گزارش کارا موزی بررسی سیستم انبار مرکزی شرکت گاز استان کردستان

بخشی از مقاله

مقدمه:
مديران در سازمان در پي آن هستند كه با حداقل امكانات، حداكثر استفاده و مطلوبيت را از آن سازمان خود نمايند. يكي از ابعاد بسيار مهم يك سازمان در حال حاضر شيوه بكارگيري از دارائيهاي موسسه است و همچنين مي‎دانيم كه قسمت عمده‎اي از دارائيهاي موسسات در موجوديهاي انبار آن نهفته و انباشته شده است و مديريتهاي مالي، تداركات و انبار در پي آن هستند تا بهترين تركيبي كه متضمن حداكثر سود يا حداقل هزينه براي موسسه باشد را معين بنمايند.
سازمانها به علت عدم دسترسي به اطلاعات درست و به موقع از ميزان و نوع موجودي‎هاي انبار قادر به تهيه و تدارك مايحتاج با صرفه كامل نيستند و آنگاه دچار مشكلاتي در اين زمينه خواهند شد. و در جستجوي متخصصان انبارداري نيز غالباً به افراد بدون آمادگي و معلومات برخورد مي‎نمايند و چون تكامل در اين زمينه بدون كاربرد روشهاي نوين و فنون پيشرفته علمي نخواهد بود لزوم اين افراد مطلع و حرفه‎اي هر چه بيشتر از پيش مشهود مي‎شود.

هدفهاي دوره :
از فراگيران انتظارميرود پس از طي دوره:
- وظايف مربوط به حسابداري انبار، انبارداري و مأمور خريد را بدانند.

- جايگاه حسابداري در سازمان را بدانند.
- فعاليتهاي مالي مربوط به انبارداري و خريد را از هم باز شناسند و بتوانند در دفاتر ثبت نمايند .
- اطلاعات لازم در مورد سياست خريد و اتخاذ قيمتها را كسب نمايند و در كار خود بكار بندند.
- با مقررات و آئين نامه‎هاي خريد و انباداراي در دانشگاه آزاداسلامي آشنا شوند.

بسمه تعالی
مروری بر تاریخچه , فعالیت ما چگونگی تامین سرمایه شرکت ملی گاز ایران
( استان کردستان )

فعالیت :
منظور یک سلسله عملیات و خدمات مشخص است که برای تحقق بخشیدن به هدفهای سالانه برنامه های یک سال اجرا می شود و منابع مورد نیاز آن از محل اعتبارات مربوط به هزینه تامین می گردد.
کلیات :
شرکت گاز استان کردستان در تاریخ 1/10/1377 به صورت شرکت سهامی خاص تاسیس و در مورخ 1/10/1377

در اداره ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی در عمران به ثبت رسیده است . در حال حاضر شرکت ملی گازاستان کردستان ( سهامی خاص ) جزء واحدهای تجا ری فرعی شرکت ملی گاز ایران می باشد .
مرکز اصلی شرکت در تهران واقع است ضمنا" فعالیت شرکت گاز استان کردستان ( سهامی خاص ) به صورت مستقل از سال 1379 آغاز گردیده است .
فعالیت اصلی :
اهم موضوعات فعالیت شرکت طبق ماده 5 اساسنامه عبارت است از : دریافت , توزیع , خرید یا فروش و حق العمل کاری گاز طبیعی و مطالعه و تهیه و تنظیم , اجرا , حفاظت و اداره عملیات مربوط به طرحهای احداث شبکه های گاز طبیعی و تاسیسات مربوط و هر گونه اقدام دیگر مربوط با صنعت گاز با موافقت مجمع عمومی می باشد .
سرمایه :سرمایه شرکت گاز استان که به طور سهم بوده و سهام ان با نام و تماما" پرداخت شده و کلا" متعلق به شرکت ملی گاز ایران می باشد و مبلغ سرمایه گذاری 000/001/039/78 ریال می باشد.
اندوخته های سرمایه ای :

