گزارش کارآموزی پرسکاری در شرکت صنعتی کوشا

بخشی از مقاله

گزارش كارآموزي پرسكاري در شركت صنعتي كوشا

تحقيق در مورد پرس:
هدف از پرسكاري:
هدف از پرسكاري توليد قطعات هم شكل و هم نوع و با اندازه هاي يكسان و ارزان قيمت در تيراژ بالا و در زمان كوتاه مي‎باشد.
امروزه صنعت پرس بسيار پيشرفت كرده است و كارخانجات مختلف و بزرگ بسياري از زمينه ساخت و توليد اين دستگاه و استفاده از آنها براي توليد فعاليت دارند.
امروزه در توليد قطعات خودرو پرس حرف اول را مي زند به نحوي كه مي‎توان بدون اقرار گفت كه در حدود 60 درصد توليدات بوسيله پرس انجام مي‎شود بدنه خودرو- دربهاي خودرو- قالپاقها، قطعاتي در موتور خودرو و …

گاه پرسهاي توليدي آنقدر قدرت بالايي هستند كه اگر زير آنها داراي فندانسيون بندي مناسب نباشد با لرزشهايي نظير زلزله روبرو خواهند شد.
پرسها با توجه به توليد به دو دسته تقسيم مي‎شوند يكي نياز كلي بازار و ديگري سفارشي كه شركت خاصي مي‎دهد.

شركت هايي كه مشغول ساخت دستگاه هاي پرس هستند اين اصل را كه خيلي مهم مي‎باشد در نظر مي گيرند كه در پرس بايد رعايت شود و آن اينكه هر چه ميزان ايمني پرس بالاتر باشد ميزان تلفات نيروي انساني كمتر مي‎شود كه اين عمل با نصب سنسورها (چشمها) در جلوي دستگاه مي‎باشد كه با قرار داشتن دست در داخل پرس دستگاه به هيچ وجه استارت نمي خورد ولي با خارج كردن دست شروع به كار مي‌كند البته اين موضوع، كه رعايت نكات ايمني و جان يك انسان به چه ميزان مهم مي‎باشد در كشور ما متأسفانه رعايت نمي‎شود به نحوي كه با خريد دستگاه اولين كاري كه مي‎شود سنسورها و دولتي تايرها را از كار انداخته مي‎شود تا ميزان توليد در زمان كمتر بالاتر برود بدون توجه به جان نيروي انساني را كه حرف اول توليد را مي زند.

انواع پرس
براي انجام انواع عمليات كار سرد كه در اين فصل بررسي شدند، پرس هاي متنوعي ساخته شده اند. از نقطه نظر انتخاب پرس براي يك منظور خاص، نكات اساسي كه بايد مورد بررسي قرار گيرد، ظرفيت پرس (نوع نيرو دادن دستي، هيدروليكي يا مكانيكي)، تعداد مكانيزم هاي نيرو دهنده و نحوه‌ي انتقال نيرو به قسمت متحرك (نوع محرك) است. در جدول 19-2 انواع مختلف پرس هاي مورد استفاده فهرست شده اند.

جدول 19-2 طبقه بندي مكانيزم هاي حركت پرس هاي تجارتي
پايي مكانيكي هيدروليكي
ضربه اي ميل لنگي

تك بازويي
دوبازويي
خارج از مركز

بادامكي
اتصال زانويي
مفصل زانويي
پيچي
چرخ دنده اي يك پيستونه
چند پيستونه
پرس هاي دستي مانند پرس پايي كه غالباً پرس ضربه اي ناميده مي شود، فقط براي كارهاي سبك مانند بريدن ورق هاي كوچك به كار مي روند. سرعت و كنترل موقعيت قسمت متحرك شان زيادتر است. اما، پس از ساخته شدن، انعطاف پذيري پرس مكانيكي محدود مي‎شود زيرا طول حركت در طراحي تعيين شده است. نيروي قابل استفاده معمولاً تابع موقعيت است، بنابراين پرس هاي مكانيكي براي مواردي به كار مي روند كه نزديك انتهاي حركت خود به حداكثر نيرو نياز دارند مانند بريدن شكل دادن و كشيدن كم عمق (تا حدود 10 سانتي متر) و عمليات قالب هاي مرحله اي و انتقالي. ظرفيت متعارف اين پرس ها تا 9000 تن هم مي رسد.

