بخشی از مقاله
چکیده
توسعه ی گردشگری یکی از روش های توسعه ی اجتماعی اقتصادی و افزایش رفاه مردم می باشد .کشورهای توسعه یافته پیش از دیگر کشورها به اهمیت گردشگری پی برده اند و برنامه ریزی های گسترده ای برای رشد همه جانبه آن انجام داده اند . گردشگری از ابعاد مختلف می تواند آثار مثبت و منفی متعددی به دنبال داشته باشد از جمله آثار مثبت آن میتوان به ایجاد اشتغال، افزایش فرصت های سرمایه گذاری، ارتقا کیفیت زندگی، رشد فرهنگی، تقویت ارزشهای محلی، توسعهی زیر ساختها اشاره نمود.
توسعه پایدار گردشگری نیازمند صبر، تلاش و تعهد دراز مدت است .برای دستیابی به توسعه پایدار گردشگری به شاخصهایی نیاز است که عبارتند از :شاخصهای اکولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی، نهادی و فرهنگی، که این شاخصها در ارتباط با یکدیگر بوده و تأثیر متقابلی بر هم دارند.
مهمترین دستاوردهای توسعه پایدار گردشگری شامل: توجه همزمان به ابعاد اکولوژیکی، اقتصادی و فرهنگی اجتماعی، بهره گیری از رویکرد کلنگر در توسعه گردشگری، برنامهریزی از پایین به بالا، کنترل آلودگی ها، توجه به رشد آگاهی اجتماعات محلی و توجه به عدالت درون نسلی و بین نسلی در توسعه گردشگری در این مقاله با استفاده از روش توصیفی -تحلیلی و مطالعه منابع ، ابتدا به بررسی مفاهیمی چون گردشگری، پایداری، گردشگری پایدار و اهداف توسعه ی پایدار گردشگری و... میپردازد و در ادامه به تعامل توسعهی پایدار و گردشگری پایدار برای دستیابی به توسعه ی گردشگری شهر تربت حیدریه پرداخته شده است .
مقدمه
گردشگری، یکی از پویاترین فعالیت های اقتصادی عصر حاضر است که نقش مهمی در توسعه پایدار محلی ایفا میکند .این صنعت از طریق ترکیب و به کارگیری همزمان منابع داخلی و خارجی، منافع اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و فرهنگی زیادی را به همراه دارد .در بسیاری از کشورها، امروزه گردشگری نیروی اصلی بهبود و رشد اقتصادی کشور محسوب شده و با فراهم آوردن فرصتی راهبردی به اقتصاد محلی تنوع بخشیده، موجب اشتغالزایی شده، ایجاد درآمد می کند و باعث افزایش ارزش منابع وارد شونده به محیط محلی می شود.
از اینرو گردشگری، یک گزینه ی اولیه در امر توسعه به حساب میآید و ارکان مهم آن عبارتند از: محیط زیست و فرهنگ محلی در کنار رضایت و موافقت محلی برای پذیرش گردشگر - سایت تبیان - این صنعت از صنایعی است که در سالهای اخیر به سرعت گسترش یافته و در ردیف یکی از بزرگترین منابع درآمد جهان در آمده است .کارشناسان، صنعت گردشگری را یکی از راههای گسترش و ایجاد رونق اقتصادی میدانند
اقدامات مؤثر برای رسیدن به توسعه پایدار گردشگری .اقدامات اکولوژیکی شامل تنوع زیستی، مصرف منابع، اکوسیستم ها، آلودگی محیطی، دفع ضایعات، پوشش گیاهی .اقدامات اقتصادی شامل اشتغال، رفاه اقتصادی، مصرف انرژی و حمل و نقل .اقدامات نهادی شامل دسترسی به اطلاعات و ارتباطات، نهادهای محلی و توسعه منابع انسانی. اقدامات اجتماعی شامل مشارکت، آموزش، سلامت، عدالت، امنیت و سطح رضایت گردشگران .اقدامات فرهنگی شامل میزان وفاداری به آداب و رسوم محلی، حفظ هویت محلی، شناسایی الگوهای توسعه و ارتقا سطح فرهنگ مردم محلی .
توسعه پایدار فرآیندی است که طی آن انسانها نیازهای خود را بر می آورند و سطح زندگی خود را ارتقا می بخشند، بدون آنکه از منابع متعلق به نسل های آینده مصرف کنند.