بر اساس تبصره های سال 1380 قانون بودجه سود خالص سال مورد نظر کلا" صرف ایجاد طرحهای عمرانی می گردد.
نام شرکت :
نام شرکت گاز استان کردستان ( سهامی خاص ) است که طبق قانون اساسنامه شرکت ملی گاز ایران به عنوان شرکت فرعی شرکت ملی گاز ایران تشکیل می شود و از این پس در اساسنامه اختصارا" شرکت نامیده می شود.
مرکز شرکت :
مرکز اصلی شرکت سنندج است که با تصویب مجمع عمومی خود می تواند برای انجام عملیات و وظایف مقرر در ماده هاغی این اساسنامه شعبه یا دفاتر و نمایندگی هایی در داخل و یا خارج ازکشور تاسیس نماید.
مدت شرکت:
چون که طبق اصل های حسابداری اصل تداوم فعالیت شرکت , مدت شرکت نامحدود می باشد.
موضوع , حقوق و اختیارات شرکت
موضوع شرکت عبارتست از :
الف) دریافت , توزیع خرید و فروش و حق العمل کاری گاز طبیعی با رعایت مقررات و قوانین مربوطه
ب) حفظ نگهداری و اداره عملیات مربوط به خطوط انتقال فرعی شبکه های تغذیه و توزیع گاز , ایستگاههای تقلیل فشار , ایستگاههای اندازه گیری , ایستگاههای حفاظت از زنگ و سایر تاسیسات و ابنیه مربوط با فعالیتهای شرکت
ج) اراﺋه خدمات به متقاضیان و مشترکین گاز طبیعی , فروش گاز بر اساس قرارداد و اهتمام در ارتقاء کیفیت خدمات قبل و بعد از فروش به مشترکین و مصرف کنندگان گاز طبیعی
د) مطالعات فنی , مهندسی , اقتصادی و طراحی و اجرای طرح های گاز رسانی و ایجاد و احداث تاسیسات و ابنیه لازم جهت نیل به اهداف شرکت بر حسب برنامه های مصوب
ه) اهتمام لازم در نهادینه سازی نظام پژوهشی و ایجاد و تحکیم رابطه با مراکز علمی و تحقیقاتی به منظور دستیابی به نوآوری های علمی و فن آوری و متناسبا" پیاده سازی آنها در جهت رفع نیازهای شرکت
و) هر گونه اقدام دیگر مرتبط دیگر با صنعت گاز با موافقت مجمع عمومی
ارکان شرکت:
- شرکت دارای ارکان زیر می باشد :
1) مجمع عمومی
2) هیات مدیره و مدیر عامل
3) بازرس
سال مالی :
سال مالی شرکت از اول فروردین ماه هر سال شروع می شود و در آخر اسفند ماه همان سال خاتمه می یابد و گزارش هیات مدیره باید لااقل 30 روز قبل از تاریخ تشکیل عمومی تهیه و به بازرسان تسلیم شود.
تصویب اساسنامه:
در تاریخ 8/6/77 در اولین جلسه مجمع عمومی شرکت تصویب و در تاریخ 21/4/83 نیز از موادی از آن توسط مجمع عمومی

فوق العاده اصلاح گردید.
به موجب قانون شرکتهای سهامی دارای سه رکن اساسی زیر می باشند.
01 مجمع عمومی صاحبان سهام
02 هیات مدیره
03 بازرسان
مجمع عمومی:
مجمع عمومی شرکت ملی گاز ایران شامل :
- نخست وزیر

- وزیر اقتصادی و دارایی
- وزیر نیرو
- وزیر صنایع و معادن
- وزیر کار و امور اجتماعی
- وزیر مشاور ورﺋیس سازمان برنامه و بودجه
- یک وزیر دیگر به انتخاب نخست وزیر
هیات مدیر و مدیر عامل:
هیات مدیره از 5 نفر عضو اصلی که یکی ازآنهارﺋیس هیات مدیره و مدیر عامل خواهد بود و دو نفر علی البدل که در غیاب عضو اصلی حضور می یابند تشکیل خواهد شد .
مدیر عامل : به عنوان بالاترین مقام اجرایی شرکت مسول حسن جریان کلیه امور و حفظ حقوق و منافع و اموال شرکت می باشد و برای اداره امور شرکت و اجرای مصوبات هیات مدیره و مجمع عمومی دارای همه گونه حقوق و اختیارات تام و تمام است و نمایندگی شرکت را در وقابل کلیه مقامات قضایی و کشوری و لشکری و موسسات و اشخاص با حق توکیل غیر دارد.
بازرسان مجمع عمومی:
دو نفر بازرس برای مدت یک سال از میان اشخاص ذیصلاحیت انتخاب می نماید . انتخاب مجدد هر یک از بازرسان به این سمت بلامانع است و تا زمانی که تجدید انتخاب به عمل نیامده بازرسان به خدمت خود ادامه خواهند دارد .
اهداف و خط مشی های شرکت گاز استان کردستان
شرکت گاز استان کردستان با وظیفه تحقق اهداف تعیین شده در بخش گاز کشور مبنی بر جایگزینی گاز طبیعی با سایر سوختها از طریق توسعه شبکه گاز رسانی و هدایت جامعه به سمت جایگزینی گاز طبیعی و در محدوده استان , خط مشی کیفیت ایمنی و زیست محیطی خود را در قالب عناوین ذیل به صورت صریح و روشن بیان نموده:
هدف شرکت :
الف ) جلب رضایت کامل مشتریان و سایر طرفهای تجاری ذینفع , کارکنان , پیمانکاران , شرکت ملی گاز ایران و ....
ب) گسترش و توسعه گاز رسانی و در محدوده استان با هدف جایگزینی گاز طبیعی با سایر سوختها
ج) افزایش کیفیت و اراﺋه خدمات مناسب به شهروندان و طرحهای ذینفع
د) کاهش اثرات و مخاطرات زیست محیطی ناشی از فرآیندهای گاز رسانی در سطح استان
و) ایجاد محیط ایمن و بدون حادثه برای کارکنان شرکت , شهروندان و طرحهای ذینفع
بر اساس نظام مدیریت یکپارچه مطابق با نیازمندیهای استانداری

