بخشی از مقاله
چکیده
صنعت گردشگری یکی از بزرگترین فعالیت های اقتصادی دنیا است و به طور مستقیم و غیر مستقیم سایر فعالیت های اقتصادی و فرهنگی را تحت تاثیر قرار میدهد، بنابراین با رشد و توسعه این صنعت عظیم در هر کشور و منطقه، میتوان به آینده روشن و پیشرفت همه جانبه آن منطقه امیدوار بود.گردشگری انواع متعددی دارد:گردشگری تفریحی، گردشگری طبیعت، گردشگری تجاری، گردشگری شهری، گردشگری روستایی، گردشگری قومی و عشایری، گردشگری سلامت، گردشگری ورزشی و غیره.
در این میان باتوجه به محبوبیت ورزش در میان اکثریت مردم، میتوان گردشگری ورزشی را زمینه ای مناسب و مستعد برای سرمایه گذاری قلمداد کرد بشناخت هرچه بهتر و بیشتر پتانسیل های این نوع گردشگری، راه را برای برنامه ریزی و توسعه سریعتر یک منطقه هموار خواهد کرد. پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی تحلیلی و با بهره گیری از مطالعات میدانی به بررسی زمینه های سرمایه گذاری در جهت توسعه گردشگری ورزشی در استان چهارمحال و بختیاری می پردازد.
مقدمه:
گردشگری پدیده ای است که از دیرباز در جوامع مختلف انسانی وجود داشته اما با ورود به عصر مدرن به صورت یک صنعت درآمده است.کشف سرزمین های جدید، تبادل آداب و رسوم و فرهنگ، توسعه ی علوم و توسعه ی تجارت، تنها بخشی از فواید گردشگری است.
با توجه به لزوم تقویت و توسعه ی صنعت گردشگری برای دستیابی به اعتبار و جایگاه واقعی خود در سطح بین المللی، بایستی بخش های مختلف این صنعت را شناسایی کرد و به بخش های پراهمیت تر توجه ویژه ای مبذول داشت. یکی از این بخش های مهم که قابلیت تبدیل شدن به امر فرابخشی در صنعت گردشگری را دارد،"ورزش" است که از آن به عنوان گردشگری ورزشی نام برده می شود
در واقع "گردشگری ورزشی"صنعتی است که از ترکیب دو صنعت "گردشگری" و "ورزش" پدید آمده است. به عبارت دیگر، ورزش یکی از فعالیت های مهم گردشگران در حین گردشگری است و گردشگری و مسافرت نیز با انواع مختلف ورزش همراه است
اهمیت و جایگاه گردشگری ورزشی روز به روز رو به افزایش است و مؤسساتی نیز در این زمینه تخصص یافته اند. برآوردها نشان می دهد که در سال 2004 بیش از 70 میلیون نفر در جهان به منظور شرکت در مسابقات ورزشی و بویژه تماشای این مسابقات جابه جا شده اند. مسابقات المپیک تابستانی و زمستانی، مسابقات جهانی، ملی و منطقه ای تبدیل به جاذبه بزرگ گردشگری شده است.
مسابقات فوتبال در سطوح مختلف، سهم بزرگی در جذب گردشگران ورزشی دارد.گردشگری ورزشی به اقتصاد مکمل گردشگری تبدیل شده است. مردمان بسیاری از شهرها می کوشند در مواقعی که هتل های آن ها ظرفیت خالی دارند، با ترتیب دادن مسابقات ورزشی یا فستیوال ها و کارناوال هایی از ورزش برای کمک به صنعت گردشگری و هتل داری استفاده کنند. صنعت گردشگری ورزشی، بحثی استراتژیک است که قادر به جذب ده ها میلیون نفر تماشاگر - گردشگر - به سوی رقابت های المپیک و جام جهانی است .برای مثال، کشور استرالیا به منظور برگزاری بازی های المپیک 1بیلیون دلار هزینه کرد. در عصر حاضر، گردشگری ورزشی منبعی سرشار از سود و درآمد است؛ به گونه ای که این عامل به رقابتی وسیع و جدی میان کشورهای مختلف، به منظور گرفتن امتیاز میزبانی رقابت های بزرگ بین المللی مبدل شده است.
برگزاری رویدادهای ورزشی به طور گسترده ای در رشد و پیشرفت محل برگزاری این رویدادها مؤثر واقع می شود و این یکی از مؤثرترین و با ارزش ترین روش ها برای توسعه اقتصادی کشورهاست - مجتبوی و همکاران،. - 28:1387 امروزه گردشگری ورزشی، فراتر از یک صنعت به پدیده ای اجتماعی-اقتصادی در سطح جهانی تبدیل شده است.
