بخشی از مقاله
چکیده:
در دنیای مدرن امروز، گردشگری یکی از منابع مهم درآمد درمیان کشورهای جهان محسوب میشود و گردشگری فرهنگی که از نیمه دوم قرن بیستم به طور قابل ملاحظهای توجه همگان را برانگیخت ،در این میان جایگاه ویژهای دارد.گردشگری موسیقی یکی از دستاوردهای مهم گردشگری فرهنگی است امروزه به صنعتی جهانی و موفق بدل گشته است.
کشوری مانند ایران که سرزمین اقوام گوناگونی است که هرکدام دارای سبک خاصی از موسیقی و ساز مخصوص به آن میباشند میتواند مقصد بسیاری از گردشگران باشد، موسیقی هرمنطقه بیانگر خلقیات و حالات درونی مردمان آن منطقه میباشد و به گونه ای از طریق موسیقی میتوان پی به خصوصیات آن منطقه برد.. هدف مقاله حاضریررسی موسیقی مقامی تربت جام به عنوان راهی برای توسعه گردشگری موسیقی و تنوع بخشیدن به اشکال گردشگری فرهنگی در منطقه میباشد که در نهایت به حفظ و احیای موسیقی و فرهنگ بومی منطقه منجر میگردد.
تربت جام با توجه به دارا بودن موسیقی غنی مقامی در جهت انجام مطالعات انتخاب گردیده است. روش تحقیق تحلیلی- توصیفی می باشد . و برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد موسیقی مقامی تربت جام می تواند جاذب گردشگر و موجب رونق و تنوع بخشی به جاذبه های گردشگری منطقه باشد و گردشگری عامل و انگیزه ای می شود برای حفظ و احیایی موسیقی محلی، و از آنجا که موسیقی زیرمجموعه ای از فرهنگ است، گردشگری موسیقی حفظ و احیای فرهنگی بومی منطقه را درپی دارد.
مقدمه:
گردشگری، یکی از بزرگترین و پربازده ترین فعالیتهای اقتصادی در دنیا است که بالاترین میزان ارزش افزوده را ایجاد میکند و به طور مستقیم و غیرمستقیم بر فعالیت سایربخشهای اقتصادی تاثیرمیگذارد. گردشگری امروزه به فعالیتی رقابتی در میان کشورها تبدیل شده است و کشورها به منظور کسب درآمد و بهره اقتصادی بیشتر در این زمینه به ارائه روشهای جدید و نوآوری در این زمینه روی آورده اند. یکی از این راهها بهره گیری از فرهنگ و میراث فرهنگی که از گذشتگان برجای مانده است.
گردشگری فرهنگی ازجمله گونههای اصلی گردشگری در ایران و بسیاری از کشورهای جهان میباشد که فرهنگ و سایر مسائل فرهنگی باعث جذب گردشگران میشود و محوراصلی این نوع گردشگری آگاهی از گذشته و آشناشدن با آداب و رسوم گذشته، فعالیت های سنتی اقتصادی و الگوهای فرهنگی - موسیقی، رقص،جشن و... - میباشدو این گردشگری مخاطبان و شیفتگان جدیدی را برای هنرهای محلی به ویژه موسیقی محلی ایجاد میکند. امروزه فرهنگ و مسائل فرهنگی جزء بسیار مهمی از گردشگری معاصر به شمار میرود.
فرهنگ جاذبه اصلی گردشگری است.بدون فرهنگ که تفاوتها را ایجاد میکند، همه اطراف ما شبیه یکدیگر میشود. همه دنیا بدون داشتن میراثهای فرهنگی مختلف، اندک چیزی برای ارائه خواهند داشت که مسافران را به منظور گردشگری جذب کنند. - اشرفی ریزی، حسن کاظم پور، زهرا, - 1391 گردشگری یک از عوامل تسهیل کننده جهانی شدن محسوب می شود و به عنوان یکی از جریانهای داخل شبکه اقتصاد جهانی در راستای انتقال جریان سرمایه از مرکز به پیرامون عمل می کند. و یکی از چهره های مثبت جهانی شدن است که بر ویژگیها و جذابیت های محلی شدن تاکید می کند - پاپلی یزدی و سقایی،. - 237 ; 1385
گردشگری فرهنگی فرصتی را فراهم میآورد که میتوان از آن در جهت گسترش عوامل فرهنگی و هنری مانند موسیقی و هنرهای نمایشی بهره برد و گسترش فعالیت های هنری در سطح جامعه کاهش ناهنجاریهای اجتماعی را به همراه دارد.بدین جهت است که بسیاری از کشورهای فعال در زمینه گردشگری این فرصت را مغتنم شمرده و به ارائه روشهای نوین و خلاقانه پرداخته اند.