(ISO9001:2000 ) , (ISO14001:1996 ) و( HSAS18001:1999 ) طراحی و استقرار یافته و با توجه به اصل بهبود مستمر از طریق روشهای ذیل اهداف مذکور محقق میگردند:
01 توجه ویژه به منابع انسانی به عنوان سرمایه اصلی شرکت , بهره گیری از مشارکت پرسنل جهت بهبود مستکر و اثر بخشی نظام مدیریت یکپارچه .
02 بکار گیری دانش و تکنولوژی پیشرفته و رعایت و اجرای کامل قوانین و مقررات حاکم بر شرکت .
03 توجه ویژه به نقطه نظرات مشتریان و طرحهای ذینفع و لحاظ کردن در سرویس و خدمات.
04 بهبود مستمر کلیه فرآیندها و فعالیتها های جاری شرکت.
05 برنامه ریزی کلیه فعالیتها و فرآیند ها جهت اراﺋه خدمات .

06 اجرای صحیح و نظام مند برنامه و طرح های ایجاد شده.ا .
08 پیشگیری از آلودگی های زیست محیطی و ایجاد محیطی سالم با کنترل و کاهش اثرات مخرب زیست محیطی
09 تلاش در جهت کاهش حوادث ایمنی و ایجاد محیطی ایمن برای کارکنان و مشتریان.

از اینرو خط مشی یکپارچه شرکت ما در کل سازمان ابلاغ و به جهت حصول اطمینان سازگاری باشرایط روز مورد بازنگری قرار می گیرد.

معرفی سیستم ا نبار
امروزه یا پیشرفت علوم و تکنولوژی امکان تولید انبوه کالا فراهم شده است و این کار برنامه ریزی دقیق جهت استفاده به موقع و حداکثر از امکانات را می طلبد .
انبارها را از دو جهت مورد بررسی قرار داد یکی از لحاظ فیزیکی نظیر محل انبار نوع قفسه بندی ها , محل کالا ها در انبار , نور ایمنی و وسایل حفاظت کالا ها و وسایل حمل و نقل.....
دیگری سیستم اطلاعاتی انبار که به طرح و گردش فرمها به نحوی که اطلاعات به بخش های مختلف کارخانه یا موسسه به موقع و به مقدار لازم برسد و به کنترل های لازم در رابطه با کالا بحث می نماید.

تعریف انبار :
امروزه انبار دیگر حالت یک محفظه را ندارد بلکه عملیات آن زمانی کافی و رضایت بخش است که از دو جهت اطلاعاتی و فیزیکی مورد توجه قرار گیرد ع به طور کلی انبار محل و فضایی است که یک یا چند نوع کالای بازرگانی – صنعتی یا مواد اولیه و یا فراورده های مختلف در ان نگهداری می شود یا می توان گفت محل و فضایی است که در آن مواد اولیه برای ساخت محصولات , کالای نیثمه ساخته ( کالای در جریان ساخت ) محصول ساخته شده مواد و لوازم مصرفی , قطعات یدکی ماشین آلات , ابزار آلات و اجناس اسقاط نگهد اری میشود هم بر اساس سیستم صحیح طبقه بندی .
جایگاه انبار :
سازماندهی سازمانهای مختلف بنا بر نیازهای آنها متفاوت است .گاه در بعضی از موسسات انبار مستقیما" زیر نظر مدیر عامل قرار دارد و یا تحت نظر مدیر انبار نیز انبارهای مختلفی مانند انبار مواد , قطعات , محصولات , ضایعات و ....قرار دارد .