یکی از الزامات توسعه پایدار این است که منابع طبیعی به عنوان میراث جمعی بشریت، به گونه ای محافظت شوند که علاوه بر پاسخگویی به نیازهای نسل حاضر، ظرفیت پاسخ دهی به نیازهای نسل های آینده را نیز داشته باشند .تاکید اصلی این مقاله بر ضرورت گردشگری پایدار است ، در چنین حالتی است که نسل های فردا نیز خواهند توانست از میراث منابع طبیعی بهره مند شوند .
بیان مساله
گردشگری در قرن بیست و یکم با توجه به گسترش زیر ساختهای اقتصادی، بهداشتی، امنیتی و ارتباطی به یک واقعیت اجتناب پذیر اقتصادی و اجتماعی تبدیل شده است . سفر به دیگر نقاط برای گردشگری با انگیزه های مختلف جزو ملزومات زندگی در این قرن محسوب میشود و در واقع گردشگری جریانی را تشکیل داده است که مرزهای بین المللی را درنوردیده و رویکردی فراتر از دولت و ملت یافته است.
از آنجایی که گردشگری نیز به عنوان یک فعالیت اقتصادی در چهارچوب بازار گردشگری تبلور مییابد و یکی از اقلام صادراتی هر اقتصاد ملی محسوب میشود نقش عرضه و تقاضا در آن اهمیت اساسی دارد . در دو سویه اقتصاد گردشگری در یک سو محصول گردشگری در چهارچوب عرضه مطرح بوده و در دیگر سو بازار گردشگری در چهارچوب تقاضای گردشگری مدنظر میباشد .
عرضه محصول گردشگری در یک منطقه با تقاضای گردشگری رابطه مستقیم داشته و تقاضای گردشگری تیز به ارزش کالا و خدمات و تسهیلات همراه با جهت گیری تقاضا در بازاریابی گردشگری وابسته است . برای تحصیل تقاضای گردشگری یک منطقه باید قادر باشد گونه ای از خدمات را فراهم کند که با نیاز و خواستههای گردشگران مطابقت داشته باشد این امر که در اقتصاد امروز جهان و به تبع اقتصاد گردشگری عرضه برده تقاضا است ضروری میسازد که امکان سنجی محصول گردشگری به عنوان یک استراتژی بنیادی در رابطه با ارزیابی قابلیتهای گردشگری در فضای سرزمینی و به طور کلی عرضه محصول گردشگری برای پاسخگویی به بازار گردشگری در مقیاسهای منطقهای ملی و بین المللی مدنظر قرار گیرد . و میتوان در یک نگرش کل نگر بیان داشت : گردشگری عبارتست از متن فضایی تولید شده در چهارچوب عرضه و تقاضای گردشگری، ناشی از کنش متقابل محصول گردشگری ،گردشگران جوامع و دولت میزبان، مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی و سازمانهای غیر دولتی در یک مکان جغرافیای
- گردشگری برای به نتیجه رسیدن اهداف مورد نظر خود به پایداری و حفاظت محیط احیا و ثبات اقتصادی جوامع و توسعه تجارت گردشگری در مقیاس کوچک به عنوان یک شیوه عمل وابسته است. برآورد این راهبردها زمانی امکانپذیر است که یک نگرش درون متنی در تجمیع فعالیتهای گردشگری وجود داشته باشد، تا با شناسایی مناطق مستعد و گونههای مختلف گردشگری، راهکارهای لازم در تبیین توسعه گردشگری اخذ گردد . گردشگری از نظر اقتصادی عامل روبنایی توسعه است، بدین مفهوم که گسترش آن پدیدهای در تسهیل امر توسعه و مساعدت محسوب میگردد. اما خود گردشگری به صورت بالقوه، متنی متاثر از عوامل ساختاری و نهادی توسعه است. در این راستا بهترین و رایجترین تغییر اقتصادی از موضوع گردشگری این است که آن را یک محصول یا کالای اقتصادی گردشگری در نظر گیریم .
منظور از محصول گردشگری ،کالایی است که مصرف نهایی آن برای مصرف کننده نهایی گردشگر ایجاد مطلوبیت و یا رضایت خاطر می نماید . محصولی که گردشگر خریداری می کند شامل کلیه تجربیاتی است که وی هنگام ترک منزل تا هنگام مراجعت کسب میکند . به عبارت دیگر محصول یا کالای مورد نظر یک گردشگر مجموعهای از عناصر مختلف است که در کنار هم و در ترکیب با هم یک محصول گردشگری را تولید میکنند از این رو گردشگری با یک بسته از ترکیب عناصر مختلف مواجه است این محصول گردشگری یک محصول یا کالای مرکب از عناصر مختلف میباشد که این عناصر عبارتند از: جاذبه، دسترسی، امکانات و تسهیلات زیر بنایی، خدمات میهمان نوازی، عناصر نهادی و سازمانی