موسیقی و گردشگری، ارتباط عمیق و دیرینه ای با هم دارند . موسیقی بومی بازتابی از فرهنگ و هویت مردم به شمار می رود. موسیقی جزء جدایی ناپذیر از زندگی مردمان یک سرزمین می باشد و در جای جای زندگی و فرهنگشان ردپای موسیقی وجود دارد. موسیقی یکی از زیباترین و پرطرفدارترین هنرها است و جزیی از فرهنگ و ابزار بازگو کننده هویت فردی و گروهی است.موسیقی و گردشگری دو امری هستند که همواره نقش مهمی در افزایش روحیه و نشاط بازی کردهاند.مرور پیشینه و ادبیات تحقیقی نشان میدهد موسیقی میتواند ابزاری برای جذب گردشگری و توسعه گردشگری فرهنگی در مناطق مختلف باشد.
موسیقی پیوندی ذاتی با گردشگری دارد. به عنوان یک جاذبه، یک معرف برای وضع معیشت وسبک زندگی، ومحلی برای پیامها و انگیزههای سفر.درساده ترین سطح، رویدادها و اجراهای صحنهای موسیقی تقریبا پای ثابت تمامی گونههای گردشگری هستند. موسیقی در سطح جهان به عنوان یک بخش اساسی از تجربیات فرهنگی و سبک زندگی شناخته می-شود تا جاییکه گردشگران به طور کلیشهای انتظار داردند تجربه حضورشان در مکانهای فرهنگی با موسیقی خاصی همراه شود.
ازقدیمیترین هنرهای بشر که از ابتدا تا کنون همراه وی بوده است موسیقی میباشد. در ابتدا به صورت کاملا ساده و ابتدایی اما درطول زمان تحول و تکامل یافته و به صورت امروزی آن نمود یافته است. حتی در سنگ نگارههای تخت جمشید هم تصویری از سازهای موسیقی به چشم میخورد و هخامنشیان هم دارای انواعی موسیقی بودند.
موسیقی از زیباترین هنرها است که ساده ترین راه انتقال عواطف و احساسات آدمی است. موسیقی تاثیر بسیاری در جذب علاقه مندان به این هنر را دارد و بدین طریق با اجرای مراسمها، جشنوارهها، برپایی کارگاههای آموزشی و سازشناسی مرتبط با سبک خاص موسیقی در محیطی مناسب با آن میتوان به توسعه گردشگری موسیقی کمک شایانی نمود.
علاوه بر گردشگری سلامت که گردشگران برای شادابی و نشاط اقدام به مسافرت میکنند، گردشگری موسیقی نیز گردشگران بسیاری را جلب مینماید. موسیقی مقامی تربت جام با توجه به غنای ردیفی و پیکره بسیار غنی خود میتواند عامل مهمی در جذب گردشگران فرهنگی و توسعه گردشگری فرهنگی و موسیقی عمل نماید و شهرستان تربت جام که مهد استادان به نام در زمینه موسیقی مقامی میباشد را مورد توجه همگان قرار دهد.
سوالات پژوهش:
- 1 آیا موسیقی مقامی تریت جام میتواند به عنوان راهی برای توسعه گردشگری موسیقی در منطقه موردنظر باشد؟
- 2 آیا توسعه گردشگری فرهنگی و موسیقی میتواند باعث حفظ و احیای موسیقی محلی شود؟
روش تحقیق:
روش تحقیق در این پژوهش تحلیلی- تفسیری میباشد و برای جمع آوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای، اینترنتی ومصاحبه استفاده شده است.
محدوده مورد مطالعه:
شهرستان تربت جام از شهرستانهای استان خراسان رضوی است. مرکز این شهرستان، شهر تربت جام است. نام کنونی شهر از تربت شیخ احمد جام برگرفته شدهاست.البته به گفته برخی منابع، در زمانهای گذشته از ارتفاعات اطراف، این شهر به شکل جام دیده میشده است .براین اساس نام این شهر را تربت جام - سرزمین جام مانند - نامیدند. در طول تاریخ ناحیه کنونی شهرستان تربت جام و مرکز آن با نام پوژگان، بوزجان و جام نیز شناخته میشدهاست.
این شهرستان با مساحت تقریبی 8166 کیلومتر مربع در شرق خراسان قرار دارد. در سال 1336 به عنوان شهرستان شناخته شد. براساس آخرین سرشماری در سال 1390 جمعیت این شهرستان 262712 نفر است. بیشتر مردم این شهرستان مسلمان و پیرو مذاهب شیعه و سنی میباشند. .اقوام مختلفی در تربتجام زندگی میکنند که ترکمنها، اعراب، بلوچها و فارسها از مهمترین آنها هستند. - ویکی پدیا - http://wikipedia.com