(1)زیر نظر مدیر عامل

(2) زیر نظر مدیر انبار

- در سازمان دولتی و غیر انتفاعی معمولا" واحد انبار تحت نظر تدارکات و یا کار پردازی که خود نیز یکی از واحدهای تابع

ه امور اداری است انجام وظیه می نماید .

(3) زیر نظر امور اداری

اهداف و وظایف انبارها:
هدف : هدف از تشکیل و ایجاد انبارها چه در سازمانهای دولتی و چه بخش خصوصی , تامین و نگهداری کالاهای مورد نیاز سازمان است
وظایف انبارها:
01 برنامه ریزی و مراقبت جهت حفظ مقدار موجودی هر یک از اقلام کالاهای مورد نیاز سازمان در حد مطلوب خود .
02 همکاری و مساعدت در خرید و تامین و تهیه کالاها و کنترل و دریافت کالاهای خریداری شده.

03نگهداری کالا درا نباربنحوصحیح و تسریع در امر تحویل با رعایت مقررات و دستور العملهای سازمان اجرای وظایف فوق مطابق با اصول و ضوابط صحیح انبار داری.
نحوه سیستم کد گذاری :
کد گذاری کالاها و فواید کد گذاری :
به ایجاد رویه وسیستمی که به وسیله آن اطلاعات و نشانه های مورد نیاز از شخص به شخص دیگر یا از ننقطه ای به نقطه ای دیگر به صورت خلاصه منتقل گردد کد گذاری گویند که بعضی رمز یا نشان خاص است وجهت سهولت در کار و تقلیل حجم گفته هاو نوشته ها بکار می رود در کد گذاری ممکن است از عوامل متعددی چون رنگها , نورها , اشکال , اعداد , الفبا و... و یا ترکیبی از آنها بهره گرفت که در هر شرکت گاز کردستان به صورت اعداد می باشد.
انواع روشهای کد گذاری :
01 روش ساده با روش اعداد ترتیبی
02 روش اعداد گروهی
03 روش اعشاری یا روش دیوی
04 روش حروفی یا الفبایی
05 روش کدینگ ویژه
06 روش مخفی
07 روش نیمونیک یا روش استفاده ار حروف اول نام کالا ها
08 روش کدینگ استاندارد
در مجموعه ای وزارت نفت هر قلم کالا به 2 صورت تفسیر می گردد.
الف- مجموعه ای موجودی ها ب- پروژه
موجودی های کالای شرکت گاز دارایی یک شماره رمز 10 رقمی ( کدینگ ویژه ) است که از روش کدینگ ویژه استفاده می شود که بسته به نوع ماهیت جنس بر اساس گروهایی اصلی طبقه بندی شده است .
نحوه شناسایی و تفسیر شماره رمز 10 رقمی شرکت گاز × ××× ×× ×× ××
نمودار جنس مشخصه جنس فرعی از فرعی فرعی گروه اصلی
2 رقمی اول سمت چپ یعنی گروه اصلی جنس را تشکیل می دهد ( کنترل )
2 رقم , از سمت چپ گروه فرعی جنس را تشکیل می دهد ( محصولات فرعی )
2 رقم سوم , از سمت چپ مشخصات جنس را در بر می گیرد
1 رقم آخر ( بعدی ) از سمت چپ به راست نمودار جنس را نشان می دهد
برای شرح نمودار رقم آخر بهتر است با مفروضات آن آشنا شویم
نمودار: بیانگر جنس از منابع داخلی و خارجی و یا از رده خارج شدن و با استفاده شدن و یا جایگزین نمودن جنس را یا

د آوری می شود.
نمودار : هنوز این کالا بکار گرفته نشده است .
نمودار 1: نشاندهنده کالاها و لوازم وارداتی ( غیر از قطعات یدکی وارداتی ) است که بعنوان کالاهای استاندارد صنعت برگزیده شده اند.
نمودار 2 : نشاندهنده کالاها و لوازم یا قطعات که در ایران تهیه و ساخته می شود که به عنوان کالاهای استاندارد برگزیده شده اند.
نمودار 3 : نشاندهنده قطعات یدکی وارداتی است .
نمودار 4 : نمایشگر شمار موقت کالا بوده و فقط برای استفاده دایره طبقه بندی کالا می باشد.
نمودار 5: نمایشگر لزوم مراجعه به یک شماره طبقه دیگر برای کسب مشخصات اصلی است .