به علت سادگي، پرس هاي ميل لنگي بيش تر از پرس هاي ديگر به كار مي روند. كاربرد عمده‌ي اينها در بريدن با قالب نر و ماده، سوراخ كردن و كشيدن است. در پرس ميل لنگي دو ضربه اي مي‎توان از مكانيزم تسمه‌ي خام يا از قالب هاي چند مرحله اي استفاده كرد. پرس خارج از مركز يا بادامكي را فقط براي عملياتي حركت مختصري در قسمت متحرك باشد، به كار مي برند. عمل بادامك در انتهاي هر ضربه مي‎تواند دو كار لذا گاهي اوقات از اين نوع پرس براي تنظيم محل واشر نگه دارنده ي قطعه ي خام در فرايندهاي كشيدن استفاده مكانيزم اتصال

زانويي داراي مزيت مكانيكي بسيار بالا و سرعت زياد است. غالباً، از اين نوع پرس در سكه زني، تصحيح اندازه و شكل دادن به روش گورين استفاده مي‎شود. مكانيزم مفصل زانويي، به دليل داشتن حركت، عموماً در پرس هاي كشيدن به منظور تنظيم محل قطعه‌ي نگه دارنده‌ي ماده‌ي خام به كار مي رود و سيم پيچي داراي مزيت مكانيكي بسيار بالا همراه با حالتي شبيه چكش افتادني (ولي با سرعت و ضربه‌ي كم تر) دليل پرس هاي پيچي در عمليات آهن گري كاربرد فراوان يافته اند.

شكل 19-85- نمايش روش هاي مختلف اعمال نيرو در پرس
در مقابل پرس هاي مكانيكي، پرس هاي هيدروليكي جابه جايي را با حركت پيستون ايجاد مي‌كنند و محدوده‌ي طول سيلندر (كه ممكن است تا 5/2 متر يا 100 اينچ باشد) طول حركت متغير را برنامه ريزي كرد. فشارها با دقت بيشتر كنترل مي‎شوند و تابع محل پيستون نيستند. سرعت را مي‎توان هم به صورت ثابت و هم به صورت متغير برنامه ريزي كرد. از آن جا كه موقعيت تابع مقدار سيال است، تكرارپذيري تعيين موقعيت به خوبي مكانيكي نيست. پرس هاي هيدروليكي تا ظرفيت هاي بيش تر از 50000 تن وجود دارند و براي كاربردهايي كه فشار يك نواخت در يك جابه جايي زياد دارند (مثل كشيدن عميق)، عمليات هايي كه نياز به جابه جايي بسيار متغير و مواردي كه مستلزم استفاده از نيروهاي بسيار متغير است، مناسبند. به طور كلي پرس هاي هيدروليكي كندتر از مكانيكي هستند، اما برخي از آن ها تا 600 ضربه در دقيقه براي كارهاي بريدن به كار گرفته مي‎شوند. با استفاده از چند سيلندر هيدروليك مي‎توان نيروي برنامه ريزي شده به پيستون اصلي وارد كرد و در عين حال نيرو و زمان بندي ورق گير مجزا است.

انواع قاب پرس
نكته ي مهم ديگر در انتخاب پرس، نوع قالب آن است، زيرا ممكن است بر حسب شكل قاب پرس در شكل و اندازه ي قطعه كار محدوديت هايي ايجاد شود. جدول 19-3 نشان دهنده ي طبقه بندي انواع پرس ها بر حسب نوع قاب آنهاست.
امروزه از پرس هاي قاب قوسي كه قاب آن به شكل يك قوس است، به ندرت استفاده مي‎شود. تنها مورد استفاده اين گونه پرس ها در عمليات سكه زني است كه نيروي محركه ي آن ها پيچي مي‎باشد.

پرس قاب شكاف دار كه داراي قابي به شكل C است از پركاربردترين و انعطاف پذيرترين پرس هاست. اندازه ي دهانه ي (شكاف) پرس طوري است كه مي‎توان بدون محدوديت از سه طرف به قالب دسترسي داشته و قطعه كارهاي طولاني را از ميان پرس عبور داد. اين نوع پرس در اندازه هاي مختلف از 1 تا 300 تن ساخته مي‎شود.
جدول 19-3- طبقه بندي پرس ها براساس شكل قالب

قوسي شكاف دار ديوار مستقيم
ميل لنگي يا خارج از مركز
تصادمي پايي
روميزي

قائم
كج شدني
كج شدني
پشت باز
شاخي
كنگره اي انواع گوناگون، ولي همه با ديوار مستقيم

