بخشی از مقاله
چکیده:
هر نویسنده ای ، در پرداخت متن خود،به طور غیر ارادی ، شیوه ی خاصی را دنبال می کند که آن را از دیگر متون ممتاز می نماید و به مجموع ویژگی هایی که به روش و طرز خاصی منحصر می شود ، سبک می گویند و سبک هر کسی عموما از طریق نحوه نگرش نویسنده، گزینش واژه ها و ترکیبات خاص او و حتی خارج شدن از مسیر عادی زبان ایجاد می گردد به شرط آنکه این شیوه و طرز باعث غنی شدن زبان شود و مورد پسند خواننده و مخاطب واقع شود ، در این صورت مفهوم سبک آشکار می شود . اکثر کسانیکه سبک را تعریف کرده اند بیشتر رفتارهای زبانی ،شیوه ی ارائه ی محتوا و تصرفات صرفی و امحاء نحو را در شکل گیری سبک دخیل دانسته اند در این جا بیشتر به مساله آشنایی زدایی های فرامتنی که در نوشتار و شکل ظاهری متن تاثیر گذار هستند از نظر گاه سبک خواهیم پرداخت که آیا چنین تغییرات صوری و فرمی جزو سبک نویسنده به شمار می آید یا نه؟ آیا فراهنجاری هایی مانند شیوه نوشتن رسم الخط،تصویری کردن زبان و خط ، بازیگوشی های چاپی را می توان سبک ساز دانست؟ رمان بیوتن یکی از معدود متن های داستانی است که از فراهنجاری های صوری در ساز و کار متن کمک گرفته است.
واژگان کلیدی : رمان بیوتن ، سبک ، شگردهای بصری ، هنجار و فرا هنجاری
مقدمه
رضا امیرخانی - 1352 - نویسنده ی تازه خیزی است که توانسته با نوشتن داستان به شیوه ی جدیدی هم در پردازش محتوا وهم در شکل و فرم خوانند گان را به طرف خود متوجه کند و نقدهایی بر کتابهایش بنویسند .در این مقاله ، به دیگر آثار نویسنده - من او ، ارمیا، از به ، داستان سیستان ، نشت نشا ، - نظری نداریم و مرکز توجه ما رمان بیوتن می باشد که در سبک ارائه ی آن شاید به شیوه های پست مدرن متوسل شده - ر.ک. به مقاله پست مدرن تصنعی از سحر غفاری - و موضوع کار ما ، هنجار و فراهنجاری در بیوتن می باشد.بیوتن، داستان مجروحی جنگی به نام ارمیا است که بعد از گذشت سالها از جنگ هنوز در حال و هوای جبهه و جنگ و چراها و امّاهای آن سیر میکند. عشقش به دختری ایرانی مقیم آمریکا به نام آرمیتا او رامجبور به مهاجرت به سرزمینی ناآشنا و متناقض و متضاد با عقایدش میکند و این جابهجایی، تازه آغاز ماجراست! داستان با ورود ارمیا به فرودگاه آمریکا شروع میشود، پس از آنکه در آمریکا خودش را میبیند مشکلاتش شروع میشوند.
مشکلاتی ظاهری همچون مسکن، نداشتن شغل، محلّی برای نماز خواندن، تلاش برای تهیّه غذای حلال و مشکلاتی عمیقتر از جهت تقابل فرهنگها و تضادها، اضطراب و تشویش بر سر آنکه با آرمیتا ازدواج میکند یا نه؟ ازدواجش موفق خواهد بود یا خیر؟ ارمیا میکوشد خودش را با شرایط سازگار کند امّا قضیه به این سادگی به پایان نمیرسد او به اجبار باید با افرادی زندگی کند و هم سخن شود که هیچ سنخیتی با او ندارند، با او بیگانهاند و اگر بتوانند به او ضربه هم میزنند و او را فدا میکنند. افراد پیرامون او سه تیپاند: آمریکاییها، ایرانیهای مقیم آمریکا و عربهای مقیم آمریکا. زندگی او در آنجا به ازدواج با آرمیتا میانجامد و ادامه پیدا میکند تا آنکه در دام دادگاهی محلّی به جرم اخلال در نظم عمومی، ساختارشکنی و قتل گرفتار میشود.
تا حدودی داستان ابعاد سیاسی نیز به خود میگیرد. ارمیا از آنجا که مجروح جنگی است، دوستانی از دفاع مقدّس دارد، شماره قبر آنها را در جیبش گذاشته. بهترین آنها فردی است به نام سهراب که شهید شده است و در قطعه چهل و هشت بهشت زهرا دفن شده است. سهراب در کنار اوست و با او حرف میزند با این اعتقاد که شهید نمرده است. ارمیا با او درد دل میکند، حرف میزند و دائم به عکس او نگاه میکند. اگر سهراب به سراغش بیاید یعنی کارهایش را تحسین و تأیید کرده و اگر به ذهن و خاطرش نیاید یعنی تأییدش نمیکند. فرمانده دوست دیگر اوست که در آمریکا تاکسیرانی میکند و به طور اتّفاقی همدیگر را میبینند. او در دادگاه پایانی به کمکش میآید و میگویدتاکسیاش را فروخته است تا بیگناهی ارمیا را به اثبات برساند.
تعریف سبک و هنجار و رابطه ی آنها با یگدیگر:
قبل از ورود به مبحث موضوع هنجارشکنی های یک متن ادبی و چگونگی خروج از نرم نوشتار باید به تعریف سبک و ویژگی های که سبک را تشکیل می دهند بپردازیم تا بتوانیم رابطه ی بین سبک و هنجار گریزی را روشن کنیم.لغت » سبک « عربی است و از ریشهسَبَکَ« » به معنی ذوب کردن و در قالب ریختن « می باشد - فراهیدی، 170ق ؛ابن منظور فریق ، 711ق : ذیل سبک - در اصطلاح برخی زبان شناسان » سبک را شالوده ای از