نمودار 6 : نشانگر کالاهای غیر استاندارد می باشد که لازم است اگر مجددا" نباید سفارش شوند.
نمودار 7: نشانگر کالاهای است که قابل مصرف می باشند ولی کالای مشابه دیگری جایگزین آن شده و دیگر سفارش داده نخواهد شد.
نمودار 8 : نشانگر کالای مستعملی است اگر تعمیر شده و قابل استفاده می باشد در انبار نگهداری می شود.
نمودار 9 : آخرین تک رقم است نشانگر کالایی است که هنوز مشخصات آن با هیچیک از نمودارهای فوق قابل تطبیق نباشد و مادامیکه تصمیم نهایی درباره آن گرفته نشده سفارشی نخواهد شد.
روش کدینگ ویژه جهت طراحی و کد گذاری اقلام انبار بنا به نیاز شرکت یا موسسات کد اقدامات زیر باید جهت انجام آن صورت گیرد.
الف) لیست برداری از انواع اقلام موجود در انبار در حال و در آتی بدون لزوم ذکر مشخصات دقیق اجناس
ب) گروه بندی کردن انواع اقلام
ج9 تصمیم راجع به تعدا ارقام لازم و تخصیص شماره به هر گروه پس از تعیین گروههای اصلی و فرعی با رعایت احتیاجات اتی
د) لیست برداری کامل و شماره گذاری اقلام

ه) تهبه دفتر راهنمای اقلام انبار
فواید سیستم کد گذاری :
01 جلوگیری از نوشتن جملات طویل و توصیفی و شنا سایی ذکردن ساده و دقیق تر کالاها .
02 استاندار کردن کالاها و کمک به جمع آوری صحیح آمار و اطلاعات آماری و محاسباتی .

03 ثبت عملیات واردات و صادرات کالاها و نگهداری حساب دقیق موجودی انبار توسط ماشینهای الکتئنیکی پیشرفته.
04 صدور سفارش خرید بطور ساده و ﻣطﻤﺌﻦو دقیق و پیگیری ساده تر امور و سهولت برنامه ریزی و کنترل.

شناخت , وضعیت موجود انبارها
وضعیت انبارها :
وضعیت هر انباری تحت افراد بخصوص اداره و مدیریت می شود یک سیستم انبار ممکن است دارای سطح گسترده ای باشد که متشکل از موارد زیر است .
انبار دار: یکی از اعضای پرسنل یک سیستم می باشد که دارای وظایف و شرایط در سطح نیاز می باشد.
وظایف انبادار:
01 تحویل اجناس خریداری شده و مورد نیاز سازمان
02 صدور برگ درخواست خرید کالا به واحد تدارکات داخلی
03 مراقبت و نگهداری کالاها ( سرقت , صدمه , ضایعه , حادثه ناشی از قفسه بندی و طبقه بندی یا )
04 پیش بینی , برنامه ریزی و کنترل مواد انبار و انجام انبار گردانی متناسب با نوع کالاهای شرکت
05 تهیه گزارشات لازم در خصوص ضایعات
06 صدور قبض انبار ( برگ رسید جنس به انبار ) پس از دریافت کالا و حواله انبار هنگا

م
07 بایگانی اسناد و مدارک مربوط به انبار و تهیه یک کارت برای هر یک از اقلام انبار
وظایف مدیر انبار :
01 توصیه و پیشنهاد روشهای انبار داری
02 اجرای سهم و روش انبار داری
03 نظارت کلی نسبت به تمام انبارهای شرکت
04 تعیین انواع مختلف کالاهایی که باید در انبار نگهداری شود
05 نگهداری مدارک مربوط به موجودیهای واقعی کالاها در موسسه
06 اجرای بودجه مطلوب انبارها
07 مراقبت در رفع نواقص پرسنلی و تکمیل کادر انبار داران

