می تواند به عنوان یک ابزاری برای توسعه روستایی در روستاهای هدف گردشگری مورد استفاده قرار گیرد به شرط اینکه از روی برنامه ریزی و مشارکت مردم و مدنظر قرار دادن اثرات مثبت و منفی آن و در نظر گرفتن جوانب دیگر کار باشد؛ همچنین در رابطه با فرهنگ روستا ؛ ورود توریسم به روستا باعث بعضی از اختلالات فرهنگی میشود و باعث جایگزینی فرهنگ شهری در محیط روستایی که تناسب کاملی با آن ندارد میشود.
یعنی یکی از راهکارهای اساسی برای توسعه مناطق روستایی توجه به اکوتوریسم و توریسم زراعی است تا محیطهای روستایی را انزوا و مهجوریت خارج نموده و توسعهای متوازن را بوجود آورد.
ضرورت پژوهش
چنانکه می دانیم اقتصاد کشور های جهان سوم از جمله کشور ما اغلب بر تولیدات کشاورزی متکی است و فعالیتهای کشاورزی هم، غالبا در روستاها انجام می شود. لذا از یک طرف به خاطر بهبود بخشیدن به روشهای سنتی تولیدات کشاورزی و بهره برداری بهینه از زمین و منابع تولید و توزیع محصولات کشاورزی و از سوی دیگر تخفیف گرسنگی، محو فقر و از طرف دیگر به منظور نو سازی اجتماعی و فرهنگی روستاها که خود لازمه ی توجه به مسائل انسانی و ضرورت های سیاسی است، موضوع توسعه روستایی و اهمیت آن آشکار می گردد. مشکلات اعم از بیکاری، فقر، کمبود درآمد، گرسنگی، کمبود تولید و غیره باید در روستاها حل و فصل گردد. بنابراین توسعه روستایی به خاطر حل مشکلات مزبور و مخصوصا برآوردن نیازهای اساسی مردم روستایی از اهمیت و اولویت خاصی برخوردار است. بطور کلی ضرورت توجه به توسعه روستایی ناشی از عوامل زیر است:
1 عدالت اجتماعی، رفع فقر و محدودیتهای اجتماعی.
-2 توزیع بهینه جمعیت