چند ويژگي جالب اين پرس ها باز بودن پشت پرس، قابليت كج كردن، پايه‌ي تنظيم پذير و قالب گير كشويي است. در پرس هاي پشت باز مي‎توان قطعه كار يا ضايعات را از قسمت باز پشت قاب پرس بيرون انداخت. پرس هاي كج شدني را مي‎توان كج كرده و به اين ترتيب با كمك نيروي ثقل يا هواي فشرده قطعه كار را بيرون انداخت. در نتيجه‌ي اين ويژگي ها، پرس

پشت باز كج شدني متداول ترين نوع پرس قاب شكاف دار است. افزودن يك پايه‌ي تنظيم پذير امكان تغيير وضعيت پرس براي جا دادن قطعه كارهاي با اندازه هاي مختلف را فراهم مي سازد. بالاخره در پرس پشت باز كج شدني نمايش داده شده در شكل 19-86 قالب گير كشويي وجود دارد. به اين ترتيب، در حالي كه يك دست قالب مشغول كار است، مي‎توان دست ديگري را نصب و تنظيم نمود. در اين صورت، طي فقط چند دقيقه مي‎توان سمبه ي مربوط به قالب قبلي را از قسمت متحرك قالب جدا كرده، قالب بعدي را در وضعيت كار قرار داده و سمبه‌ي آن را بر روي قسمت متحرك نصب كرد و عمليات جديد را آغاز نمود.

پرس شاخي نوعي پرس پشت باز قائم است كه به جاي صفحه‌ي كار يك محور قطور استوانه اي به نام «شاخ ؟؟‌» دارد تا بتوان با آن عمليات پرچ كاري، درز بندي، سوراخ كاري و غيره را بر روي قطعات منحني يا استوانه اي كه بر روي شاخ قرار مي گيرند (مطابق شكل 19-87) انجام داد. در نوعي از اين پرس علاوه بر شاخ، صحفه‌ي كار مسطح نيز وجود دارد كه در صورت نياز با چرخاندن شاخ حول يك لولا و خارج ساختن آن از زير قسمت متحرك پرس، از صفحه‌ي كار مسطح استفاده مي‎شود.

پرس كنگره اي به ويژه براي توليد فراورده هاي ورقي با تعداد زيادي سوراخ و شكاف به شكل ها و اندازه هاي مختلف مناسب است. اين پرس نوعي پرس قاب شكاف دار تغيير يافته است كه در آن تعدادي سمبه و قالب بر روي دو صفحه‌ي كنگره اي بالايي و پاييني نصب شده اند. اين دو صفحه توسط چرخ دنده به هم مربوط هستند، تا در زمان كوتاهي با چرخاندن يك چرخ يا اهرم دو قسمت قالب موردنظر با هم در مقابل قسمت متحرك پرس قرار گيرند. در نوعي ديگر فقط از يك صفحه‌ي كنگره اي كه مجموعه‌ي قالب هاي پرس فرعي بر روي آن نصب شده اند، استفاده مي‎شود.

پرس ديوار مستقيم داراي قابي شامل تاج، دو ديوار مستقيم، يك پايه و يك يا چند كشوي متحرك است دسترسي معمولاً از جلو و پشت است ولي غالباً شكاف هايي در ديوارهاي جانبي وجود دارد كه از آنها مي‎توان براي تغذيه و برداشتن قطعه كار استفاده كرد. پرس ديوار مستقيم در شكل و اندازه هاي متنوع وجود دارد. اين نوع قاب بيشتر براي پرس هاي هيدروليكي و مكانيكي مخصوص و سنگين به كار مي رود. امتياز ديگر اين پرس ها يكنواختي تغيير شكل كش سان و در تمام عرض قطعه است. برخلاف تغيير شكل زاويه‌اي كه ويژگي پرس‌هاي شكاف دار مي‌باشد از اين نوع پس در شكل 19-88 ديده مي‌شود.