08 مراقبت در ارسال گزارشهای ماهیانه انبا رها و سایر مکاتبات و انجام امور اداری
انتظارات مدیریت شرکت از سیستم کنترل انبار ها:
01 وجود همکاری بین واحدهای مربوط به خرید , دریافت , انبار , حسابداری
02 تمرکز یافتن کلیه خریدها در قسمت خرید
03 به8 مصرف رساندن مقرون بصرفه مواد و ملزومات
04 انبار کردن تمام مواد اولیه به طرز خاصی که بنحو دقیق و با سرپرستی کامل محافظت گردند
05 تعیین میزان حداقل و حداکثر موجودی هر جنس
06 انجام عملیات صحیح در مورد صدور اجناس

انواع انبارهای موجود :
انبار شرکت گاز استان کردستان دارای سر انبار موجودی و یک انبار پروژه می باشد .
انبار موجودی این شرکت همیشه بدون توجه به سفارشات و خریدها دارای موجودی های بوده که شامل 13 انبار زیر می باشد.
(1) انبار 01: شامل اقلام تعمیراتی می باشد. که اقلام تعمیراتی شامل کلیه اقلمیت که جهت حفظ و نگهداری ایستگاهها و کنتورورگلاتورمعرف گیرد.
انبار 02 : شامل اقلام گاز رسانی می باشد یعنی تمام شبکه و انشعابات ایجاد شده در سطح استان
انبار 04: شامل اقلام گاز رسانی به صنایع می باشد یعنی تمام انشعابات صنعتی در سطح استان
انبار ها پروژه : این نوع انبارها زمانی پیدایش می کنند که در صورت خرید یک اقلام خاص برای پروژه خاص که به صورت تصادفی به وجود می آیند که به چند دسته تقسیم می شوند .
ادمین 31 چروژه های گاز رسانی
ادمین 32 چروژه خط انتقال گاز به مریوان
ادمین 41 خرید اموال

انبارها از نظر ساختمانی
انبار ها را می توان از نظر فرم ساختمانی به 3 دسته تقسیم نمود که در شرکت گاز از 2 نوع استفاده می شود انبارهای پوشیده : که اغز تمام اطراف بسته است و دارای سقف و وسایل ایمنی کامل می باشد.
انبارهای بازیا محوطه: این انبار به صورت محوطه بوده و جهت نگه

داری ماشین آلات و لوازم گاز رسانی لوله و اتصالات می باشد.
انبارهای سر پوشیده یا هانگارد: نوع سوم که در شرکت گاز از آن استفاده نمی شود دارای سقف بوده ولی 4 طرف آن باز است و فاقد حفاظ جانبی است . این نوع انبارها کالاها را فقط از باران و آفتاب حفظ می نماید.

عوامل موثر در انتخاب سیستم و شیوه طیقه بندی :
01 تعداد ارقام انبار و کالاها و همچنین ظرفیت انبارها
02 وسایل نگهداری کالا و میزان صادرات و واردات کالاها
03 موقعیت جغرافیایی قسمت های مصرف کننده
04 مقررات و نظریه مقامات مسول سازمان
انواع طبقه بندی کردن کالاها :
01 طبقه بندی کردن کالاهای مورد نیاز شرکت

02 طبقه بندی کالاهای موجود در انبار
03 طبقه بندی کالا در سطح مواد مورد نیاز صنایع کشور
04 طبقه بندی کالاها بر اساس مراحل انجام کار و زمان مصرف
نکات مهم در چیدن اجناس در انبار :
چیدن صحیح کالا در انبار در بالا بردن راندمان و ایجاد نظم و کاهش هزینه ها و بخصوص وقت بسیار موثر است اما مهمترین عواملی که در چیدن اجناس در انبارها موثر است عبارتند از :
01 محبوبیت یا میزان تقاضا برای کالا:
تقاضای زیاد برای یک کالا و در نتیجه حمل و نقل بیشتر آن از کالا هااست اجناس را می توان در 3 گروه قرارداد به ترتیب سریع – متوسط – کند – تقسیم نمود.
02 توجه تشابه:
تشابه اقلامی از کالاهاست که در کنار هم قرار می گیرند .
03 اندازه و حجم کالا ( فیزیکی ):
اندازه و حجم فیزیکی اجناس و مواد است از لحاظ کوچکی و ب