این صنعت سفید بیش از هر زمان دیگر جایگاه خود را به عنوان پدیده ای چند بعدی در جوامع بشری باز کرده است و بسیاری از کشورها با سرمایه گذاری فراوان، فواید و اثرات این صنعت را به خوبی درک کرده و به عنوان منبعی مهم جهت بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی - پاول امری، - 72:2010، افزایش اشتغال، درآمد، توسعه ی زیرساخت ها - هینچ و هیگام، - 72:2006، افزایش شهرت و برندسازی مقصد خود درآورده اند - کاپلانیدو، - 72:2007؛ - واندرزی،. - 72:2011 برای توسعه ی گردشگری، شناسایی جاذبه ها و منابع در اولویت اول قرار دارد. پس از شناسایی جاذبه ها باید توانمندی و قابلیت های آنها شناسایی شود. بدینوسیله جایگاه هریک از این جاذبه ها در فرآیند توسعه ی گردشگری مشخص خواهد گردید. تحقیقات حاکی از آن است، ورزش هایی که سنت یک کشور محسوب می شوند، می توانند تعداد زیادی گردشگر جلب کنند.
به عنوان مثال استان گلستان بخاطر ورزش سنتی سوارکاری - کارکن، - 73:1390؛ - زیتونلی، - 73:1386 و کشور چین به خاطر ورزش سنتی کونگ فو، هرساله تعداد زیادی گردشگر به خود جلب می کند
امروزه بر گردشگری پایدار که از ارکان توسعه پایدار است تاکید می شود. بنابراین جوامع میزبان و اهالی بومی باید در برنامه ریزی گردشگری و حفاظت از میراث مشارکت داشته و از منافع حاصل از گردشگری بهره مند شوند. استان چهارمحال و بختیاری که در قلمرو مرکزی رشته کوه های زاگرس قرار دارد از جاذبه های طبیعی،تاریخی،اجتماعی و فرهنگی بسیار غنی و مهمی برخوردار است که وجود همین جاذبه ها بستر مناسبی برای جذب گردشگران فراهم نموده است، در این میان جاذبه های طبیعی همچون کوهستان، رودخانه، منطقه حفاظت شده و غیره نقش پررنگ تری به ویژه در جذب گردشگران ورزشی و ماجراجو ایفا کرده و قابلیت گسترش هر نوع ورزشی را امکانپذیر ساخته اند به گونه ای که می توان در هر فصل از سال در گوشه های مختلف آن به ورزش های متنوع و گوناگونی پرداخت، اما متاسفانه با توجه به چنین ظرفیت هایی، استان هنوز نتوانسته از کمترین امکانات موجود هم بهره کافی را در جهت رشد اقتصادی و اجتماعی و توسعه پایدار خود ببرد.
به همین علت اگر مناطقی که دارای پتانسیل بالقوه و بالفعل گردشگری و به طور خاص گردشگری ورزشی هستند شناسایی شده و براساس درجه اهمیتشان اولویت بندی شوند، با ورود گردشگران بیشتر مخصوصا گردشگران علاقمند به ورزش، در راستای توسعه صنعت گردشگری همزمان ایجاد زیرساخت های مختلف نظیر جاده و شبکه حمل و نقل و ایجاد تسهیلات برای گردشگران نمود یافته، رشد اقتصادی و به دنبال آن کیفیت زندگی ساکنین بومی ارتقا می یابد.
از سوی دیگر رشد و شکوفایی گردشگری، زمینه افزایش اطلاعات و آگاهی اجتماعی ساکنین، حفظ محیط زیست و میراث طبیعی کشور و البته اشتغال زایی فراهم می شود. از این رو پژوهش حاضر بر آن است به بررسی و پتانسیلهای گردشگری ورزشی بپردازد. شناسایی، تحلیل وضعیت و اولویت بندی این جاذبه ها سبب برنامه ریزی بهتر، جلوگیری از اتلاف سرمایه، بهبود و توسعه ی سریعتر جاذبه های دارای پتانسیل بالقوه و بالفعل و نهایتا جذب گردشگر بیشتر و رشد اقتصادی منطقه خواهد شد.
به سبب اهمیت گردشگری ورزشی، مطالعات بسیاری در سطح ملی و بین المللی در این رابطه صورت گرفته است که به نمونه هایی از آنها در ادامه، اشاره شده است:
ادبی فیروزجاه و همکاران - 1387 - در "بررسی مهم ترین جاذبه های طبیعی ورزشی مؤثر بر توسعه گردشگری ورزشی کشور از دیدگاه کارشناسان ورزشی و گردشگری" به بررسی جاذبه های طبیعی مؤثر بر توسعه گردشگری ورزشی کشور از دیدگاه کارشناسان ورزشی و کارشناسان بخش گردشگری کشور پرداخته اند. و نتایج حاکی از آن است که جاذبه های مربوط به دامنه نوردی و طبیعت گردی؛ جاذبه های مربوط به ورزش های ساحلی، آبی و تابستانی و جاذبه های مربوط به بیابانگردی و کویرنوردی و جاذبه های مربوط به شکار و صید، به ترتیب بیشترین اهمیت را در توسعه گردشگری ورزشی کشور دارند.
یافته های این تحقیق نشان داد، در ایران جاذبه هایی که کمتر تحت تأثیر پدیده فصلی بودن قرار می گیرند و در نتیجه فصل گردشگری طولانی تری دارند و فعالیت های متنوع تری نیز در آنها انجام می گیرد، از اهمیت بیشتری در توسعه گردشگری ورزشی کشور برخوردارهستند. اصفهانی و همکاران - 1387 - در "تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه جهانگردی ورزشی داخلی ایران" به تحلیل عوامل موثر بر توسعه صنعت جهانگردی ورزشی ایران پرداخته اند.