پرسهاي مخصوص
براي انجام عمليات مخصوص انواع پرس‌هاي خاص وجود دارند. پرس انتقالي داراي يك قالب گير كشويي بلند است كه مي توان چندين دست قالب پهلو به پهلوي يك ديگر بر روي آن نصب كرد. هر كدام از اين قالب ها را مي توان مستقلاً‌تنظيم نمود. قطعه ها خام به طور خودكار وارد قالب اول شده و پس از هر ضربه به وسيله مكانييمي كه در شكل 19-89 نمايش داده شده است، به طور خودكار و مرحله‌اي به محل قالب بعدي منتقل مي‌شود. از اين پرس ها مي‌توان براي عمليات بريدن،سوراخ كردن، شكل دادن، حذف زايده‌ها، كشيدن ،فلانژسازي، برجسته كاري و سكه زني استفاده كرد. توليد قطعه‌اي كه با انجام تعدادي از اين عملياتها صورت مي‌گيرد در شكل 19-90 نمايش داده شده است.

در پرس‌هاي انتقالي با استفاده ازيك پرس مي‌توان چندين عمل را انجام داد و در نتيجه به آهنگ هاي توليد بالا، انعطاف پذيري زياد و كاهش هزينه ( همراه با كاهش نيروي انساني، مساحت سالن، انرژي و تعميرات) دست يافت. ازآنجا كه توليد معمولاً بين 500 تا 150 قطعه مشابه يا بيش‌تر در روز نياز بوده و توليد هر قطعه مستلزم به عمل مجزا يا بيش‌تر باشد. معمولاً‌بهرهاي بيش تر از 30000 قطعه‌ي مشابه بين هر دو نوبت تغيير ابراز مطلوب است. در نيتجه پرس هاي انتقال در درجه‌ي اول درصنايعي مانند اتومبيل و لوازم خانگي به كار مي‌روند كه تعداد زيادي قطعات مشابه توليد مي‌شوند.

پرسهاي چهار كشويي يا چند كشويي كه در شكل 19-91 نشان داده شده است، فوق العاده انعطاف پذيرند. اين پرس ها داراي چند صفحه‌ي كشويي افقي هستند كه براي توليد قطعات ظريف و كوچك از سيم يا تسمه طراحي شده‌اند. ماشين داراي 4 كشو (يا حركت) است كه با زاويه‌ ي 90 درجه نسبت به هم قرار گرفته اند. ابزارها با بادامك كنترل مي شوند و در يك چرخه ي تدريجي كار مي‌كنند. ورق فلزي از روي توپ باز، و به طور خودكار وارد دستگاه مي‌شود مكانيزم كار اين دستگاه به صورت ترسيمي در شكل 19-92 نمايش داده شده

است. با حركت ماده از چپ به راست، عمل صاف كردن، دو عمل متوالي پرس كردن، عمليات متعدد ديگر از چهار عمل سوراخ كردن، بريدن لبه‌اي، خم كردن و قطع كردن به ترتيب در ايستگاه‌هاي مختلف پرس انجام مي‌شوند. تسمه هاي فلزي تا پهناي 75 ميلي متر (3اينچ) و ضخامت 5/2 ميلي متر و سيم هاي تا قطر 3 ميلي متر را در اين گونه دستگاه ها شكل مي دهند قطعاتي مانند لولا، اتصالات،گيره، تيغ صورت تراشي و از اين قبيل را با سرعت بسيار زياد با اين دستگاه ها توليد مي‌كنند.
دستگاه تغذيه‌ي پرس

هر چند هنوز در خيلي از موارد قطعه را با دست در قالب قرار مي‌دهند، ولي براي ايمني بيش‌تر و افزايش توليد، استفاده از ابزارهاي مكانيكي براي تغذيه رونق يافته است. هنگامي كه از تسمه‌ي پيوسته استفاده مي شود مي‌توان با كمك غلتك‌هاي دوتايي كه در كناره‌هاي آن نصب شده‌اند قطعات را به صورت خودكار به دستگاهتغذيه كرد. در صورت استفاده از قطعات مجزا جابه جايي و تنظيم موقعيت به آنها روش هاي مختلف امكان پذير است. مكانيزم به كارگر امكان ميدهد كه قطعه كار را در سوراخ هاي جلوي صفحه قرار دهد سپس صفحه چرخيده و با هر ضربه‌ي پرس قطعه كار را به محل مناسب بين سمبه وقالب قرار مي‌دهد.