زرگی و تعداد زیاد و یا کم بودن یک کالا باید توجه خاصی نمود و فضای مناسب جهت اجناس را مهیا نمود.
04 توجه به مشخصات و ویژگی محصولات و کالا هاست که اغلب دیده می شود دو ماده شیمیایی مختلف ترکیبشان موجب انفجار شده چرا که در جوار هم بوده اند.
وسایل حمل و نقل انبارها در شرکت :
چون با توجه به محدودیتهای ساختاری محوطه انبار شرکت نمی توان از وسایل حمل و نقل زیادتر استفاده نمود پس از چرثقیل استفاده می شود . جرثقیل آلتی است که مواد و قطعات را از مکانی بلند و به مکان منتقل می نماید جرثقیل دارای انواع مختلف بوده و در خط سیر ثابت یا متغیر و چند جانبه ای بکار گرفته می شود و ممکن است مکانیکی یا الکتریکی باشد . جرثقیل برای نقل و انتقال قطعات سنگین بکار می رود و غیر از آن

مقرون به صرفه نیستند.
ارزیابی موجودیهای انبار
گردش فیزیکی PHYSICAL FLOW
گردش فیزیکی موجود یها می تواند به طور مختلفی صورت پذیرد و در برخی از واحدهای تجاری تولیدی لازم است که موجودیها به طور منظم گردش داشته و همواره کالاهای جدید و تازه در دسترس باشد .

گردش بهای تمام شده COST FLOW
گردش بهای تمام شده کالای انتخابی بر ارزش موجودی پایان دوره و بهای تمام شده کالای فروش رفته اثر میگذارد لذا برخی از اقلام مندرج در ترازنامه و صورت حساب سود و زیان مستقیما" تحت تاثیر گردش بهای تمام شده موجودیها قرار می گیرند در مواقعی که بهای تمام شده مواد و کالای ساخته شده نوسان زیادی نداشته باشد نگهداری آن آسان بوده و فرق انتخابی در مورد گردش بهای تمام شده نیز اثر زیادی ندارد .
روشهای مختلف ارزیابی ادواری و داﺌمی موجودیها
01 روش FIFO یا اولین وارده ( داﺌمی – ادواری )
02 روش LIFO یا اولین صادره از آخرین وارده ( داﺌمی – ادواری )
03 روش میانگین موزون
04 روش شناسایی ویژه (داﺌمی )
05 روش میانگین متحرک (داﺌمی )

مزیت ها و معایب شناسایی ویژه :
مزیت ویژه این روش این است که تطابق ( مقابله) صحیح اقلام بهای تمام شده با در آمد مربوط را امکان پذیر می سازد و معایب مهم آن نیز فراهم آوردن امکان اعمال نفوذ بر رقم سود ناخالص برای مدیریت است .
مزیتها و معایب روش FIFO:
کاربرد این روش که متداولترین روش ارزیابی موجودیهاست بسیار آسان است .
گردش اقلام بهای تمام شده در این روش , معمولا" با گردش قیزیکی اقلام موجودیهاست مطابقت می کنند و موجب ارزیابی موجودیهای آخر دوره با قیمتهای نزدیک تجاری می شود ضمنا " اجرای این روش در دوره هایی که قیمت ها در حال افزایش است موجب ایجاد سود ناخالص بیشتر می شود . علیر غم مزایای فوق سود بیشتر موجبات مالیات بردر آمد بیشتر را فراهم می آورد.
مزایاو معایب LIFO :
مزیت عده این روش این است که در دوره افزایش قیمتها , سود ناخالص به میزانی کمتر محاسبه و مالیات بردر آمد کمتری پرداخت می گردد که موجب بهبود و وضعیت نقدینگی و گردش وجوه نقد می شود.

معایب آن به مراتب اگر این روش در چند دوره مالی به کار برده شود اقلام وموجودیهای منعکس در تراز نامه با ارزش به مراتب کمتر از قیمتهای جاری نشان داده می شود و افزایش سود غیر معقولی را موجب خواهد شد.
مزایا و معایب روش میانگین موزون و متحرک:
این روشها که به ترتیب در سیستمهای ارزیابی ادواری و داﺌمی موجودیهاست بکار می رود و در مقایسه با روش LIFO ما در برخی از کشورهای صنعتی کمتر متداول است زیرا کلیه نقاط ضعف دو روش LIFO وfifo را داراست ودر حالیکه مزیت عمده ای نیز ندارد . در صورت اجرای این روش ها سود ناخالص و موجود یهای آخر دوره هیچ یک با قیمتهای جاری یا قیمتهای نزدیک به آن محاسبه نمی شود.
در شرکت گاز از روش میانگین موزون استفاده می شود یعنی هر قلم جنس به هنگام خروج از انبار فرض بر این می گیرد که کلیه اقلام موجودی در یک تاریخ خریده شده است و کاری به تقدم و تاخر اقلام ندارد.
بخشهای در گیر درسیستم انبارها

