بخشی از مقاله
چکیده
کشورهای در حال توسعه به سمت صنعتی شدن پیش میروند و این بدین معنی است که پیامدهای زیست محیطی نیز افزایش خواهد یافت، بنابراین باید راهحلی برای کنترل رشدآلودگی پیدا نمود به طوریکه توسعه صنعتی محقق شده و محیط زیست نیز حفظ گردد. یکی از این روشها در این زمینه، توسعه صنعتی مطلوب و منطبق با محیط زیست است. هدف از این مقاله بررسی میزان دستیابی به شاخص های صنعت سبز در شرکت ملی حفاری ایران می باشد برای رسیدن به این هدف پرسشنامه تدوین شده بر اساس معیارهای صنعت سبز در بین 249 نفر از کارکنان اداری و عملیاتی شرکت ملی حفاری ایران توزیع گردید. قابلیت اعتماد پرسشنامه از طریق محاسبه آلفای کرونباخ حاصل شد. نتایج نشان می دهد که از بین شاخص های صنعت سبز شاخصهای اخذ گواهینامه های بین المللی وگسترش فضای سبز در اولویت اول و دوم بوده و اعمال گشته است.
کلمات کلیدی: صنعت سبز، توسعه پایدار ، محیطزیست، آلایندهها، پسماندها.
مقدمه
امروزه آلودگی محیط زیست و خطرات ناشی از افزایش بار آلودگی که بر اثر پیشرفت تکنولوژی و صنعت بوجود آمده، جوامع انسانی را تحت تاثیر خود قرار داده و بر نگرانی انسانها افزوده است. در این میان آلودگیهای ناشی از حفر چاههای نفت مسئله ایست که اگر چارهای برای آن اندیشیده نشود میتواند خسارات جبران ناپذیری به سلامت انسان و محیط زیست وارد نماید. و با توجه به توسعه روز افزون این صنعت در کشور لزوم پرداختن به آن بیش از پیش خود را نشان میدهد.ارزیابی و شناخت اثرات یکی از راه های مقبول برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار است، که می تواند بعنوان یک ابزار برنامه ریزی در دسترس برنامه ریزان، مدیران و تصمیم گیرندگان قرار گیرد
با توجه به افزایش تقاضای انرژی، وابستگی شدید اقتصاد به نفت و لزوم تثبیت سهم ایران در اوپک، انجام عملیات حفاری امری ضروری و حیاتی است[1]
صنعت حفاری یکی از بخش های اصلی صنعت نفت و یکی از تخصصی ترین فعالیت های صنعتی در جهان بشمار می رود. این صنعت مانند هر فعالیت صنعتی دیگر در پایان پسماندها و ضایعاتی را به محیط بر میگرداند و در صورتی که برنامه ریزی مناسبی برای پردازش، تصفیه و حذف آن وجود نداشته باشد، در دراز مدت اثرات نامطلوبی را باتوجّه به شرایط اقلیمی بر محیط اطراف برجای خواهد گذاشت. با در نظر گرفتن نیاز به حفظ محیط زیست برای نسلهای آینده، شناخت عملیات حفاری و آسیب های ناشی از این عملیات بر محیط زیست، ضرورتی اجتناب ناپذیر است[2]
در سه دهه گذشته صنعت نفت و متعاقب آن صنعت حفاری به صنعتی با فن آوری پیشرفته تبدیل شده است. صنعت حفاری به دلیل اهمیت بسیار بالایی که در پیدا کردن ذخایر و سوخت های فسیلی خصوصا نفت و گاز دارد، باعث پیشرفت های اقتصادی کشورمان شده ولی همواره باید اذعان نمود که هر پیشرفتی در هر صنعتینتیجتاً یکسری آلودگی ها و آسیب هایی را وارد محیط زیست می کند که صنعت حفاری از این قاعده مستثنی نیست و باعث ایجاد یکسری آسیب ها و آلودگی های جدی به محیط زیست می شود [3]