در مورد قطعات سبك مي‌توان مكانيزم‌هاي تغذيه‌ي مكشي، بستر ارتعاشي و انواع مشابه استفاده كرد. اگر حجم توليد زاد باشد ازبازوهاي مكانيكي جهت گذاشتن ماده‌ي خام زير پرس و برداشتن قطعه از آن استفاده مي‌شود در حال حاضر در صورتي كه مطلوب باشد، فناوري و تجهيزات لازم براي جايگزيني تقريباً هر نوع تغذيه‌ي دستي وجود دارد.
آشنايي با ماشين پرس

براي تأمين نيرو و انرژي لازم جهت كارهاي برشي- خم – فرم – كشش از دستگاههايي استفاده مي‌شود كه بتوانند اين عمليات را انجام دهند.
اين ماشينها بايد بتوانند تا حد امكان فرايندهاي جانبي مثل برق گيري، بيرون اندازي اين ماشينها براساس نوع ساختمان اسلايد و تعداد لغزنده‌ها به عنوان مختلف تقسيم مي‌شوند براي نام گذاري ماشين پرس از روش استاندارد GIC استفاده مي‌شود.
بر اين اساس دستگاه‌هاي پرس با يك حرف شروع مي‌شود:

1- پرس تك عمله S Single action
2- پرس دو عمله D Double action
3- پرس سه عمله T Tiriolo action
4- پرس خميده (متحرك) Obi open back
72 - 96 - 750 - S4

عرض ميز طول ميز منتاژ اسمي پرس تعداد ستونهاي پرس
از جلو تا عقب از چب تا راست
طبقه بندي ماشين پرس

از نظر منبع قدرت پرس به سه دسته 1- پنوماتيك 2- مكانيكي 3- هيدروليك تقسيم مي شود.
عموماً از دو نوع مكانيكي و هيدروليك استفاده مي شود كه مزايا و معايب بصورت زير مي‌باشد:

1- در پرس هيدروليك سرعت ماشين قابل كنترل و تنظيم است. 2- سرعت ونيروي ماشين در تمام كورس در پرس هيدروليك ثابت است ولي در نوع مكانيكي سرعت و نيرو و در فواصل مختلف كورس متفاوت است.3- براي عملياتي مثل فرم و كشش از ماشين هيدروليك ولي براي برش از مكانيكي استفاده مي‌شود. 4- سرعت پرس مكانيكي بالاتر از هيدروليك است در بعضي از ماشينهيا پرس مكانيكي تعداد ضربات مي‌تواند بالاتر از 400 بار در دقيقه باشد. 5- در پرس مكانيكي از قطعه‌ي فلايول استفاده مي‌شود كه براي ذخيره انرژي مي‌باشد لذا در پرس مكانيك از موتور كوچك استفاده مي‌شود ولي در پرس هيدروليك موتور دو برابر نيم بزرگتر مي‌شود. 6- در پرس هيدروليك تنظيم طول كورس در هر محدوده به راحتي انجام مي‌شود و با ميكروسوئيچ ولي در پرس مكانيكي در محدوده و رنج بخصوصي تنظيم مي‌شود.

از نظر ساختماني در پرس هيدروليك از يك سيلندر و پيستون قوي استفاده مي‌شود كه با يك مدار هيدروليكي باروني كار مي‌كنند ولي در مكانيكي دور يك موتور توسط مكانيزم مختلف مثل ميل لنگ و پيچ تنظيم استفاده مي‌شود و براي ذخيره انرژي نيز از فلايول استفاده مي‌شود كه مقدار انرژي دخيره شده از فرمول ذيل استفاده مي‌شود.

انواع محرك در پرسهاي مكانيك فلايول
1- محرك بدون چرخ دنده در اين روش، ماشين داراي يك محور است كه سنگ وفلايول در روي همان محور سوار است در اين روش تعداد ضربه ماشين بالاست كه مي‌داند بين 60 تا 100 ضربه در دقيقه است. بايد از نظر كاري دقت كرد در هنگام ضربه زدن ماشين بيش از 10% انرژي فلايول استفاده نشود.
2- محرك با چرخ دنده دراين حالت ماشين 2 يا 3 محور دارد كه محور اول و فرعي فلايول نصب شده و حركت توسط چرخ‌دنده هاي كاهنده براي دو محوره تعداد ضربه بين 30 تا 100 و سه محوره 10 تا 30 ضربه مي‌باشد.

از مشخصه‌هاي اصلي اين مكانيزم آن است كه سرعت در تمام كورس ثابت نيست معمولاً در فاصله مشخصي بالاتر از نقطه مرگ حداكثر تناژ ماشين قابل استفاده است بطور متوسط اين فاصله يك دوم اينچ بالاتر از نقطه مرگ مي‌باشد براي ايجاد حركت طولي رم عموماً از 3 مكانيزم استفاده مي‌شود كه مثل شكل A