به طور خلاصه به چند بخش مهم در ارتباط با انبار اشاره ای می نمایم
طراحی سیستم اطلاعاتی انبار
طراحی سیستم اطلاعاتی انبار در شرکت مستلزم آگاهی از قوانین محدودیتها و مسولیتهای مختلف نسبت به تهیه و نگهداری جنس و اطلاع از بخشهایی چون خرید , نگهداری , بازرسی , انبار و حسابداری که در زیر خلاصه ارتباط آنها را با انبار متذکر می شود .
لایحه حسابداری :
حسابداری جهت نگهداری حسابهای مالی شرکت و آمارهای تولیدی دو بخش حسابداری وجود دارد , حسابداری مالی و حسابداری صنعتی که حسابداری صنعتی ارتباط بیشتری با انبارها دارد چرا که جهت محاسبه سود آوری محصولات مختلف و متعدد محاسبه بهای تمام شده کالاهای فروش رفته و موجود حاﺌز اهمیت است و اطلاعات آن جز یا سیستم اطلاعاتی صحیح امکان پذیر نیست .

اداره خرید:
در بسیاری از واحدهای صنعتی برای کنترل کالا های وارده یا صادره قسمت به نام بازرسی وجود دارد ﻤﺴﺌولیت این قسمت کنترل واحدهای وارده یا صادره از نظر نوع و کمیت می باشد . مثلا " پس از بازرسی اگر کالا از نظز کمیت قابل قبول باشد فروش آن بلا مانع است و اگر قابل قبول نباشد این قسمت به علت عدم قبول آن را در صورت جلسه بازرسی ذکر می کند تا سریعا" به آن رسیدگی شود.
در مورد موسسات کوچک معمولا" این کار توسط نگهبانی صورت می گیرد ولی در کارخانجات بزرگ توسط اداره بازرسی انجام می شود .
دایره انبار :
انبار و محل و فضایی است که در آن مواد اولیه برای ساخت محصولات , کالای در جریان ساخت , کالای ساخته شده , مواد و لوازم مصرفی متعلقات یدکی ماشین آلات نگهداری می شود.
بررسی فرم های خیلی مهم در سیستم انبار
کارت کنترل اقلام انبار :
کادرکس ( کارکت کنترل اقلام انبار ) نقش به سزایی در سیستم اطلاعات انبار دارد در این کارت که غالبا" توسط انباردار تنظیم می شود که کلیه ی اطلاعات مربوط به نقل وانتقال کالا را در بر داشته و در هر مقطع زمانی تعداد موجود از هر قلم جنس را در انبار را نشان می دهد. تعداد کالاهای وارده یا صادره با ذکر تاریخ و شماره سند خرید و یغا فروش منعکس می شود برای هر قلم کالا یک کارت صادر می شود که در آن نام و مشخصات فنی و محل نگهداری و همچنین میزان حداقل و حداکثر نقطه سفارش پیش بینی شده است .
انبار دار یک نسخه از فرم هایی را که از روی آنها ورود یا صدور کالا در کاردکس مربوط به خود ثبت می ک

ند ثبت در کار دکس مرکزی به آن قسمت می فرستد تا به این ترتیب همواره اطلاعات کالا به زور در امده و در جای دیگر ثبت شود.
انواع کاردکس و محل نگهداری آن :
ضرورت مختلفی برای نگهداری کارت های کاردکس مورد استفاده قرار می گیرد که دو نمونه آن به کاردکس جعبه ای و کاردکس نوع سینی معروف است.
فرم ها :
فرم وسیله ای است برای مستند نمودن عملیات ثبت مجوزهای مربوط از طریق امضاء یا زدن مهرهای مجاز روی آن جمع آوری و تبادل اطلاعات بین قسمت ها .
اهداف فرم های سیستم اطلاعاتی انبار به شرح زیر می باشد .

01 ثبت موجودی و نشان دادن اختراعات در زمان انبار گردانی
02 تامین اطلاعات لازم برای تدارک کالاهایی شرکت به آنها نیاز دارد
03 کم کردن نیاز به دو باره نویسی در بخش های مختلف
04 کاهش سوالات از بخش ها
05 دادن اطلاعات لازم به هر بخش