آنچه در تعاریف مربوط به توسعه پایدار مشترک است، جنبه پویایی آن، رفع نیازهای اساسی، توجه خاص به حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از تخریب و آلودگی آن است.[4]
اصطلاح توسعه پایدار اولین بار در کنفرانس جهانی محیط زیست و توسعه در سال 1987میلادی عنوان شد که در این کنفرانس، بر مسائل زیست محیطی در فرآیند توسعه اقتصادی تاکید گردید. در سال1991میلادی در کنفرانس لاهه، با حضور بسیاری از سران سیاسی کشورها، مفهوم توسعه پایدار بررسی شد و تاکید بر آن بود که منظور از توسعه پایدار تنها حفاظت از محیط زیست نیست، بلکه مفهوم جدیدی از رشد اقتصادی است. در کنفرانس زمین در سال1992میلادی در ریودوژانیرو بر اهمیت توسعه پایدار تاکید بیشتری شد. توسعه پایدار درباره درک این مطلب است که زندگی ما باید چگونه باشد تا اثرات منفی روی محیط زیست، شرایط اجتماعی و اقتصادی ایجاد نکند.[5]
صنعت سبز یک مسیر برای حفاظت از جوامع, اکوسیستم های حیاتی و آب و هوای جهانی و افزایش خطرات زیست محیطی و کمبود در حال حاضر منابع طبیعی است[6]صنعت سبز به صنعتی اطلاق میشود که بر اساس معیار زیست محیطی و بنا به تشخیص سازمان حفاظت محیط زیست، تلاش قابل تقدیری در طول سال مورد نظر در راستای حفظ محیط زیست انجام داده باشد. که دارای 11 معیار انتخاب می باشد.
بهبود سیستم های پالایش وکنترل آلایندهها ؛ مدیریت بازیافت مواد زائد؛ جایگزینی انرژیهای پاک؛ اخذ گواهینامه استقرار مدیریت زیست محیطی ISO 14000؛ اخذگواهینامه استقرار نظام ایمنی وبهداشتOHSAS18000 ؛ سازگار ی با فرآیند تولید پاک؛ توسعه فضای سبز؛ مصرف بهینه حامل های انرژی وافزایش بهره وری در مصرف انرژی ؛ ارتقاءسطح دانش وفرهنگ زیست محیطی مدیران وکارکنان واحد و
کاستن اثرات منفی و ضایعات صنعت برمحیط زیست. یکی ازاین روشهاوراهحلها که توسعه صنعتی محقق شود و محیط زیست نیز حفظ گردد توسط سازمان توسعه صنعتی سازمان ملل متحد (UNIDO) مطرح گردیده که به توسعه صنعتی مطلوب ومنطبق بامحیط زیست معروف است.
سازمان حفاظت محیط زیست ایران نیز از این مستثنی نیست. این سازمان با هدفهای زیر:
• ایجادنگرش زیست محیطی دربین صاحبان صنایع برای توجه به موضوع حفاظت ازمحیطزیست
• ایجادرقابت جدی وسازنده میان صنایع کشوردربکارگیری اصول حفظ محیطزیست درجریان تولید.
• برقراری ارتباط سازنده بین سازمان حفاظت محیطزیست وبخش صنعت
• ایجادفضابرای تبادل تجربیات ودستاوردهای زیست محیطی واحدهای صنعتی بایکدیگر
• تشویق وقدردانی ازمدیران صنایع درراستای کاهش وجلوگیری ازصدمات زیست محیطی صنایع.
• ارتقاءوگسترش فرهنگ زیست محیطی به فنآوریهای زیستمحیطی وفرآیندتولیدپاک.
در جهان به انتخاب صنعت سبز در ایران پرداخت. [7] -2-9-1تبدیل شدن به صنعت سبز در 5سطح به شرح ذیل در سازمانها صورت می گیرد:: سطح اول: تعهد سبز
